Fálkinn - 22.12.1944, Blaðsíða 45

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1944 V
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritsljóri: Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðis fyrirfram
HERBERTSpren/.
SKRADDARAÞANKAR
í fimm ár samfleytt hafa jól geng-
ið í garð þannig, að í flestum löndum
álfunnar hafa þórdunur vigsprengna
og fallbyssna yfirgnæft órn klukkn-
anna, sem hringdu hátíðina i garð.
Og enn mun svo verða i þetta sinni.
Kainseðlið fær enn að leika laus-
um hala.
Þó að við höfum lítið haft af
hörmungum ófriðarins að segja og
sprengjugnýrinn hafi ekki öskrað i
eyrunr okkar, jjá jjykjumst við gera
okkur hugmynd um, hvað stríð sje.
Við lesum tiðindin og við skoð-
um af þeim kvikmyndir. En skyggn-
umst við að fullu inn í liug þess
fólks sem hörmungarnar dynja á,
og geruin við okkur grein fyrir þvi
ofurmagni þjáningarinnar, sem yfir
það dynur? Gerum við okkur grein
fyrir hvernig konu og barni líður
í hernumdu landi, þegar flugumenn
eða opinberir erindrekar óvinarius
koma á heimilið, draga húsbóndann
út á götu og skjóta liann? Getum
við sett okkur í spor fólksins. sem
er rekið út í kaldari og dimmari vet-
ur en okkar, út á óbyggð öræfi,
klæðalítið og vistalaust, og sjer hi-
býli sín standa í björtu báli, er það
kveður. Konur, gamalmenni og ung-
börn.
Þetta eru viðburðir, sem við heyr-
um getið dags daglega. Við heyrum
þeirra svo oft getið, að þeir hætta
smátt og smátt að liafa áhrif. Sömu
tíðindin gerast stundum svo þrá-
faldlega, að þau hætta að verða
liðindi.
íslendingar hafa orðið fyrir miklu
manntjóni á ófriðarárunum, og fjöldi
einstaklinga fyrir sárum sorgum.
En þó verða aðrir að bera miklu
ljyngri raunir. Við höfum baðað í
rósum og lifað sælir. Við ausuin
peningum í óþárfann, en aðrir svelta.
Við fáum okkur alltaf eitthvað til að
fjargviðrast út af.
Þeim sem við neyðina búa mundi
jjykja skritið að litast um hjer á
landi og athuga kvartanirnar, Mundu
þeir trúa, að þjóðin væri með öllum
mjalla? Og fólkið sem kvartar, mundi
hafa gott af að skyggnast um í ríki
neyðarinnar. Mundi liað trúa að
svo mikil neyð væri til?
Á jólunum vill fólk hjálpa bróður
í neyð. Það er tækifæri til þess núna.
Látið glingrið sitja á hakanum og
kaupið gjafakort í staðinn.
Boka§ýning:iii
Fimmtán bókaúlgefendur i Reykja-
vík og Akureyri hafa undanfarið
haldið bókasýningu i Thomsens-
húsi við Hafnarstræti og sýnt jjar
bækur, aðallega frá þessu ári. Er
jjar um auðugan garð að gresja, því
að sum útgáfufyrirtækin liafa komið
úl um 50 bókum á árinu, nfl. ísa-
foldarprentsmiðja h. f., sem nú hefir
gefið út bækur cftir samtals 200
íslenska höfunda.
En það er fleira en bækur, sem
þarna er sýnt. Þar kynnist maður
til dæmis prentvjel af þeirri gerð,
sem notaðar voru áður en hrað-
pressurnar komu til sögunnar, og
hefði verið gaman að sjá þá pressu
,,i gangi“ einhvern tíma dagsins.
og mundi eflaust hafa dregið marga
að. Þar er hagfræðilegt yfirlit yfir
bókagerð síðari ára, og má margt af
því læra, m. a. það, að íslendingar
liafa stórum aukið bókagerð á ófrið-
arárunum, og mun jjað vera eins-
dæmi i veröldinni.
Þarna er einnig fjöldi íslands-
uppdrátta úr binu merka safni Þ.
