Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1973, Side 43

Náttúrufræðingurinn - 1973, Side 43
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 35 Leifur A. Símonarson: Nokkur orð um latneskar nafngiftir dýra Árið 1735 kom út í Hollandi rit eitt, sem um langan aldur varð eins konar biflía náttúrufræðinga víða um heim. Rit þetta heitir SYSTEMA NATURÆ (Kerfi náttúrunnar). Ekki var lengdinni fyrir að fara, því að það var aðeins nokkrar síður í arkarbroti. Höfundurinn var Svíi, Carolus Linnæus, þekktari undir nafninu Carl von Linné. Linné var öllu meiri grasafræðingur en dýrafræðingur, og bera verk hans þess glöggt vitni. Engu að síður gaf hann yfirlit yfir dýrakerfið í áðurnefndu riti, en byggði þar mjög á eldri flokkunartilraunum. Skip- aði hann dýraríkinu í 6 fylkingar: ferfætt dýr (spendýr), fugla, skrið- dýr (skriðdýr og froska), fiska, skorkvikindi og orma. Hér var í raun- inni um heldur litla framför að ræða frá eldri tilraunum, einkum ef borið er saman við kerfi það, sem sett var fram af Englendingnum John Ray (1627—1705). Að nokkru leyti stóð kerfi Linnés jafnvel þessu kerfi Rays að baki, og Linné kom aldrei fram með nein víðtæk sjónarmið, sem fara mætti eftir við flokkun dýranna. Eitt af merkilegustu verkum Linnés er nafngiftaraðferð hans. Áður hafði ríkt hinn mesti glundroði í öllum nafngiftum plantna og dýra. Ein og sama tegundin var nefnd ótal nöfnum, stundum jafnmörgum og rannsóknatar hennar voru. Aðrar tegundir voru nafnlausar með öllu. Ekki bætti það úr skák, að mikill fjöldi þeirra nafna, sem til voru, voru illmeðfærileg fyrir lengdar sakir. Nafnið var gjarnan lýsing á tegundinni og gat því hæglega orðið að heillangri setningu. Linné sagði algerlega skilið við þessar þunglamalegu nafngiftir og gaf hverri tegund nafn myndað úr tveim orðum (binomen). Fyrra orðið er ættkvíslar- heitið, sem oft er sameiginlegt fyrir fleiri tegundir. Seinna orðið er eigin- heiti viðkomandi tegundar. Var svo sannarlega mikil bót að þessari nafngiftaraðferð. Reglur Linnés um nafngiftir voru gerðar fyrir plöntur, en frá og með árinu 1758 notaði hann þær einnig fyrir dýr, og það átti ekki fyrir honum að liggja að koma með sérstakar reglur um nafngiftir dýra. Nokkur bið varð á, að slíkar reglur kæmu, en þær fyrstu (Stricklandian
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.