Fálkinn - 22.12.1944, Blaðsíða 27

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1944 23
in. Það eru þeim hálf jól, að hún
Jólarós ber, því að þá fá þau mjólk
aftur.
— Jeg veit það, sagði pabbi
þreytulega, — en hvað skal gera?
Hann heimtar peningana núna,
annars fáum við ekki nokkurn mat-
«
arbita í búðinni.
Martína lá grafkyrr eins og mús;
en nú var ekki sagt meira. Hann
— það var faðir hennar Evu. Hann
varð að fá peningana strax. En
Eva átti marga kjóla, bœði rauða,
bláa og tíglótta. Hún átti nýja, bláa
kápu með skinnkraga, og skólilífum
var liún í þegar veðrið var blautt.
Og nestið sem hún hafði með sjer
í skólann var veislumatur. Og svo
átti Eva margar brúður. Sumar
telpurnar i skólanum liöfðu sjeð
þær. Á leiðinni í skólann hafði hún
brjóstsykur, sem hún gaf öðrum,
Martínu lika. Hún var stærri en
Martína, og einu sinni liafði móðir
hennar, kaupmannsfrúin, sent einn
af útslitnu kjólunum hennar Evu
heim að Bjölluási. Kjóllinn var eins
og nýr, en í þessu var Martina ó-
sveigjanleg. Það var ómögulegt að
fá hana til að fara í skólann i
fallegum kjól. Og svo fjeklc hún
Sunna hann; hún var næst eftir
Martínu að aldri. En Martína hjelt
áfram að slíta þeim, sem saumað-
ur hafði verið upp úr kjólnum henn-
ar Ólínu frænku.
TV/T ARTÍNA heyrði ekki meira um
Jólarós, hvernig sem hún hlust-
aði á kvöldin. En svo einn daginn,
þegar hún kom heim úr skólanum,
var alt svo liljótt og undarlegt heima.
Enginn hló eða gerði að gamni sínu.
Hún skyldi undir eins, að nú væri
það skeð. Jólarós mundi vera farin.
— En henni líður víst vel, sagði
Gunnar. Þannig hafði liann heyrt
aðra segja. Þetta var eina huggun-
in þeirra og þau lijeldu áfram að
tönlast á þvi. Þau töluðu sem minst
um mjólkina, sem þau urðu af.
Daginn eftir að Jólarós var seld
kom Martína löngu of seint i skól-
ann. Meðan liún lá milli svefns og
vöku í rúmi sinu um morguninn
fann hún að eitthvað slæmt var á
seiði. Og þegar hún vaknaði betur
stóð harmurinn Ijóslifandi fyrir
henni. Hvernig gat liún fagnað þess-
um degi? Jólarós var fædd og upp-
alin með þeim. Hún var svo falleg
og þeim þótti svo vænt um hana.
Hún liafði verið huggun þeirra svo
margan erfiðan vetrardag. Hún
hafði haldið í þeim lífinu ár eftir
ár.
— Ertu veik? spurði mamma.
—. Nei, muldraði Martína.
— Þá verður þú að fara strax á
fætur.
— Hvað er klukkan?
— Klukkan hefir hætt að ganga.
En hún er eflaust margt.
Jæja, svo að klukkan var hætt að
ganga. Henni var litil stoð í þvi.
F.n vist var það, að ekki gekk alt
sinn vanagang nú, eins og áður.
Skömmu siðar fór Martina litla
samt á fætur. Lampinn bar drunga-
lega birtu á sírópið og kartöflu-
snúðana. Mamma var að hita kaffi
og ekki komin nema i nátttreyjuna.
Martína borðaði ofurlítið, en jiegar
hún var að fara sá hún að Gunnar
var að byrja að klæða sig. Hann
stóð berfættur á gólfinu i litlu,
stuttu skyrtunni og veifaði til henn-
ar og kvaddi syfjulega. Aldrei hafði
hún tekið eftir því áður hve mjóir
voru á honum leggirnir, og hve
hann var grannur í andlitinu þegar
hann ekki hló.
