Náttúrufræðingurinn - 1974, Blaðsíða 4

126
N ÁTT ÚRUF RÆÐ INGURINN
humal til lækninga löngu áður en
þeir kynntust Rómverjum. Öldum
sarnan höfðu hermenn ýmissa landa
vallhumal í töskum sínum. Voru
snemma gerð smyrsl úr mörðum vall-
humalsblöðum og feiti. Fyrir nær þús-
und árum var í Þýzkalandi farið að
nota vallhumal gegn miklum tíða-
blæðingum kveuna. Enskar konur,
fyrr á öldum, þvoðu sumar andlit sitt
dagiega upp úr vallhumalseyði til
húðfegrunar og til að eyða hrukkum.
Áhrifaefnin í vallliumli eru sútunar-
sýra, eterolía og beisk ef?ii. Sútunar-
sýran verkar samandragandi og
stemmandi. Þetta höfðu menn lært
af reynslunni löngu áður en sútunar-
sýran var kunn. — Vallhumall var
frá fornu fari notaður við ölgerð.
Rannsóknir í seinni tíð liafa leitt í
ljós, að beiskjuefnin í vallhumli bæta
geymsluþol ölsins, líkt og humall ger-
ir. Kannski hefur Egill og aðrir forn-
kappar vorir drukkið vallhumalsöl. —
Vallhumalsseyði hefur frá fornu fari
verið notað gegn niðurgangi, maga-
verkjum, nýrnakvillum, kvefi o. 11. Útvortis voru marin vallhumals-
blöð fersk og valllnunalssmyrsl notuð gegn blæðandi sárum og ýms-
um húðkvillum. Hér á landi eru enn soðin smyrsl úr vallhumli
og ósöltuðu smjöri, t. d. „Tjarnarplástur". Annars er valllnunall
helzt notaður sem magastyrkjandi lyf, t. d. „Herba millefolium"
í te til lækninga. í Sviss og víðar hefur verið gerður magastyrkjandi
líkjör úr vallhumli, einnig í brennivín. — í ritlingnum „Lítil rit-
gjörð um nytsemi nokkurra íslenzkra jurta“, safnað hefur Jón jóns-
son (1880), segir svo m. a. um vallhumal: „Jurt þessi styrkir, mýkir
og dregur saman, hún er uppleysandi og blóðhreinsandi, bætir sina-
teygjur og stirðleika í líkamanum. Te af blöðum og blómstrum
jurtarinnar skal drekka af tebollum þrisvar á dag, dupti af rótinni
1. myiul. Vallhumall (Achillea
rnillefolium ).