Stúdentablaðið - 01.12.1965, Blaðsíða 22

22
STÚDENTABLAÐ
Vladimir Jakúb,
dósenf við Háskólann í Moskvu:
Þangað
til við
tiittumst
aftur, -
vinur
Með mestu ánægju hef ég orðið við
beiðni ritnefndar Stúdentablaðsins
að segja hug minn allan um nám
á Islandi og jafnframt skýra að
nokkru hvernig sóvezk æska lifir og
lærir. Það er skiljanlega nær óger-
1 egt að hafa fullmótaðar skoðanir
eftir aðeins 6 vikna dvöl hér á landi
en þó mun ég leitast við að gera efni
þessu nokkur skil.
Fyrst vil ég þó undirstrika og
þakka vináttu þá og góðvild, sem
mér hefur verið sýnd, bæði af
prófessorum og samstúdentum, frá
því fyrsta við nám mitt hér við Há-
skólann. Það er einmitt þessi góð-
vild og vinátta sem skifta megin
máli, er maður kemur til framandi
lands, hvar margskonar reglur og
siðir eru við líði, sem erfitt reynist
að skilja til hlýtar.
Fyrir skömmu sat ég skemmtilega
kvöldvöku sem haldin var erlendum
stúdentum. Formaður Stúdentaráðs
Háskólans, Björn Teitsson, sagði þar
meðal annars, að margir erlendir
stúdentar kvörtuðu sáran, hve erfitt
væri að kynnast Islendingum. Brýt-
ur þetta mjög í bága við reynslu
mína, og trúi ég að þetta sé nær ein-
göngu undir hinum erlenda stúdent
sjálfum komið. Ef hinn erlendi stúd-
ent leitast við af fremsta megni, að
læra málið, kynnast og reynir að
skilja menningu og þjóðlíf Islend-
inga, þá eru þeir boðnir og búnir til
þess að veita honum hjálp sína og
útskýra hvað hann ekki skilur.
Háskóli Islands er ekki of stór og
andrúmsloftið innan stofnunarinn-
ar mjög til fyrirmyndar. Ég sótti fyr-
irlestra fyrst og fremst í íslenzkum
fræðum og finnst mér skipulagning
fyrirlestra þar mjög góð. Það er þó
ekki eingöngu að þakka hinum á-
gætu prófessorum, sem deildin hef-
ur innan sinna vébanda, eins og t. d.
Halldóri Halldórssyni, Steingrími J.
Þorsteinssyni, Hreini Benediktssyni
ásamt fleiri slíkum, heldur einnig
hitt, hve mikil áherzla er lögð á
rannsókn bókmennta og sagnfræði
— hinni ómetanlegu arfleifð þjóð-
arinnar. Þótt ég þekki ekki til hlýtar
baráttusögu Islendinga gegn erlend-
um yfirvöldum, þá skil ég vel, hve
ómetanlegar hinar fornu sögur hafa
verið í þeirri baráttu.
Á háskólahátíðinni, 1. vetrardag
síðastliðinn, hlustaði ég, með mik-
illi athygli á ræðu rektors, einkum
er hann reifaði, hve nauðsynleg auk-
in fjárveiting er háskólanum. Er
ég rektor algerlega sammála, að það
fjármagn, sem notað er til eflingar
vísindalegra rannsókna svo og ann-
arrar starfsemi Háskólans, er hin
skynsamlegasta fjárfesting, því að
það er ekki mögulegt að efla land
eða auka velmegun þjóðar, nema því
aðeins þjóðin hafi til umráða fjöl-
marga og hámenntaða sérfræðinga.
Um það get ég nefnt dæmi frá föð-
urlandi mínu. Allur heimurinn veit
hve langt Sóvétríkin hafa náð á öll-
um sviðum vísinda og tækni. Þegar
fólk spyr hvernig það hafi verið
framkvæmanlegt, að land, sem fyrir
ekki svo löngu var vanþróað land-
búnaðarland, hafi getað svo fljótt
þróað með sér vísindaleg vinnu-
brögð, þá er meðal annarra orsaka
ein mjög mikilvæg eða sú, hve mik-
ið ríkið veitir nú til æðri menntun-
ar. Til dæmis fyrir byltinguna voru
í Rússlandi aðeins 127 þúsund stúd-
entar við nárri í æðri menntastofnun-
um. Núna eru yfir 3 milljónir í hin-
um 738 háskólum Sóvétríkjanna.
Árið 1914 voru aðeins 8 af hverjum
10 þúsund íbúum við háskólanám,
en núna eru það 132. I dag reyna
nær allir að auka þekkingu sína.
Verkamaður nemur við bréfa-tækni-
skóla, húsmóðir í kvöldskóla, bónd-
inn lærir landbúnaðarfræði, og vís-
indamenn víkka sjóndeildarhring al-
þjóðar með rannsóknum sínum.