Þegar hún gekk hjá fjósinu heyrði
bún að kálfurinn var vaknaður og
baulaði af öllum kröftum af leið-
indum í einverunni.
— Þegi þú! hrópaði Martína á-
köf og þurrkaði sjer um auguu,
sem voru sljó og tóm. Svo snýtti
hún sjer með fingrunum og hljóp
eins og hún gat.
SKÓLINN var byrjaður fyrir
löngu.
Þú kemur hálftima og seint, Mart-
ína, sagði kennarinn.
—Vekjaraklukan stóð .... hun
vildi ekki ganga, hvernig sem við
hristum liana .......
Nokkrir af strákunum fóru að
hlæja.
— Kyrrir! sagði kennariun. —
Jæja, seslu nú, Matta litla.
Ekkert kom henni ver en að vera
kölluð „Matta litla“ einmitt núna.
Hún hefði heldur viljað að hann
hefði skammað hana. Hún grúfði
sig í skyndi niður á borðið og
þurrkaði sjer um augun á pilsfald-
inum.
Nei, kennarinn skammaði ekki. —
Það var að vísu engin stórfrjett,
skyldi maður halda, að farið væri
með svarta kú milli fjósa í sveitinni.
En fólk hafði nú samt tekið eftir
jjessu og komist við af því. Og
þegar sætið hennar Martínu stóð
autt, þá hafði kennaranum undireins
dottið eitthvað í hug. Og svo ýmis-
legt fleira, þegar Matta litla kom
hrakin og vesældarleg inn úr dyrun-
um.
Á heimleiðinni sagði ein af hinum
telpunum við Evu: — Þið eruð víst
búin að fá nýja kú .... frá Bjöllu-
ási. .. . ?
— Já, sagði Eva og saug brjóst-
sykurmola, okkur fannst eins golt
að 'fá hana núna, áður en hún ber.
Þá fáum við þess mcira af mjólk
og rjóma um jólin, sagði hún
mamma.
Svo sagði önnur telpa: — En
þetta er eina kýrin, sem þau áttu
þarna á Bjölluási .. . .
Martína lagði orð í belg: — Við
eigum líka stóran kálf........
— En ekki mjolkar haun' sagði
þá önnur teipa.
Hrfumurinn i <.r>'•:iiiiin var ein-
kennilegur, jáfnvel óvildarlegur fanst
Evu. Var það nú lika rangt, að kaupa
kú? Martína var sú eina i hópnum,
sem leit vinsam.lega á þetta. .
— Ætlarðu ekki að lcoma með
mjer heim og siá liana Jólarós?
spurði Eva svo, upp úr þurru.
Martina hrökk við. Heimsækja
Jólarós, sem var orðin svo fín, og
stóð í stóru, rauðmáluðu fjósi með
öllum verðlaunakúnum kaupmanns-
ins. Nei, það gat hún ekki.
— Nei, það er víst betra að jcg
flýti mjer heim, sagði lnin.
SVO KOMU jólin. Hátið lijarta-
gæskunnar og velgerðanna.
— Bjölluásbærinn stóð einn sjer,
hátt fyrir ofan byggðina. Þar bjuggu
þau sig líka undir jólin, eftir bestu
getu, þrátt fyrir missirinn mikla.
Einhver frænkan niðri á kotunum
mundi senda þeim eittlivað smá-
vegis, svo að jólin kæmu til þeirra
i ár. Það vissu þau upp á hár, þarna
á Bjölluási. En hitt höfðu þau ekki
hugmynd um, að öll sveitin haf'ði
svarist í bræðralag um, að gera þeim
jólin óvenju gleðileg í ár. Og kenn-
arinn var forsprakkinn í samsærinu.
