Fálkinn - 22.12.1944, Blaðsíða 43

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1944 39
Jólaspil
Á jólunum fara menn í ýmsa leiki og- spila ýmis spii,
sem ekki er venja að hafa um hönd endranær. —
Hjer eru örfá spil, þá nokkrir kaplar, sem mörgum
þvkir gaman að fást við.
Nap. (Napoleon).
Þetta spila oftast 2—4 spilarar en
[)(> geta vel verið fleiri. Öll spilin
eru notuð, ás er hæstur, tvistur
tægstur. Gefin eru finnn spil á mann,
2 og 3 í einu. Sá, sem er í forhönd
byrjar að bjóða, sjerliver spilari má
bjóða þá tölu slaga er hann hyggst
að taka, með því að hann fái að ráða
tromplit. Sá, sem ekki vill bjóða, scg-
ir pass. Þegar boðið er, er tromplitur-
inn elcki nefndur heldur fjöldi slag-
anna. Hver spilari býður aðeins einti
sinni, gjafari siðastur. Sá, sem hæst
hefir boðið nefnir þá tromplitinn.
Sumir hafa 3 grönd með, og eru þau
hærri en 3 i lit. 5 er hæsta boð og
kallað Nap (napp). Sumir hafa tvö
hærri boð, Wellington og Bliicher,
munurinn liggur aðeins íútreikningn-
um. Sá, sem á boðið slær fyrstur t'd,
og verður að láta tromp lit í fyrsta
slag. Sá, sem á slaginn slær út næst,
skylt er að fylgja lit en trompa ellít
ef það er hæg't, annars kasta ein-
hverju i. Það er aðeins skylt að slá
úl trompi í fyrsta slag. Slrax og spil-
ið er unnið hjá þeim sem hefir boðið
eru spilin, sem eftir eru á hcndi lögð
niður.
Venjulega er spilað um eitthvað á-
kveðið. Þegar spilari stenst sögn. fær
hann einn frá hverjunt liinna fyrir
hvcrn slag sem hann bauð, ef hann
lapar greiðir hann á santa hátt 1 fyrir
hvern slag boðinn. Grand er reiknað
eins og ])rír I lit. Sá er vinnur Nap
fær 10 frá hverjum, en borgar liverj-
um þeirra 5 ef liánn tapar. Fyrir
Wellington fær hann ö frá hverjum
en greiðir 10 ef hann tapar. Fyrir
Bliicher fær hann 10 frá hverjum, en
borgíir 20 ef hann tapar.
Klukkukapall.
Þennan kapal er auðvelt að læra,
en ekki er jafn auðvelt að fá hann .
lil að ganga upp.
Spilin eru lögð á grúfu eitt og eill
i sömu röð og á klukkununi, fyrsla
spilið þar sem einn er á klukkunni
og svo áfram til tólf.
Fjórar umferðir eru gefnar, og fjög
ur spiln sem af ganga eru látin á
grúfu innan í kringinn. Einu þessara
l'jögra spila er síðan flett upp. Ef það
er ás, er honum stungið undir eitt
á klukkunni tvist undir 2 o. s. frv„
gosi undir 11, drotningu 12. Spilinu,
sem stungið er undir er snúið upp, og
efsta spilið af þeim bunka tekið og
þvi stungið undir þann bunka, sem
tala þess segir til. Þessu er haldið
áfram þar til kongur er tekinn upp,
þá er liann settur í miðjuna og annað
spil tekið þaðan. Þegar þriðja kongn
um er flett upp er síðasta spitið tekið
úr miðjunni. Þegar síðasti kongur
keniur upp er kapallinn genginn upp,
ef öll spilin eru komin á sinn rjetta
stað, annars er hann stopp, og það
er auðsjáanlega ol'tar, því þessi kapall
gengur sýnilega ekld upp oftar en í
eitt skifti of þrettán til jafnaðar.
Ásar.
Þelta er einhver einfaldasti lcapall,
sem til er. Þegni' spilin liafa verið
stokkuð eru l'jögur efstu spilin lögð
upp hlið við lilið. Ef fleiri en eitt spil-
anna eru i sama lit, eru þau lægri
lekin burt og aðeins hæsta spil í
hverjum lit skilið eftir. Því næst eru
næstu fjögur spil gefin ofan á hin
fyrri eða í auð pláss ef þau eru fyrir
hendi, og spilum kastað úr eins og
áour. Ef þá verður autt pláss má taka
efsla spilið af einhvérjum liinna bunk
anna. Það er auðvitað hest að koma
ásunuin, sem eru hæstir, í auðu sæt-
in. Kapallinn gengur upp ef hægt
er að kasta öllum spilunum og ás-
arnir verða einir eftir.
Töluim dæmi. Fyrstu fjögur spilin
eru t. d.:
g H 2 T 4 II 7 S.
