Samvinnan


Samvinnan - 01.07.1976, Blaðsíða 15

Samvinnan - 01.07.1976, Blaðsíða 15
Samferðafólk situr manni misjafnlega fast í minni, mynd sumra máist fljótt út í tímans rás, ekki vegna þess a® Það sé endilega ómerkara hinum, heldur oft af því að það nefur ekki tengst minnistæðum atvikum. Aðrir eru ljóslifandi 1 huga manns meðan maður iifir sjálfur. Maður er samgró- inn þeim. Þeir eru fljótir upp 1 hugann Sigurður Pétursson skipstjóri, Bertel Andrésson, Egill Þorgilsson, Geiri dúnkur, hxel kokk, Jósep þjónn, Jónas Böðvarsson, Jónas Lárusson og Eriðsteinn Friðsteinsson sem hallaði sig Stóna Stónason er- iendis af þvi að rétta nafnið hans komst aldrei óbrenglað lnn i hausinn á nokkrum út- iendingi. Að ógleymdum Sig- urSi Einarssyni, Sigga Tömmer, eins og hann var alltaf kall- aður. Enginn vissi afl Sigga Tömmer, hann var dæmigerð- ur bátsmaður og timburmaður. Einu sinni vorum við á leið til ýskalands, höfðum flutt hesta il E>anmerkur og komum við i Gautaborg, höfðum litið sem ekkert sofið á þriðja sólarhring °g vorum að spúla lestarnar Utn nóttina meðan við vorum a® sigla til Þýskalands. Siggi Tömmer stóð uppi á skerstokk 1 lúgukarmi, og var að rétta ur hnykk á vatnsslöngunni sem a niður i lestarbotn, og þá ^erður honum fótaskortur. Og hana nú. Þarna skellur hann a skerstokkinum, þessi mikli ^naður, missir jafnvægið, fell- Ur’ °g ekki annað sýnna en hann muni falla niður i botn skipsins og limlestast til bana. n ekki aldeilis. Ekki hann iggi Tömmer. Hann réttir út öndina, læsir greipinni um lauta slönguna og það var önd sem ekki sleppti þvi sem un setlaði að halda, herðir takið og svo fast er það að ann seig rólega niður í botn, s eppir slöngunni þar kímileit- Ur’ hitnaði bara i lófanum, og svo var það búið. Ég hef aldrei seð aðra eins fingur á nokkrum n^anni, og það einkennilega var a þessir fingur voru svo næm- lr að hann gat gert við úr með eim, verið að dútla við úr- jaðrir með þessum fingrum. nistasmiður 0g listakennari, lggl Tömmer. Og fastur fyrir. Einu sinni var ég niðri i ^apalrúmi hjá honum og hann ar að splæsa vira og ég að *ra og þag var sýnikennsla engln niærö. Siggi Tömmer ekv S6r ?afnan hægt og hafði 1 mörg orð um hlutina, ngsaði sig íengi um áður en hann svaraði, tungunni i hon- um varð ekki svo auðveldlega komið af stað og stundum svaraði hann alls ekki, lét sér nægja að hugsa og hugsunin komst stundum furðanlega til skila án tungunnar. Svo kem- ur þriðji stýrimaður og kallar: Hvar er hann Ólafur? Siggi Tömmer splæsir, kimir við mér, svarar svo dræmt án þess svo mikið sem lita upp, splæsir. Hann er hér. Hann á ekki að vera þarna, hann á að vera fram á að skafa. Komdu Ólafur. Siggi Tömmer splæsir, ekk- ert að flýta sér, segir svo: Hann verður hérna þangað til hann er búinn að læra. Stýrimaður hvarf á brott, sagði ekki múkk. Stóni var afbragðs sjómaður, skipstjóraefni eins og Hannes bróðir hans, sem lengi var skip- stjóri hjá Ríkisskip, á varðskip- unum, en Stóni var litblindur og fékk þvi ekki inngöngu i stýrimannaskólann, en hann tók þvi