Samvinnan - 01.07.1976, Blaðsíða 10

ér
KÓPASKERS-
PÆTTI
Munnharpan og
harmonikan fullnægðu
við dansleiki. Fyrir
æðri hljómlist voru
orgelið og fiðlan.
Söngvaramir,
ungir og örir, gengu
á milli góðbúanna
og skemmtu sér
og öðrum.
Menn hlustuðu
á hann af forvitni,
því að skoðanir
hans komu ævinlega
á óvart.
kóra í öllum sveitunum, sam-
einaði þá í heildarsöng og lét
þá syngja sérstæða og samein-
aða á íþróttamótum og héraðs-
samkomum. Árni hvarf alfar-
inn til Reykjavíkur siðla árs
1928.
Eitt sinn um hávetur lagði
Árni með sex manna kór sinn
úr Kelduhverfi gangandi til
Kópaskers, til þess að syngja
þar á samkomu. Söngmenn
fóru um í Sandi og ætluðu að
ganga á skíðum, en þau gengu
illa, því austanstorm gerði og
skafrenning. Þeginn var beini
i Skógum að venju og sungið.
Áformað var að hvila næst á
Valþjófsstöðum, en áfanginn
reyndist strembinn. Áttin hall-
aðist til norðurs og gerði
bleytuhríð, þó ekki skæða.
Dasaðir nokkuð, dragandi
skiði sín komust þeir á leiðar-
enda. Sveitasími var þá ekki
kominn og vissi fólk á Val-
þjófsstöðum ógjörla um ferðir
söngkappa. En mannlega var
við brugðið sem vænta mátti,
voru blaut föt lögð við hita,
gestir leiddir í hlýjar stofur og
góðgerðir reiddar af rausn.
Hresstist nú liðið og upphófst
söngur og gamanmál, á með-
an dró úr veðri. Valþjófsstaða-
menn beittu hesti fyrir sleða
og fengu söngvurunum til full-
tingis. Sú hjálp kom sér vel og
entist til sigurs i ferðalaginu.
í Garði fögnuðu sex meyjar
söngvurunum og leiddu til
borðs, með pönnukökukaffi.
Síðan var haldið að Aðalsteins-
húsi á réttri stundu. Ekki verð-
ur fært i letur allt sem gerðist
á því kvöldi. Samkoman mun
hafa verið á vegum kvenfélags,
því þar fóru fram nokkrar
heimagerðar óperettur um
þjóðleg efni fluttar af töfrandi
konum. Var Jón læknir þar
eitthvað nálægur, enda var
hann leiðandi kraftur í félags-
málum unga fólksins á sinni
tíð. Ekki stóð upp á Árna eða
kórinn. Þeir sungu og sungu
hjartnæm lög, hrikaleg lög og
allt þar á milli á þremur þjóð-
tungum, við mikla hrifningu.
Ræðuhöld voru einhver, en al-
veg i gleymsku fallin nú. Á
eftir var stiginn dans. Þar með
er tiund lokið.
Söngvararnir, ungir og örir,
gistu tvær nætur í Núpasveit,
gengu milli góðbúa og skemmtu
sér og öðrum, en það er önnur
saga.
Næsta áratug eftir brottför
Árna Björnssonar, æfðu organ-
istar kirkjusöng eftir þörfum,
en önnur söngþjálfun mun lít-
il hafa verið á félagssvæðinu.
Haustið 1940 leituðu Keldu-
hverfingar hófanna við Jón
Sigfússon fyrrum bónda á Hall-
dórsstöðum i Reykjadal, sem
mikið hafði starfað að söng-
málum um dagana og i seinni
tíð fengist við söngstjórn í
nokkrum sveitum, um að koma
norður og æfa kórsöng. Jón
tók vel i erindið og talaðist svo
til, að hann kæmi norður úr
nýári. Lét hann í það skína, að
hann væri tilbúinn að starfa til
vors. Var þá haft samband við
forna félaga í hinum sveitun-
um, sem allir reyndust fúsir
til samvinnu. Er ekki að orð-
lengja það, að Jón kom eins og
um var talað, sá og sigraði
einsog kallað er. Hann tók upp
þráðinn frá 1928, munstraði
karlakóra og samkóra í öllum
sveitunum fjórum og starfaði
af slikum áhuga sem ungur
væri. Tókst ágæt samvinna
um söngmálin, bæði milli söng-
fólks og milli sveita. Jón Sig-
fússon var miklum umgengnis
hæfileikum búinn, var smekk-
vís i vali verkefna og vakti
hvarvetna gleði. Hann starfaði
hér frá nýári til vors í tvo vet-
ur 1941 og 1942. Sameinaðir
kórar Jóns Sigfússonar sungu
á þessum árum á menningar-
samkomum K N Þ og héraðs-
mótum í Ásbyrgi. Við brottför
hans var söngáhugi i hápunkti.
