Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1974, Blaðsíða 5

Náttúrufræðingurinn - 1974, Blaðsíða 5
N ÁTT Ú RU F RÆÐINGURINN 127 er gott að strá í illa lyktandi og slæm kaun. Af blöðum jurtarinnar má búa til smyrsli þannig: Maður tekur af blöðunum smásöxuð- um 12 lóð, 24 lóð af nýju, ósöltuðu sauðasmjöri, sýður Jretta saman um stund, síðan skal sía hið þunna frá, kreista vel úr því og geyma síðan. Smyrsli þessi ern hið bezta rneðal að bera á verki, stirðar taugar og tök. Blöð jurtarinnar þurrkuð og steytt í duft, mega og blandast með srnjöri, 4 lóð af blöðunum móti 12 lóðum smjörs, eru þá smyrsli þessi einkar góð til að græða sár og öll útbrot á hör- undinu." — I’etta er svipuð notkun á vallhumlinum og tíðkaðist fyrrum erlendis og áður hefur verið drepið á. Til forna voru mynd- ir af vallhumli greyptar á grafþrær suður og austur í löndum, og var vallhumallinn tákn svefns og drauma. Sums staðar í Frakklandi tíðkaðist að leggja ofurlitlar vallhumalsblöðkur á augnalok sofandi barna til að gefa jreim góða drauma. — Vallhumall vex víða um Evrópu og austur um Síbiríu, alla leið til Kamtsjatka, Kína og japans. Einnig vex liann í Kákasuslöndum, á Azoreyjum, klifrar líka upp í Himalajafjöll, og Persar þekkja hann vel. Vallhumall hefur borizt með mönnum til Grænlands, Norður-Ameríku, Chile, Ástralíu og Nýja-Sjálands. Þið munuð flest þekkja þessa stinnu, spengilegu ilmjurt, sem ber livítar eða rauðleitar smákörfur í liálf- sveip, og hefur „aðskil janlegar lækninganáttúrur“. „Þau áttu börn og buru, grófu rcetur og muru.“ Silfurmura (tágamura). Latneska nafnið er Potentilla an- serina, sem þýðir öflug, lítil gæsajurt. Silfurmura er hún kölluð, af því að blöðin eru silfurhvítgljáandi af fíngerðum hárum á neðra borði. Þessi silkihár draga úr útgufun. Tágamurunafnið er dregið af renglum, sem vaxa út frá blaðhvirfingu niður við jörð. Tágarnar eða renglurnar eru oft rauðleitar. Þær geta fest rætur nreð löngum millibilum og bera þar smáblaðhvirfingar. Þannig fjölgar jurtinni á kynlausan hátt, og hún smáfærir sig úr stað. En hún myndar líka fræ og sáir sér. Blöðin eru stakfjöðruð og stilkstutt, smáblöðin stærst framan til á blaðinu (sjá mynd). Stönglar liggja alveg við jörð. Blómin eru stór, gul á lit og sitja einstök á uppréttum eða uppsveigðum, fremur stuttum, mjúkhærðum leggjum. Líkjast fljótt á litið sóleyjarblómum, en bikarinn er tvöfaldur, þ. e. bikar- og utanbikarblöð. Jurtin er mjög auðþekkt á flötum, silfurgráleitum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.