Náttúrufræðingurinn - 1974, Blaðsíða 57

N ÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
179
Þegar mælingar sýna, að fastamerki hefur risið eða sigið miðað
við viðmiðunarmerkið, þá getur verið um mismunandi orsakir að
ræða. Merkið getur hafa losnað eða á annan hátt haggazt miðað
við klöppina, sem það var fest í. Einnig getur verið, að klöppin,
sem merkið er fest í, sé ekki vel föst við bergið, sem undir liggur,
og að frostþensla eða aðrar orsakir hafi valdið lítils háttar hreyf-
ingu. Þegar einstök fastamerki liafa hreyfzt mælanlega miðað við
öll önnur merki í næsta nágrenni, þá má búast við, að önnur hvor
ofanskráð ástæða hafi valdið hreyfingunni, og er þá merkið lítt not-
hæft til ákvörðunar á jarðskorpuhreyfingum.
Ef mörg samliggjandi fastamerki hafa lireyfzt á sanra lrátt miðað
við önnur merki, jrá má gera ráð fyrir, að hreyfingin nái til djúpt
liggjandi bergs, en sé ekki bundin við yfirborðið.
Niðurstöður mœlinganna
Þegar eftir að nrælt lrafði verið á Þingvöllum í annað sinn, sum-
arið 1967, mátti sjá, að landið við norðanvert Þingvallavatn hafði
sigið miðað við vestasta hluta mælingalínunnar við Almannagjá og
einnig miðað við fastanrerki austan við Hrafnagjá. Mest lrafði sigið
orðið á milli Vatnskots og Vatnsvíkur. Einnig virtist vera stað-
bundið sig á litlu svæði í brekkunni vestan við Hrafnagjá, err þar
gat verið um mælingaskekkju að ræða vegna brattlendis (Eysteinn
Tryggvason, 1968). Endurteknar mælingar sumurin 1969 og 1971
staðfestu áframhaldandi sig við norðurströnd Þingvallavatns og ris
við Brúsastaði miðað við nrælistaði við Alnrannagjá. Staðbundna
sigið við Hrafnagjá hefur ekki mælzt síðan 1967 (2. mynd).
Hvergi hefur mælzt nrisgengi unr sprungur eða gjár á Þingvalla-
svæðinu, heldur lrefur landið svignað niður og nær þessi svignun
út fyrir báða enda mælingalínunnar. Mælingarnar gefa ekki til
kynna, hve breitt landsvæði svignar, né, hve mikið landið sígur
við norðanvert Þingvallavatn miðað við staði utan þess svæðis, senr
er að svigna.
Þar senr ekki er unnt að segja, að neitt fastamerki á Þingvalla-
svæðinu lrafi verið óhreyft, þá verður lreldur ekki sagt með vissu,
að landið við norðanvert Þingvallavatn sé að síga. Það nrá eins vel
skýra þá hreyfingu, sem nræld lrefur verið, sem ris landsixrs báðu
nregiir við Þiirgvallalægðiira. Til að auðveldara sé að gera sér grein