Held ég, að það væri gagnlegt ís-
lenzkum vísindamönnum að geta
notfært sér reynslu og niðurstöður
sérfræðinga okkar nú á sama hátt og
þeir notfæra sér niðurstöður vísinda-
manna annarra þjóða. Til dæmis
veit ég, að jarðfræðingar okkar
fylgdust af mikilli athygli með skrif-
um íslenzkra jarðfræðinga um Surts-
eyjarfyrirbærið. Skulum við því
vona, að ekki líði á löngu unz rússn-
eska verði meðal hinna erlendu
mála, sem nú eru kennd við Há-
skóla Islands.
Á meðan dvöl minni stóð nú á
Islandi, þá fékk ég enn einu sinni
tækifæri til þess að sannfærast um
það, að Islendingar eru hámenntuð
þjóð og leitast við að auka þekkingu
sína og lærdóm á öllum sviðum,
með hinar fornu bókmenntir sem
bakgrunn tilveru sinnar. Einmitt
vegna þessa, þá held ég, að það sé
þeim ekki erfitt að skilja viðleitni
Sóvétmanna til aukins lærdóms og
þekkingar.
Langar mig nú að segja nokkur
orð um háskólann í Moskvu, en
hann þekki ég hvað bezt rússneskra
háskóla. Er hann gríðarstór, saman-
settur af 14 deildum með 24 þúsund
stúdentum af 62 þjóðernum Sóvét-
ríkjanna og frá 40 löndum öðrum,
meðal annars frá Islandi. Kennara-
lið háskólans telur 3.700. Til gam-
ans má geta þess að aðalbygging há-
skólans er svo geysileg, að væri ný-
fæddu barni ætlað að dveljast 1 dag
í sérhverju herbergi byggingarinnar,
þá yrði það 99 ára gamall öldung-
ur, ef því þá entist aldur til þessa, er
það yfirgæfi húsið. Ríkið veitir stúd-
entum mikla hjálp, til þess að þeir
geti einbeitt sér við námið, og fá nær
allir stúdentar styrki. Á síðustu ár-
um námsins nemur styrkurinn um
það bil 50 rúblum á mánuði, en það
mun jafngilda 2.500 íslenzkum
krónum. Auk þessa þurfa stúdentar
okkar ekki að kaupa námsbækur sín-
ar, heldur fá þær að láni í bókasöfn-
um skólanna.
Á meðan ég stundaði nám við
háskólann hér í haust, þá leitaðist ég
við að kynnast lífi og áhugamálum
íslenzkra stúdenta. Verð ég að segja,
að íslenzk og sóvezk æska hafa
margt sameiginlegt, sömu lífsgleði
og félagskennd, og sama brennandi
áhuga um framtíð föðurlands síns.
Sóvézkir stúdentar og æskan yfir
höfuð að tala, taka mjög þátt í lífi
lands síns, ef ég má svo til orða taka.
Til dæmis um það eru hinir miklu
fólksflutningar æskufólks austur á
bóginn, allt austur að Kyrrahafi, að
áskorun hinnar sóvezku ríkisstjórn-
ar á fjórða tug þessarar aldar. Hafa
þar nú risið milljóna-bæir eins og t.
d. Komsómolsk, þar sem áður var
aðeins frumskógur, fullur villidýra.
Einnig tala hinar miklu fram-
kvæmdir á steppum Kasakstan
sínu máli. En æskulýður okkat
getur ekki einungis starfað vel, held-
ur er einnig skemmtun og lífsgleði
honum í blóð borin. Það er erf-
itt að segja frá skemmtanalífinu svo
nokkru nemi í stuttri grein, en
möguleikar til skemmtunar eru,
frómt frá sagt, góðir. Iþróttir eru
mjög í hávegum hafðar og aðstaða
til iðkunar íþrótta mjög góð. Oft á
tíðum skipuleggja stúdentar kvöld-
vökur og dansleiki, líkt og hér. Nú
er lögð áherzla á að byggja fleiri
kaffihús og skemmtistaði sérstak-
lega ætlaða æskulýðnum, þar sem
ungt fólk getur komið saman, rætt
vandamál sín, hlustað á tónlist og
síðast en ekki sízt hitt og hlustað á
hin vinsælu ljóðskáld, en Ijóðagerð
er mjög svo vinsæl nú í Sóvétríkjun-
um eins og kunnugt er.
Þegar blað þetta sér dagsins ljós,
þá verð ég að yfirgefa landið, því að
þeim styrk, sem ég fékk, hef ég deilt
milli Islands og Noregs. Eins og að
Iíkindum lætur er leitt að yfirgefa
háskólann á miðju kennsluári, og
ekki hvað sízt, er maður finnur bet-
ur og betur kosti þessa erfiða, en þó
mjög svo ríka og fallega máls með
hverjum deginum sem líður. Samt
sem áður yfirgef ég landið léttur í
lund, því að á þeim tveim mánuð-
um„ sem ég hef dvalizt hér, hef ég
kynnzt vandamálum þjóðarinnar og
eignazt marga vini. Þess vegna
fylgja mér héðan góðar endurminn-
ingar. Því segi ég við brottför mína:
Sjáumst aftur. Ég óska ykkur alls
hins bezta.
Velkomnir til Moskvu.