Samvinnan


Samvinnan - 01.12.1957, Blaðsíða 8

Samvinnan - 01.12.1957, Blaðsíða 8
Maðurinn, sem mótaði stuðlaberg og fjallatinda í nútíma byggingar Guðjón Samúelsson hefur sett meiri svip á íslenzka húsagerð, en nokkur annar maður íslenzk byggingalist er ung. Hér á Iandi eru varla til hús, sem grannþjóð- ir okkar mundu kalla gömul, — ein- staka timburhús 100—150 ára, sárafá steinhús, eins og Viðeyjarstofa, stjóm- arráðið og alþingishúsið, eldri en frá aldamótum. Flestallt það, sem kalla má íslenzkar byggingar í varanlegu efni, er frá árum fyrri heimsstyrjaldar- innar eða yngra. Þetta stafar af þeirri sögulegu stað- reynd, að íslendingum tókst ekki í þúsund ár að ná valdi yfir neinum var- anlegum byggingaefnum, en urðu að Iáta sér nægja híbýli, gripahús og kirkjur úr torfi, grjóti og timbri. Jafn- vel kaþólska kirkjan, sem alls staðar erlendis reyndist stórhuga í bygginga- málum, gat ekki flutt varanlega bygg- ingalist inn í þetta fjarlæga eyland. Þó voru menn að reisa risavaxnar dómkirkjur á meginlandinu í þann mund, er sögur voru skrifaðar á bók úti á íslandi. Þegar flóðgáttin loks opnaðist og öld steinsteypunnar upp- hófst með íslendingum, fóru þeir geist sem oftar með nýj- ungar. A þeim tímamótum var ungur Skaftfellingur að Ijúka námi í húsagerðarlist í Kaupmannahöfn og var hon- um tekið opnum örmum við heimkomuna og gerður að húsameistara ríkisins. Þessi ungi maður fékk tækifæri til stórvirkja á skömmum tíma, Kaþólska kirkjan í Landakoti er veg- legasta kirkjubygging, sem enn hejur verið byggð á Islandi. Svipmót kirkj- unnar er gotneskt, en auk þess mót- aði Guðjón styrktarsúlurnar utan á kirkjunni i íslenzkum hamrastil og burstirnar til hliðanna bera svip sunn- lenzkra sveitabœja. sem enginn annar húsameistari ís- lenzkur hefur fengið eða er nokkru sinni líklegur til að fá. Guðjón Samúelsson var afkasta- maður mikill alla ævi. enda var þess full þörf. Það þurfti að reisa á skömm- um tíma og voru reist mörg sjúkrahús, skrifstofubyggingar, skólar alls konar, kirkjur, vitar, presta- og embættis- mannasetur, íbúðahús, sundhallir og leikhús. Og allt þetta teiknaði Guð- jón eftir því sem embætti hans krafð- izt eða óskað var af honum. Árangur- inn er sá, að verk hans setja ótrúlega mikinn svip á nálega allt byggt ból á landinu, en þó sérstaklega Reykjavík og stærstu kaupstaðina. Má sökum fjölda bygginganna að vissu leyti þekka fyrir, að byggingastíll Guðjóns skyldi taka miklum breytingum á æviferli hans, enda gerði hann tilraun- ir til að fá fram sérstakan íslenzkan byggingasvip, sem fáir aðrir bygginga- meistarar hafa reynt, svo að vitað sé. Flestar elztu byggingar Guðjóns eru teiknaðar í hefðbundnum stíl, þeim sem hann lærði í skóla og not- aður hafði verið mikið um alla Evr- ópu allt frá því um aldamót eða jafn- vel lengur. Dæmi eru Reykjavíkur Apótek, Eimskipafélagshúsið og Landsspítalinn. Landsbankann end- urbyggði Guðjón samkvæmt óskum forráðamanna í hinum gamla endur- reisnarstíl, enda minnir hann á hallir í Flórenz og Róm. Þá varð Guðjón fyrir miklum áhrifum frá frönskum byggingum, eins og sjá má þær bezt- ar. Þaðan hafði hann hina löngu glugga með mörgum smárúðum, en hann gerði hús sín að öðru leyti eins einföld og sviphrein og hann gat. Má sjá þennan svip á Sundhöllinni í Reykjavík, Amarhvoli og fleiri bygg- ingum. 8 SAMVINNAN
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Samvinnan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.