Hann gekk á milli bæjanna með lista
blátt áfram til þess að safna pen-
ingum, svo að bægt yrði að kaupa
Jólarós úr nýju vistinni. Hvergi fór
hann erindisleysu. Alilr gáfu sinn
skerf. Nokkrir hjáleigubændur, sem
ekki höfðu fengið listann vegna
þess að þeir bjuggu úr alfaraleið,
komu sjálfir til kennarans og spurðu
hvað kæmi til, — þeir vildu ekki
heita hornrekur og útúrborningar,
þegar um svona mál var að ræða.
Það var langur listi og mikið af
seðlum, sem lagt var fyrir kaup-
manninn á skrifstofunni lians. Allir
skiftavinirnir hans, og fleiri þó,
stóðu á listanúm, og þarna var meira
en nóg af peningum til að kaupa
bestu gæðakú fyrir.
Kaupmaðurinn var verulega úr-
illur.
— Jeg var i mínum fulla rjetti
að taka við kúnni; sagði hann.
— Þjer eruð efnaður maður, byrj-
aði kennarinn.
— Já, hvað um það, tekur kaup-
maðurinn fram í, —- jeg er enginn
sveitarsjóður hjerna, fyrir því.
— Nei, engum okkar dettur það
heldur i liug. Þessvegna förum við
aðeins fram á að fá kúna keypta
aftur.
Nú mun það vera svo, að maður,
sem getur fengið af sjer að taka
mjólkina frá átta smábörnum, getur
ekki farið á mis við að fnna til
kulda í sinn garð. Og þetta getur
liaft áhrif á liann með tímanum.
Ef til vill kann hann, þrátt fyrir
allt, ofurlítið að skannnast sin, Jieg-
ar hann hugsar sig vel um. Og máske
gerir hjartað í honum vart við sig
þegar á reynir. Og nú eru komin
jól. Þessvegna segir hann:
— Takið þjer fjandans beljuna,
skólastjóri, og farið með hana upp
að Bjölluósi. Jeg vil ekki einn eyrir
af þessum peningum, sem Jijer hafið
safnað. Kýrin er framlag mitt á
listann.
Svona atvikaðist Jjað, að Jólarós
kom Jiramandi heim að Bjölluási
tveimur dögum fyrir hátiðina. Digra
liálsbandið á henni gátu allir sjeð,
en alla liá mjóu og sterku liræði,
sem í rauninni teymdu Jólarós heim,
var aðeins hægt að renna grun í,
með því að alhuga nafnalistann
langa.
Það var kennarinn, sem kom með
kúna heim. Og svo líka þykkt um-
slag með meira en þúsund krónum.
Þarna stóð Jólarós nú aftur á
gamla básnum sínum — og pabbi
stóð með alla peninganna í hend-
inni — og mamma og börnin flykt-
ust utan um hann. Jafnvel Martína,
Jió hljedræg væri, í „svörtu glugga-
tjöldunum" sínum. Þvi að kennarinn
hafði sagt dálitið, sem henni fannst
svo einkennilegt: að öllum í sveil-
inni Jiætti vænt um, að hafa fengið
að koma með jólagleðina heim að
Bjölluási.
Hversu oft hafði Martinu ekki
dreymt prinsessudrauminn sinn, en
í hVert skifti og hún kom heim lil
sin var jafn fátæklegt þar. Og Gunn-
ar kom lilaupandi á móti henni i
sömu görmunum.
En nú var æfintýr'ö komið lil
þeirra, og þetta var raunverulegt
æfintýri — gamla og síunga æfin-
týrið um jól og náungans kærleika.
Reykjavík
Símnefni: Bernhardo
Símar: Skrifstofan 1570 (tvær línur)
Kaldhreinsunarstöðin 3598
Bernh. Petersen
KAUPIR:
Allar tegundir af lýsi
Harðfisk
Hrogn og
Tómar tunnur.
SELUR:
Stáltunnur og síldartunnur
Kol og salt
Eikarföt
FYRSTA FLOKIÍS KALDHREINSUNARSTÖÐ