Fréttablaðið - 20.05.2009, Side 34

1. tölublað maí 200910
Alkóhólismi er krónískur heila-
sjúkdómur. Það er eðli krónískra
sjúkdóma, að hann getur tekið sig
upp aftur og fólki slær niður.
Margir halda að alkóhólistar
þurfi oftar og meiri meðferð en
aðrir sjúklingar með króníska
sjúkdóma. Það er misskilningur.
Alkóhólistar þurfa minni meðferð
og miklu ódýrari meðferð en þeir
sem eru haldnir öðrum viðvarandi
sjúkdómum.
Ekki alltaf sama fólkið á Vogi
Meira en helmingur þeirra rúmlega
19.000 Íslendinga sem komið hafa í
meðferð á Vog hafa aðeins þurft að
koma einu sinni og 80 % þessara
einstaklinga hafa komið þrisvar eða
sjaldnar. Þetta fólk hefur flest náð
varanlegum árangri og lifir vonandi
góðu lífi. Þessar tölur segja mest um
árangur meðferðar, því viðbúið er
að sjúklingur sem fengið hefur rétta
sjúkdómsgreiningu og fellur aftur,
hann kemur aftur og þarf að fara
aftur í meðferð fyrr eða síðar.
Við erum oft spurð; hvort þetta
sé ekki alltaf sama fólkið sem er að
koma inn á Vog. Það er af og frá.
Þegar innlagnartölur eru skoðaðar
nánar kemur í ljós að það eru ekki
nema tæplega 4 % af þessum 19.000
einstaklingum sem hafa komið í
meðferð á Vog oftar en 10 sinnum.
Vissulega er þessi hópur áberandi og
stundum fyrirferðamikill en ekki er
hann stór miðað við allan fjöldann
sem nær árangri.
Einn algengasti króníski
sjúkdómurinn
Það kemur fyrir að sjúklingar koma
inn á Vog og hafa ekki tekið ákvörðun
um að hætta neyslu. Mörgum snýst
hugur í meðferðinni, taka vel við
sér og gengur vel. Svo er líka fólk
sem er lagt inn vegna þess að það er
orðið fárveikt af drykkjuskap og þarf
læknisaðstoð og hjúkrun. Sumir
koma inn nær dauða en lífi. Þá er
ekki spurt við innlögn hvort það
ætli að hætta að drekka, stundum
snýst málið um að líkna sjúkum og
særðum. Þegar jafnvægi er náð, er
svo reynt að koma meðferðinni að.
Við sjáum stundum að þessi hópur
nær varanlegum árangri eftir margar
meðferðir og þetta er ekki alltaf sama
fólkið. Þessi hlutfallslega litli hópur
endurkomufólks er stöðugt að
breytast, sumir ná góðum árangri og
aðrir bætast í hópinn. Stærð hópsins
er aftur á móti nokkuð stöðugur.
Alkóhólismi er einn af algengustu
krónísku sjúkdómum í veröldinni
og ekki eru Íslendingar eftirbátar.
Við skulum hafa það í huga að 9,4%
karla og 4,0% kvenna eldri en 16
ára hafa komið á sjúkrahúsið Vog
í meðferð og langflestir þeirra náð
frábærum árangri.
Fyrirsögnin hljómar kunnuglega, ekki
satt? Margir sem til okkar koma á Vog,
lýsa einmitt þessu viðhorfi sínu sem
þeir höfðu einhvern tíma.
Hvernig stendur á því að einmitt
þeir sem helst þyrftu að leita sér
aðstoðar, hafa stundum slíka
fordóma?
„Það eina sem þarf, er að vera
nógu ákveðinn... hafa bein í nefinu...
láta þetta ekki eftir sér...“
Fíkn sterkari en
skynsemi og rök
Jú, víst er það, að það hjálpar að vera
ákveðinn og harður við sig, en ... ef
það væri nóg, þá hefðum við lítinn
vanda af fíknsjúkdómnum. Það
eru nefnilega einmitt þeir sem eru
áfengis eða vímuefnasjúkir, sem hafa
endurtekið verið harðir við sig, tekið
ótal ákvarðanir um að breyta, minnka
drykkju/neyslu, hafa hana sjaldnar
eða jafnvel að hætta. Þeir hafa jafnan
góð tök á ýmsu öðru í lífinu, skóla,
vinnu, fjölskyldu... en drykkjan/
neyslan er ekki eins og þeir vildu hafa
hana.
