Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1973, Side 60

Náttúrufræðingurinn - 1973, Side 60
52 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN Kristján Sæmundsson: Straumrákaðar klappir í kringum Asbyrgi Rákaðar klappir og hvalbök kannast flestir við og skýra hiklaust sem ummerki skriðjökla. Hér á landi hefur rákum af (jðrum toga verið lítill gaurnur gefinn, þótt af ýmsu sé að taka. Tilefni þess- arar greinar er athugun, sem ég gerði í Ásbyrgi nýverið. Þangað kom ég fyrst fyrir þremur árum og var þá lítt minnugur þess, hvern menn töldu aldur lnaunsins, sem gljúfrið er grafið í. Hugði ég það vera sama hraun og er í heiðunum suður af Kelduhverfi, vænt- anlega frá Þeistareykjabungu, og runnið snemma á nútíma. Er heim kom sá ég, að Ásbyrgishraunið var álitið vera frá hlýskeiði (Sig. Þórarinsson, 1959), og sætti ég því færis að athuga þetta nánar. í það sinn gekk ég upp á Eyjuna og liafði ég ekki langt farið, er fyrir mér urðu hvalbök þau og jökulrákir, að ég hugði, sem sýnd eru á meðfylgjandi myndum. Sneri ég frá fullur efasemda um að hraunið væri jafnungt og ég hafði haldið í fyrstu. Naumast yrði stætt á að halda jrví fram við nokkurn mann, að hvalbökin og rák- uðu klappirnar væru eftir ána, sem gróf gljúfrið. Hér var þó vissu- lega á ferðinni atriði, sem vert var að huga nánar að, en til þess gafst ekki tóm í það sinnið. Því var það, að ég fór enn á vettvang og hugðist nú leita af mér allan grun. Óvæntur liðsmaður hafði mér bætzt, þar sem var brezki jarðfræðingurinn G. P. L. Walker, en í nýútkominni grein (Walker 1972) segir hann, án þess þó að tilfæra nokkur rök, að Ásbyrgi sé grafið í hraunið frá Þeistareykja- bungu. Fór ég í þetta sinn um svæðið milli Jökulsár og Ásbyrgis og einnig um svæðið austan ár hjá Vestaralandi, og loks gekk ég frá Meiðavöllum suður á móts við Vesturdal. Þessu til viðbótar koma svo ýmsar athuganir á miklu stærra svæði í Kelduhverfi og Axarfirði, sem fylla í myndina. Eftir þessar athuganir tel ég mig fara nokkuð nærri um aldur hraunsins í veggjum Ásbyrgis og upp- tök þess; það er sem sé hvorki frá nútíma né hlýskeiði né heldur eru upptökin í Þeistareykjabungu. En niðurstaðan um rákuðu klappirnar varð sú, að þær væru í rauninni eftir ána. Umfram það,
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.