Náttúrufræðingurinn - 1974, Blaðsíða 35

NÁTTÚRU FRÆÐINGURINN
157
en stýft liafi verið ofan af kuðungnum. Utan íslands finnst afbrigði
þetta við strendur Mið-Evrópu. Utltreiðsla möttuldoppunnar er
aðallega við norður- og austurströnd landsins, en auk þess finnst
tegundin víða við norðvesturströndina og í Breiðafirði.
Utan Islands hefur möttuldoppan fundizt við austurströnd Norð-
ur-Ameríku, Vestur-Grænland, við Norður-Noreg og Færeyjar
(Thorson 1941).
3. mynd. Möttuldoppa, mismunandi afbrigði (J. BogaSon teiknaði).
Það sem gerir möttuldoppuna athyglisverða eru fjölbreytilegir
vanskapningar, sem hún framleiðir. Þessir vanskapningar eða af-
brigði eru af margvíslegri gerð. Hlutfallið milli breiddar og hæðar
kuðungsins veltur á ýmsu, allt frá því almenna 1:1 til 1:2. Þeir
einstaklingar, sem eru tvöfalt hærri en þeir eru breiðir korna manni
undarlega fyrir sjónir, því að hyrnan á þeim er óeðlilega grönn,
eins og myndirnar bera með sér. Hvort hér er um eiginlega stökk-
breytingu að ræða, er ekki vitað. Mest hefur borið á þessum van-
skapningum hér við land á dálitlu svæði á norðurströnd Flateyjar
á Breiðafirði. En þessi útlitsbreyting tegundarinnar liefur kornið
fram víðar en hérlendis. Fyrir nærri 100 árum er getið um möttul-
doppu óeðlilega útlits. Sú möttuldoppa var frá Norður-Noregi
(Sars 1878). Finnandinn gaf henni heitið Littorina palliata (Say)
monstr. coarctica (Sars) og nota ég þetta heiti yfir öll möttuldoppu-
eintök, sem hafa óeðlilega vaxtargerð.
Rúðubokkur Philbertia reticulata (Renier).
Tvö eintök af kuðungi þessum, sem er af Belaætt (Pleurotomi-
dae), hafa mér borizt í hendur á árinu 1973 frá Jóhannesi Björns-
syni, en hann fékk tegundina úr ýsu veiddri í Skjálfandaflóa. Þessi
kuðungur var ekki kunnur héðan áður og lief ég nefnt lumn rúðu-