Það er merki um fíknsjúkdóm.
Annars hefðu þeir nú þegar breytt
neyslunni eins og þeir vildu helst hafa
hana eða jafnvel hætt. Ef það væri
einfalt og sneri eingöngu að skynsemi
og viljastyrk. En það er bara ekki svo.
Þeir sem ekki geta haft neysluna eins
og skynsemi þeirra og vilji segir til um,
eru líklegir til að hafa fíknsjúkdóm.
Enda vitum við að sá sjúkdómur
stafar af breytingum sem hafa orðið
í heila einstaklingsins, á byggingu
og starfsemi ákveðinna svæða þar,
og hefur m.a. áhrif á hegðun og
dómgreind. Fíkn þróast og verður
sterkari en skynsemi og rök, hjá þeim
sem veikir eru ef fíknsjúkdómi.
Hafa samband við
ráðgjafa eða lækni
Meðferð við fíknsjúkdómi er til, hún
virkar vel og er langtíma verkefni.
Þess vegna er það merkilegt að
vilja gera allt annað en að leita sér
aðstoðar við einmitt honum. Margir
sem eyða árum í að reyna að stjórna
drykkjunni/neyslunni, sýna fram
á að hún sé „undir stjórn...“, velta
þessu fyrir sér og hafa mikið fyrir að
sýna fram á að vandinn sé ekki til
staðar, eða drykkjan sé afleiðing af
öðru, meðan eðlilegast hefði verið að
viðkomandi væri löngu hættur miðað
við vandræðin eða vanlína sem
drykkjan/neyslan hefur valdið.
Það skaðar ekki að skoða málið ef
slíkar vangaveltur um vanda... eða
ekki vanda.. eru til staðar.
Skimunarpróf á heimasíðu SÁÁ
gefa vísbendingu, viðtal við ráðgjafa
í göngudeild getur verið hjálplegt,
heimilislæknir eða sem aðrir læknar
geta greint vandann.
Gangi þér vel
ÞAÐ
HJÁLPAR
AÐ VERA
ÁKVEÐINN
OG HARÐUR
VIÐ SIG, EN ... EF
ÞAÐ VÆRI NÓG,
ÞÁ HEFÐUM VIÐ
LÍTINN VANDA AF
FÍKNSJÚKDÓMNUM.“
VALGERÐUR
RÚNARSDÓTTIR SKRIFAR
GUÐBJÖRN
BJÖRNSSON SKRIFAR
Endurkomur og endurkomumenn
VOGUR
ÁFENGISSÝKI
„Nei, á Vog fer ég aldrei!
Fyrr hætti ég að drekka...!“
GUÐBJÖRN BJÖRNSSON læknir bendir á að
alkóhólistar þurfa minni og ódýrari meðferð en aðrir
sem haldnir eru viðvarandi sjúkdómum.
VALGERÐUR RÚNARSDÓTTIR læknir hvetur fólk til að leita til ráðgjáfa SÁÁ
eða læknis eða taka skimunarpróf á heimasíðu SÁÁ.
MISSA STJÓRN
Á DRYKKJUNNI
Meðferð við fíknsjúkdómi
er til, hún virkar vel og
er langtíma verkefni.
Mikilvægt er að fólk leiti sér
hjálpar. Því fyrr því betra.
SJÚKLINGUR Á VOGI Þegar innlagnartölur eru skoðaðar nánar
kemur í ljós að það eru ekki nema tæplega 4 % af þessum 19.000
einstaklingum sem hafa komið í meðferð á Vog oftar en 10 sinnum.
GAGNAGRUNNUR Á
SJÚKRAHÚSINU VOGI
Fjöldi innritana 1977-2008
58.305
Fjöldi einstaklinga 19.986,
5.719 konur og 19.267 karlar.
Útihátíð SÁÁ
á sama tíma í ár:
Verslunar-
mannahelgi
að Hlöðum
Hér eru myndir frá Hlöðum 2008
en þar var haldin útihátíð SÁÁ
um Verslunarmannahelgina. Í
ár verður sama fyrirkomulag á
hátíðinni og hún verður haldin á
sama stað, Hlöðum í Hvalfirði.