með æðruleysi. Stund- ur þegar menn voru að glett- ast við Stóna, spurðu þeir hvernig þetta eða hitt væri á litinn. Ætli það sé ekki grátt, svaraði Stóni jafnan góðlát- lega. Ég sótti ekki svo lítinn sjómennskufróðleik i sarpinn þeirra Sigga Tömmer og Stóna. Einu sinni munaði mjóu að sömu Ránardætur yrðu okkur Stóna að aldurtila. Það var mik- ið veður og við vorum að festa stormhurðirnar á fyrsta far- rými, það voru stálhurðir sem boltaðar voru yfir eikarhurð- irnar i miklum sjó. Við vorum búnir að festa sinn hvora róna þegar holskefla sló skip- inu á bakborðshliðina, þvert á veðrið, og svo faldar önnur hvítu himinhá og hlammar sér i stórkostlegu brimveldi yfir skipið og sú þriðja kýlir það upp að framan. Stjórnborðs- ganginn kolfyllir aftureftir, við Stóni höldum okkur dauða- haldi í keflishandriðið, lárétt- ir í sjónum, svipað og urriðar i straumfylltum áveitustokki, og við vorum að missa tökin þegar slegið var af vélinni, skipinu beitt uppi, og þá gátum við lokið verkinu. Við vorum ekkert að skipta um spjarir það sem eftir var af vaktinni, is- lenska ullin er þeirrar náttúru að hún einangrar betur blaut en þurr. Það þekkja allir sem hafa verið á togurum og notað ullarvettlinga. í bókinni Farmaður í friði og stríði, sem Skuggsjá mun gefa út í haust, rekur Ólafur Tómasson stýri- maður sjóferðaminningar sínar allt frá þeim tíma að hann barnungur að aldri hóf sjómennsku á Esju gömlu og sigldi með Norðmönnum á hafnir í róm- önsku Ameríku. Hann er síðan í áratugi skipstjórn- armaður hjá Eimskip, siglir allt stríðið, og bókinni lýkur skömmu eftir að þýzkur kafbátur sekkur Dettifossi í Faxabugt — undir stríðslok. Eftir stríð- ið gerist Ólafur framkvæmd,astjóri Togaraafgreiðsl- unnar í Reykjavík og er þar um árabil. Sægur far- manna, sumra þjóðkunnra, kemur við sögu Ólafs, þar á meðal Sigurður Pétursson skipstjóri á gamla Gullfossi, fyrsta millilandaskipi íslendinga. Er lýs- ingin á Sigurði sem skipstjóra og manni einn af for- vitnilegri köflum bókarinnar. Ekki er að efa, að þessi bók fyllir í ýmsar eyður í sögu íslenzka kaupskipa- flotans og mannanna sem sigldu honum — í friði og stríði. Jóhannes Helgi hefur farið höndum um efnið af þekkingu og listfengi. Jóhannes Helgi hóf feril sinn sem rithöfundur árið 1957 með smásagna- safninu Allra veðra von. Síðan hafa komið frá hans hendi fjórar skáldsögur, Horft á hjamið (1958), Hin hvítu segl (heimildarskáldsaga 1962), Svört messa (1965) og Hringekjan (1969). Árið 1961 kom Hús málarans, minningar Jóns Engilberts, Svipir sækja þing, þjóðlífsmynd- ir og minningaþættir, 1970, og árið eftir þýðing á Óþekkta hermannin- um eftir Váinö Linna. Síðastliðinn vetur var flutt í útvarpi framhalds- leikritið Eyja í hafinu, sem byggt er á skáldsögunni Svört messa, sem cr kunnasta verk Jóhannesar Helga og hefur verið þýdd á rússnesku, pólsku og litháisku. Auk bókarinnar, sem kynnt er á þessum siðum, kemur út í haust hjá Almenna bókafélaginu ritgerðasafnið Sjónarhólar.

x

Samvinnan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.