Samvinnan - 01.07.1976, Blaðsíða 16

JÚNÍMORGUNN
Sólin ryðst inn í stofu
vekjaraklukka
finnur til vanmáttar síns
tvær húsflugur
eiga heiminn
Skrúðgarðar
bjóða mér blóm sín
eins og hnallþórur sjö tertur
eða fleiri
Einmana tré
langar að verða flauta.
Björg Enger
(G. Gr. þýddi lauslega)
Gullfoss var gott sjóskip að
mörgu leyti, sterkbyggður, en
nokkuð blautur, saup talsvert
af þvi að ekki var hvalbakur á
honum — en varði sig vel.
Sigurður Pétursson var vak-
inn og sofinn með hugann við
skip sitt og mannslífin um
borð. Og hann var maður fyr-
ir þeirri ábyrgð. Menn sem voru
svalir töldu hann varkáran úr
hófi fram og hentu sumir gam-
an af, en Sigurður lét sér fátt
um finnast og fór í land með
pálmann í höndunum. Hann
sigldi skipi sínu áfallalaust í
hvorki meira né minna en
aldarfjórðung, hann strandaði
hvorki skipi sínu né mölvaði
bryggjur eða missti út menn.
Hann hafði vakandi auga á
því að tæki skipsins væru end-
urnýjuð áður en þau dröbb-
uöust niður og dræpu menn,
hann vakti yfir öllu, stóru og
smáu, leið engan gapahátt
hvað sem tautaði og raulaði.
Hann var skipstjóri á fyrsta
millilandaskipi íslendinga,
flaggskipinu, fljótandi tákni
íslands, skreyttur borðum og
tignarmerkjum. Sumir hefðu
ofmetnast. Það gerði Sigurður
ekki, hann var alla tið samur
og jafn, hæglátur og yfirlætis-
laus öðlingur. Á hverjum ein-
asta morgni bjó hann sig uppá
og fór um allt skipið, lestin
ekki undanskilin, ef þar voru
farþegar, til að kanna hvernig
fólkinu liði og hlusta á kvart-
anir milliliðalaust, ef einhverj-
ar væru, og gaf siðan fyrirmæli
um lagfæringar, ef þörf krafði.
Einu sinni í snarvitlausu
veðri kemur hann niður að
vanda og þá er salernisskálin á
2. plássi stífluð og ég er lengi
búin að vera að kraka í skál-
inni, en án árangurs. Og þarna
er ég að kraka þegar hann
kemur og segir:
Er eitthvað að Ólafur minn?
Það er nú þessi salernisskál,
segi ég. Kannski er ekki hægt
að laga þetta nema utanfrá
og þá þarf að stoppa skipið.
Ekki leist honum á það.
Við skulum lita á þetta, seg-
ir hann og kemur inn fyrir og
þá flæðir næstum út úr skál-
inni.
Það er svona, segir hann og
byrjar að hneppa frá sér jakk-
anum, borðum skreyttum skip-
stjórajakkanum, og segir:
Leggðu jakkann þarna inn.
Og ég fer með jakkann og
þegar ég kem aftur hefur hann
brett upp skyrtuermarnar,
rennir svo hendinni niður i
skálina og kemur upp með
stífluna, heilan bómullar-
pakka og segir:
Náðu nú í fötu.
Ég geri það og segi svo:
Skipstjórinn er ekkert bang-
inn við þetta.
Hann svarar:
Ég skal segja þér eitt, Ólaf-
ur minn, að skinn er undir þá
skítur er af þveginn og sæktu
nú kreólín og sápu.
Og svo skrúbbar hann hreint
sitt skipstjóraskinn og fer i
jakkann sinn og upp í brú.
Það þurfti ekki að stoppa
skipið. Skipstjórinn sá fyrir því
— með eigin hendi.
Ef einhverjir farþegar áttu
bágt fyrir fátæktar sakir — og
það var oft- — þá voru við-
brögð hans alveg þau sömu
og hjá Guðjóni bryta; það varð
að hygla þessu fólki, sýna
mannúð, hjálpa. Seinna varð
ég stýrimaður hjá Sigurði Pét-
urssyni — og þegar að þvi
kemur segi ég meira frá hon-
um.
Ég var yngsti þjónn sem til
þessa tíma hafði verið trúað
fyrir þrjátíu farþega plássi,
piltur á sextánda ári. Ég þurfti
að sækja mat fram í eldhús
handa farþegunum í hvernig
veðri sem var, þvo upp, leggja
á borð, ræsta gólf, og svo var
ég að auki kjallaravörður, seldi
bjór, sítrón, appelsínur og
brjóstsykur. Sigurður var tor-
trygginn í fyrstu, taldi mig
sýnilega of ungan til að anna
þessu — en tortryggnin eydd-
ist fljótt þvi að ég var hönd-
ugur og léttur á fæti, þótt ég
segi sjálfur frá. Svo er það eitt
sinn að ég er ekki á mínum
pósti þegar Sigurður kemur
afturá í daglegri eftirlitsferð.
Hann finnur mig ekki og fer
að leita. En ég sit á spilinu og
er að hífa, var búinn að fá
því framgengt við hásetana,
hafði svo gaman af því.
Hvað ertu að gera þarna,
spyr Sigurður hastur.
Mér varð orðfall, svitnaði
bara — sem auðvitað var ekk-
ert svar.
Ég verð bara, ég verð bara,
verð bara, tautar hann og ég
svitna enn meira því að ég hélt
að orðin sem á vantaði yrðu:
ég verð bara að reka þig.
Ég verð þá bara, segir hann,
að láta þig hafa pláss — á
dekkinu.
Ég hætti að svltna og ljóm-
aði allur.
Mikið lifandis skelfing vildi
ég það nú skipstjóri, ef það
væri hægt.
Tveim mánuðum síðar var
ég kominn á dekkið og ég var
þar allt sumarið og þegar
haustaði áttum við léttmatrós-
arnir að fara í land samkvæmt
reglugerðinni. Á sumrin mátti
skipið sigla með fjóra háseta
og tvo léttmatrósa, en á vet-
urna skyldu vera sex fullgildir
hásetar um borð. Það voru ör-
yggisreglur. Þá komu þeir mér
til hjálpar Siggi Tömmer,
Stóni, Bertel Andrésson og Eg-
ill Þorgilsson. Stóni sagði:
Hann Ólafur fer ekkert í land,
við þekkjum hann og vitum
hvað við höfum en ekki hvað
við fáum. Þeir sögðu allir i
kór: Hann Ólafur má ekki fara
í land. Hann ætlar að verða
sjómaður.
Hann vantar sex mánuði til
að mega sigla í vetur.
Við fáum undanþágu sjá sjó-
mannaíélaginu, sögðu hjálpar-
menn mínir.
Þeir leyfa það ekki, sagði
Sigurður.
Þá brugðu þeir á það ráð að
skrifa honum bréf og sögðust
i niðurlagi þess allir ganga í
land ef mér yrði ekki útveguð
undanþága.
Ég var dálítið montinn af
þessu — og er enn. Allir erum
við dálítið hégómlegir. Og viti
menn. Undanþágan fékkst og
þarna var ég dubbaður upp í
fullgildan háseta.
Jónas Böðvarsson, síðar skip-
stjóri, var þriðji stýrimaður á
Gullfossi þegar þetta var, sval-
ur maður, alltaf svo frískur og