Stúdentablaðið - 17.06.1945, Blaðsíða 5

STÚDENTABLAÐ
5
treysta megi og tryggja varanlegt líf
hins íslenzka lýðveldis.
Það má minna á hið fjárhagslega
sjálfstceði, þýðingu þess, að þjóðin sé
fjárhagslega sjálfstæð, vel efnum búin,
en ekki skuldunum vafin. Það er þýð-
ingarlítið að tildra upp sjálfstæði, sem
aðeins væri pappírsgagn og nafnið tómt
fyrir fjárhagslegan vanmátt, þar sem
voldugir erlendir lánardrottnar hefðu
öll okkar ráð í sinni gírugu hendi.
Það má minna á hið þjööernislega
sjálfstœ'ði: verndun íslenzkrar tungu og
annarra þjóðlegra verðmæta.
Hvort tveggja er nauðsyn, til þess að
fullveldið geti staðið föstum fótum. En
það er ekki einhlítt. Til þess að öðlast
fullveldi, fá viðurkenningu þess, halda
því og tryggja það um alla framtíð,
nægir ekki að hafa háð sjálfstæðisbar-
áttu, að eiga þjóðleg verðmæti og ein-
kenni, né heldur hitt, að eiga inneignir
í erlendum bönkum og digran ríkissjóð
af seðlum og sláttumynt. Fjárhagslegt
sjálfstæði er nauðsynlegt, en á því einu
saman byggjum við aldrei fullveldi
framtíðarinnár. Bárður á Búrfelli var
fjárhagslega sjálfstæður. Hann átti
skemmu fulla af miklum mat og góðum:
gráskjöldótta smjörbelgi, bolaspað og
saltaða magála, og hin vænstu föll af
sauðum og ám. Og ekki hné dagstjarna
nokkur svo í djúpan mar, að hann ekki
áður skemmti sér við sjón hinna bráð-
feitu sauðarfalla, teldi þau og klipi í
þau áður en hann færi að sofa. En
Bárður á Búrfelli hafði asklok fyrir him-
in, sjóndeildarhringur hans var bund-
inn við sýrukerið.
Fjárhagslegt sjálfstæði nægir ekki,
formlegt sjálfstæði, þjóðleg sérkenni
ekki heldur. Til þess að riki fái staðizt,
þarf þjóðin auk þess að standa á vissu
menningarstigi. Hún þarf að eiga sitt
andlega sjálfstœði, sína æðri menning
og alþýðumennt.
Þegar ágengar þjóðir eru að seilast
til yfirráða yfir öðrum þjóðum og leggja
þær undir sig, þá er menningarástandið
oft notað sem átylla. Hið ágenga ríki
þykist skara svo fram úr um menningu,
um andlegt og líkamlegt atgervi, að sú
þjóð sé borin til brautryðjandahlut-
verks og drottnunarvalds yfir öðrum.
En hin þjóðin, sem undir skal lögð, er
sögð ómenntuð og þroskalaus, svo að
varla verði hún með siðmenntuðuin
þjóðum talin. Við könnumst við þessa
átyllu, frá fyrri og seinni tímum, við
höfum nærtæk dæmi eins og undirokun
Abessiníu fyrir 10 árum.
Ef menning einnar þjóðar stend-
ur á háu stigi, þá er hún nokkur vörn
gegn undirokun. Þótt til hafi verið of-
beldisríki, sem ekki vilja eða kunna að
meta slík andleg verðmæti, verður þó
undirokun glæsilegra menningarþjóða
til þess að vekja í hjörtum annarra þjóða
enn voldugri og gremjufyllri andúðar-
öldu, heldur en þegar hálfsiðaðir hirð-
ingjaflokkar eða alvilltar mannætur em
teknar herskildi og settar undir annarra
stjórn. Þess vegna er það víst, að menn-
ing þjóðar er að vísu ekki óbrigðul, en
þó ein styrkasta vörn um sjálfstæði
hennar.
Þjóðmenningin er oft greind í æðri og
lægri menningu. Með hinu fyrra er átt