Náttúrufræðingurinn - 1978, Blaðsíða 73

ávöxt sem möguleikar kunna að
standa til. Hér Iief ég í huga smíði
mælitækja, sem byggjast á rafeinda-
tækni. Þróunin á þessu sviði hefur
verið ótrúlega ör og sífellt hafa verið
að koma fram á sjónarsviðið nýjar
rafeindarásir, senr hafa opnað nýja
íiKÖguleika. Tækjasmíði hefur verið
snar þáttur í starfi Eðlisfræðistofu
allt frá upphafi starfseminnar, og hef
ég þegar minnst á segulmælingatæki
þau, sem smíðuð hafa verið undir
umsjón Þorbjörns Sigurgeirssonar. —
Uppbygging hins Jréttriðna nets af
jarðskjálftastöðvum á síðustu árum
hefur verið möguleg vegna þessarar
tækjasmíði. Nefna má að í rúmt hálft
annað ár hefur verið unnið að hönn-
un og smíði tækja til sjálfvirkra mæl-
inga og skráninga á margvíslegum
stærðum svo sem hitastigi, þrýstingi
o. fl. og má lesa mæliniðurstöðurnar
á sjálfvirkan hátt inn í tölvu til frek-
ari úrvinnslu. Fullvíst má telja að
tækni sem þessi muni auðvelda marg-
víslegar rannsóknir, ekki einungis
Jiær, sem stundaðar eru á Raunvís-
indastofnun, heldur við ýmsar aðrar
rannsóknastofnanir sem og í sumum
framleiðslugreinum.
Nokkur af þeim tækjum, sem hafa
verið Jrróuð og smíðuð á Eðlisfræði-
stofu á liðnum árum, liafa verið þess
eðlis að innan stofunnar höfum við
velt mjög fyrir okkur möguleikum til
framleiðslu slíkra tækja hér á landi
og sölu þeirra á innlendum markaði
og hugsanlega einnig erlendis. Þessi
spurning hefur orðið æ áleitnari eftir
Jjví sem starfsemi þessari hefur vaxið
fiskur um hrygg og tækin, sem smíð-
uð hafa verið, orðið fjölbreytilegri.
f sambandi við Jressar hugleiðingar
tókum við að kanna nokkuð ])örf fyrir
rafeindatækni í frystihúsum hér á
landi, J)ar sem æskilegi er að vigta
fisk á ýmsum franrleiðslustigum og
halda allflókið bókhald yfir niður-
stöðurnar. Þetta hefur reyndar frem-
ur borið keiin af forvitni en skipuleg-
um athugunum, en niðurstaða okkar
er Jró sú að vafalítið mætti auka hag-
kvæmni i rekstri frystihúsanna með
J)ví að beita J)einr nröguleikum senr
nútínra rafeindatækni hefur verið að
læra okkur í hendur síðustu ár. Er
fram líða stundir konra vafalítið á
markaðinn nrargvísleg tæki og kerfi
senr nrunu leysa slíkan vanda og gætu
þá íslensk frystihús átt drjúgan hluta
í því að byggja upp þann Jrjónustu-
iðnað á sviði rafeindatækni. Ég tel að
vafalítið nregi leysa Jretta verkefni af
innlendunr aðilunr og væri þá auk
Jress nrögulegt að sníða lausnina að
aðstæðum í íslenskunr frystihúsum.
Og ef vel tekst til er ekki ósennilegt
að selja nrætti eitthvað af slíkum
tækjum til annarra landa. Hér er eftir
miklu að slægjast. Á Raunvísinda-
stofnun Háskólans er fyrir hendi dýr-
mæt reynsla senr Jrörf er fyrir við lausn
verkefnis af |)essu tagi, en nrargvísleg
önnur reynsla og Jrekking Jrarf Jró að
koma til.
Eigi nú að nreta arðsemi þessarar
starfsenri, tækjasmíðinnar, þá held ég
að hún liafi Jregar skilað drjúgunr arði
í fornri segulmæla, jarðskjálftamæla
og fleiri tækja. Hins vegar tel ég, að
verði sú reynsla og Jrekking, sem hef-
ur verið byggð upp við Eðlisfræði-
stofu, nýtt á skynsamlegan hátt, Jrá
nruni nreginhluti arðsins ókominn
enn og að hann geti orðið nrjög álit-
legur ef vel tekst til.
199