Hjartaljarka er kastað, síðan er
næstu fjórum spilum flett upp.
g H 2 T 7 H 7 S
9 T 10 T k L
Tigullniu síðan gefið og hjartasjö er kastað
g H 2 T 9 H 7 S
9 T 10 T k 1.
8 H 9 L
Iljartaáttu er kastað, tígulníu, tíg-
uitvisti. laufania lögð út og siðan
kastað, fígulás lagður út, hjartaníu
kastað og laufkongur lagður út:
g II k L á T 7 S
Siðan er haldið áfram að leggja
upp fjögur spil i einu þar lil stokk-
urinn er búinn.
Stundmn er augljóst að kapallinn
getur ekki t. d. svona: gengið upp, staðan
á T á H • k T 4 I,
eða: á S á I. •
á T á II á S á L
k T
I báðum þessum tilfellum er úti-
lokað íið fá autl pláss; og því ekki
um annað að gera, en að slokka og
reyna aftur.
Jöfnur.
Fjögui' spil eru lögð upp. Ef tvö
spii, sem liggja hlið.við hlið. eru
jöfnur I. d. tvær drotningar, eru
þær teknar frá og hin tvö spilin
lögð saman, til vinstri, og tvö spil
lögð i auðu sælin hægra megin við
hin sem fyrir eru. Ef nú eru engar
jöfnur, eru gcfin fjögin' spil neðan
við hin.
Jöfnur má líka taka ef þær liggja
saman lárjetl t. d.
7 L
7 S
eða í horn
5 T 4 T
4 H
Et' autl pláss verður i fyrstu, efstú
röðinni, eru spilin, sem eftir eru
færð til vinstri, og spilið, sem er
lengst tii vinstri í annari röðinni
látið í auða plássið, og spihn í ann-
ari röðinni siðan fært til vinstri.
Þegar jöfnur eru teknar verður að
i'aða spilunum upp áður en taka
má næstu jöfnur.
Tökum dæmi. Fyrst er lagt:
k H g T 7 L (5 S
Við höfum engar jöfnur og gefum
Hjer ev komdnn þrevetur sonur, sem jei/ á
svipur.inn er mildur á æskuhprri hrá.
Leiki sína þráfalll haiui þarf að sýna mjer.
þreptan slundum kráflana ofiirliði her.
Stráuk jeg blítt um hár hans og kysli’ á rjóða kinn,
komdu nú til mömmu engillinn minn.
l>ií ert englamamnm, þá mælti sv.ein.ninn hýr,
milda augaff hrosti, sem Ijósheimur nýr.
Þú segir jeg sje engill þinn, kæra mumma min
má jog þá ei einn ráða nafngiftum þín?
Þú ert englnmamma, fgrst jeg er sonur þinn,
ásköp varstu góð líka’ að ná í boltann minn.
ligðilagðist híllinn, svo úti’ er leikurinn,
englamamma hlíffa, mig langar til þin inn.
Segðu mjer nú sögu og gef mjer eitthvað gott
þá getiirðn’ ekki sagt að jeg hragði’ ei þurt nje votl.
Sagan er það langbezta. sem jeg hjá þér fæ,
saga’ um litla álfinn, sem kallar, hæ, hæ, hæ.
Eins er saga' uin hmiðrið með unguiuim i,
ungamamma sal þar hjá og kvað sitt „dirrindi“.
Ein er líka’ uin hlómið, sem brekkunni i
hrosti inóti öllum, því sólin skein svo hlý.
Jólasagan finnst mjer þó ölluin bera af
nm englana og Jesú er kærleJkann gaf.
Jólastjurnan fagra lii’in brosti svo hlítl
hrosti’ á jörðu niður og gjörði allt nýtl.
Syngdu mamma’ um jólin og jeg fte sjeð um leið
jólastjörnu himins er rennur hjþrt silt skeið.
Elskn mamma syngdu svo, undur blill og rátl
svo engilinn þinn dre.ymi þá fyrshi jólanótt.
Mamma, jeg sje englana hrosa hlitt og rótl
ng hý hjá þeiin i dranmi um helga jólanótt.
Kristin M. ./. Björnson.
því fjög'ur spil í viðbót:
k H g T 7 L (i S
d I. 2 H g S 7 H
Fyi-st eru tigulgosi og spaðagosi tekn-
ir. Laufasjö og spaðasex eru færð
lil vinstri og laufdrotning lögð i
auða sætið i fremstu röð, og lijarta-
Ivistur og hjartasjö færð til vinstri:
k H 7 L I) S d 1.
2 H 7 H
Sjöin eru lekin, spaðasex og lauf-
drotning færð til vinstri og hjarla-
tvistur færður i efri röð og hæstu
fjög'ur spil gefin:
k H (i S dl. 2 H
I) T 4 S 3 L 8 H
Við höfuni engar jöfnur og gefum
þvi fjögur spil i viðbót
Kapallinn er stoppaður ef röðin
er orðin fjórföld og engar jöfnur
er luegt að taka.