Komu þau ekki að tómum kof-
um, sem við tóku.
Björg Björnsdóttir í Lóni
kom að sjálfsögðu i sönginn
hjá Jóni Sigfússyni. Eftir ósk
Jóns gerðist hún þegar stjórn-
andi blandaða kórsins í Keldu-
hverfi undir leiðsögn hans.
Björg var sömu gerðar og Árni
bróðir hennar. Hún varð lands-
kunn nokkru síðar fyrir þekk-
ingu sína á hljómlist. Hún lék
á orgel af kunnáttu, sem hún
þó síðar fullkomnaði með námi
hjá Sigurði Birkis. Björg gerð-
ist organisti og söngstjóri
kirkjukórs i Kelduhverfi um
þessar mundir og í Öxarfirði
áratug síðar. Eftir rúmlega 30
ár gegnir hún því starfi við
miklar vinsældir og af óbreytt-
um áhuga, þrátt fyrir, að hún
hefur næstum tvo síðustu ára-
tugi mánuðum saman á vetri
hverjum stundað söngkennslu
í þremur öðrum sýslum Norð-
urlands. Undir stjórn Bjargar
hafa kirkjukórar Garðskirkju
og Skinnastaðakirkju æft al-
mennan söng, jafnhliða kirkju-
söng. Er það viturlega að máli
staðið í fámenni. Sameinaðir
kirkjukórar úr Öxarfirði og
Kelduhverfi sungu á lýðveldis-
hátið í Lundi 17. júní 1944 og
á friðarhátíðinni 10. maí árið
eftir á sama stað. Fyrir utan
söng á vegum kirkjukórasam-
bands, hafa þessir kórar, hvor
í sínu lagi eða sameinaðir, veitt
mörgum gleði með söng sínum-
Leikur ekki á tveim tungum,
að þetta rúmlega 30 ára tíma-
bil ber hæst á öldinni, þó
margt væri áður vel gert til
söngsins.
Haustið 1943 flutti ungur
maður frá Þórustöðum í Eyja-
firði, Ragnar Helgason að
nafni i Valþjófsstaði í Núpa-
sveit, heitmaður Guðrúnar
einkadóttur hjónanna þar Sig-
urðar Halldórssonar og Ing-
unnar Árnadóttur. Ungu hjón-
in bjuggu á Valþjófsstöðum í
fjögur ár, en fluttu þaðan til
Kópaskers. Ekki liðu margir
dagar frá komu þessa unga
manns i sveitina áður en í ljós
kom, að hann gæti átt þangað
sérstakt erindi annað en að sjá
sér og sinum farborða. Öllum
ókunnugur tók hann upp merki
söngsins. Kom i ljós, að hann
lumaði bæði á þekkingu og
hæfileikum, var ekki viðvan-
ingur í söngstjórn og með tón-
listina í blóðinu. Á Kópaskeri
og í sveitinni var um þessar
mundir margt af áhugasömn
og sönghneigðu fólki, margt af
þvi flutti burtu en nokkuð kom
i staðinn. Ragnar tók þegar við
stjórn kirkjukórsins, sem einn-
ig æfði veraldleg lög. Fljótlega
efndi hann til samsöngs karla,
einnig við kirkjulegar athafnir.
Söngstjórn hans færðist í auk-
ana, eftir að hann flutti til
Kópaskers. Á timabili náði
karlakór hans yfir Öxarfjörð
og Sléttu auk Núpasveitar og
Kópaskers. Hefur hann farið
með karlakórinn hvað eftir
annað um sveitirnar allar, enn-
fremur til Raufarhafnar og
Þórshafnar; og jafnan hlotið
þakklátar viðtökur.
Ragnar fæst við tónsmiðar.
Hefur hann einstöku sinnum
leyft kórum sínum að fara með
lög eftir sig. En ekki þykir
hann útausandi á þessum verk-
m