Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1916, Page 26

20
það, að dýrtíðin með afleiðingum sínum á daglegt líf
manna kemur ákaflega misjafnt niður.
Pað almenna er: að fyrst og fremst eru það þeir fram-
leiðendur, er verulegan afgang hafa af framleiðslu sinni
til verzlunar, sem þola dýrtíðina vel. F*eir enda græða á
dýrtíðinni, þegar verðhækkun söluvörunnar er meiri en
aukinn tilkostnaður við framleiðsluna og verðhækkun að-
keyptu vörunnar. Petta mun hafa verið það almenna,
enn sem komið er af dýrtíðarhviðunni hjá íslenzkum
framleiðendum. Og framleiðendur eru enn í yfirgnæfandi
meiri hluta hjá okkur. Enda í flestum kauptúnum okkar
er ýmisleg framleiðsla stunduð af mörgum mönnum,
sem þó hafa daglaunavinnu eða peningaborganir að
megintekjum. það er því enginn vafi á því, að okkar
land hefir hingað til grætt stórfje á dýrtíðinni í heild
sinni.
Annar flokkur manna, — sem öllum kemur eigi sam-
an um, hvort telja skuli framleiðendur —, sem einnig
hefir auðgast á dýrtíðinni eru kaupsýslumenn, einkum
þó vörusalar og stóru kaupsýslufjelögin. í samanburði
við gróða ýmsra einstaklinga í þessum flokki og margra
kaupsýslufjelaganna er gróði hinna eiginlegu framleið-
enda smámunir einir. Hefir nokkuð verið að slíku vikið
áður í Tímaritinu í ritgerðinni »Verðhækkun kaupmanna«,
sem einnig er birt í blaðinu »Dagsbrún«. Er ekki ólík-
legt að okkar vörusölum hafi tekizt að halda alllaglega
í horfinu síðan í September 1914, svo þeir ekki að eins
komizt klaklaust til enda dýrtíðarinnar, heldur hafi þá
getað safnað sjer álitlegum ellistyrk.
Petta, sem nú hefir sagt v^rið, er samt líklega ekki
verra en í sumum öðrum hlutlausum löndum, má ske
heldur þolanlegra, eptir erlendum fregnum að dæma. Á-
standinu í Danmörku er t. d. lýst á þessa Ieið:
Pað sem einna mest hækkar verðið á innfluttum vör-
um er það, hversu farmgjöld skipa hafa hækkað stór-
fenglega. Maishveiti er ákaflega mikið notað í Danmörku