Samvinnan - 01.07.1976, Síða 19

Teikning eftir brezka
listamanninn John
Hamilton af götunni
Road Lane í Rochdale.
Þannig mun gatan
hafa litiS út árið 1844.
^ýjar kenningar um frelsi,
jafnrétti og sómasamleg lífs-
kjör. Samtök voru stofnuð og
til varð vísir að verkalýðs-
hreyfingu, samvinnuhreyf-
ingu og fleiri hreyfingum,
sem mjög hafa allar mótað
allt líf alþýðunnar á síðustu
mannsöldrum.
Forustumaður Rochdalefé-
lagsins, sem talinn er höfund-
ur að hinum frægu starfsregl-
um þess, var Charles Howard
bá maður innan við þrítugt.
Enda þótt fátæklega væri af
stað farið, var markmið fé-
lagsins sett hátt. Það var í
sex liðum:
ii Stofnun verzlunar til sölu
á matvælum og klæðnaði.
2) Bygging ibúðarhúsa fyrir
félagsmenn, sem vildu að-
stoða hver annan, bæta
heimilisástæður sinar og
félagslíf.
Framleiðsla þeirra vöru-
tegunda, sem félagið á-
kvað til að veita þeim at-
vinnu, sem yrðu atvinnu-
lausir og bæta kjör þeirra,
sem yrðu fyrir ítrekuðum
launalækkunum.
Kaup á landi, sem félags-
menn gætu ræktað, þegar
þeir væru atvinnulausir.
Strax og unnt væri skyldi
félagið skipuleggja fram-
leiðslu, dreifingu, mennt-
un og stjórn, með öðrum
orðum koma á fót sjálf-
stæðri byggð heimila, sem
hefðu sameiginleg hags-
6)
munamál.
Til stuðnings bindindi
skyldi félagið, strax og
unnt væri, koma á fót
gisti- og veitingahúsi, þar
sem vín væri ekki veitt.
Eins og sjá má, sérstaklega
fimmta atriðinu, hefur
/amtiðarhugmynd vefar-
anna verið stofnun sam-
wnUxbyggða> sem væntan-
Sa hafa átt að verða hluti
af
af samvinnuþjóðfélagi. Er
þetta fullkomlega í samræmi
við það, sem gerzt hafði
næstu áratugi á undan, og
þær kenningar, sem þá voru
hæst á lofti.
Sjá má af þessari stefnu-
skrá, hvar skórinn hefur
kreppt. Atvinnuleysið hefur
verið mesta böl verkafólksins
á þessum árum enda eru
margir þættir í fyrirhuguðu
starfi félagsins til þess sniðn-
ir að bæta úr þvi. Síðasta
atriðið, sem stingur nokkuð í
stúf við hin, gefur til kynna,
að áfengisvandamálið hafi á
þeim dögum verið alvarlegt.
Ekki mun þó bindindi hafa
átt að ná til bjórsins, enda
voru fyrstu fundir félagsins
venjulega haldnir í bjórstofu,
þar sem litið var um annað
húsrými til félagslifs. Hins
vegar voru sterkir drykkir þá
mjög ódýrir og var fyrst og
fremst barizt gegn misnotk-
un þeirra, sem var mjög mik-
il meðal hinna fátækustu.
Flestum þeim takmörkum,
sem vefararnir settu sér, hef-
ur á vissan hátt verið náð
öld seinna. Sum vandamál
hafa verið leyst — eða eiga
að leysast — af þjóðfélaginu
Framhald á bls. 36
mn þannig uppi, lyfti honum
nnig. Ég hef aldrei séð ann-
ems átak, daninn afmynd-
ur af kvölum, þessi stóri
,Uður> °g stynur: Við eigum
s°kðth slepptu mér og
petta er búið.
ir lofar að hypja þig, seg-
Hinn lofar þvi — en Ottó
ur ekki fyrr sleppt honum
en fautinn reiðir aftur til
höggs, fyrirvara- og tilburða-
laust, og því höggi var svo
sannarlega ætlað að sýna Ottó
sól og stjörnur. En Ottó var
svo næmur siðan í glímunni að
vonlaust var að koma honum
að óvörum, öll viðbrögð hans
voru sjálfvirk, leifturhröð, og
nú var Ottó reiður og hljóp
undir höggið, greip manninn
glimutökum, beitti öllu afli
sínu og beljakinn flaug gegn-
um næturloftið, i flasið á
tveim lögregluþjónum sem
komu hlaupandi, kútveltist
fyrir framan þá.
Ottó byrjaði að skýra málið
fyrir lögreglunni, en þeir höfðu
engan áhuga á þeim skýring-
um, heldur skoðuðu þeir Ottó
í krók og kring, skildu þetta
ekki. Þá fýsti að fá skýringu
á því hvernig það væri á færi
Ottós að varpa í loft upp þess-
um stóra manni sem þarna
skreiddist burt og þeir kváðu
atvinnuboxara frá Sparta-
klúbbnum, alræmdan áfloga-
segg, sem leikið hefði margan
manninn grátt.
Ég er íslenskur maður, sagði
Ottó, og við fórum okkar leið