Scheving Thorsteinsson lyfsala. Eru
þetta stórfróðlegir uppdrættir og lýsa
vel þeiin hugmyndum, sem menn
bafa gert sjer um lögun landsins
fyrr á öldum. En galli er það, að
ekki fylgja neinar skýringar upp-
dráttunum. Það er eigi einusinni
hægt að sjá á sumum þeirra, hve
gamlir þeir eru, eða hver hefir gcrt
þá.
Bókavikur hefir Bóksalafjelagið
haldið stundum áður, en sýning sem
þessi er algert nýmæli. Hún er góð,
það sem hún nær, og var komið á
fót með litlum fyrirvara. Væntantega
verður hún til þess, að síðar verði
efnt til fullkominnar yfirlitssýningar
á bókagerð á íslandi frá upphafi
Slík sýning myndi að likindum
verða vel þegin af jafn miklum bóka-
mönnum og íslendingar eru.
Nýjar bækur.
í bókaflóðinu mikla núna undan-
farna daga hefir ýmsar mætar og
merkar bækur rekið á fjörur Fálkans
en eigi verður hægt að geta þeirra
fyrr en eftir nýár. Sama er að segja
um ýmsar aðrar bækur sem komrar
voru út áður, svo sem endurminning--
ar Sigurðar Briem, Byggð og saga
eftir Ólaf Lárusson, sögur Guðm. G.
Hagalín, sögur Hugrúnar, unglinga-
bók Frimanns Jónassonar, svo að ís-
lenskar bækur séu nefndar.
Að vanda hafa komið út jjýddar
bækur, í íburðarmiklum útgáfum, og
hefir sumra þeirra, verið getið hjer.
Nýkomnar eru m. a. Æfisaga Byrons
eftir André Maurois og eftirtektar-
verð skáldsaga eftir sænsku skáldkon
una Margit Söderholm, sem heitir
„Glitra daggir, grær fold“. Saga
þessi hlaut útgefendaverðlaun Svi-
þjóðar á síðasta ári og liafði þess-
vegna sölumet í Sviþjóð. Bókin lýsir
heitum ástriðum og næmum tilfinn-
ingum og höfundur segir sögnua á
þann hátt að hún hrifur nútímales-
anda. Konráð Vilhjálmsson hefir þýtt
bókina, en leikni hans sem þýðanda
er áður kunn af norsku sögunni
„Dagur í Bjarnardal.“ sem úl kom i
fyrra.
Þá er komið út fyrsta bindið af
„Stórviði“ norska skáldsins Sven
Moren, bændasaga i þjóðlegum stíl.
Sven Moren var vinsælt skáld meðal
landsmálamanna í Nóregi, þó að
aldrei kæmist hann á bekk með
Naumdælaskáldinu Olav Dunn. —
Þýðingin á ,.Störviði“ er eftir Hetga
Valtýsson.
t næstu blöðum verður ítarlegar
sagt frá þessum bókum og ýmsum
fleiri.
Veyna anna i prentsmiðiunni uy
kiés þess, sem varð vo'j.na verkfalls-
ins í haust, er jólablað Fálkans
minna að þessn sinni, en verið hefir
nndanfarin ár. Hefir því ýmislegt
orðið að silja á hakamim af efni
þvi, som ætlað hafði verið að koma
i jólablaðinu. Sumt uf þessu efni
kcnuir í næstu blöðum, svo sem
fróðleg grein um vatnsbólin i Iieyk-
javík, bggð á viðtali við Sigurð
Halldórssoir trjosmiðameist. Mgndir
eftir Kr. Pjetursson o. fl.
Frú Ólafía Jónsdóttir, Holtsgötn 10
(Sœihundarhlíð), verður 110 ára
23. þ. m.
STAL HRAÐLESTINNL
Fyrir nokkrum árum varð Mexi-
kani einn til þess að fremja eitt hið
skrítnasta járnbraul.v.lestarrán, seir
sagan kann frá að segja. Maðurinn
hjet Lisandro og átti heima i Temuco
en bafði aftalað stefnumót við yngis-
meyna Dolores Pacheho, er átti
heima i Vera Cruz. En nú vantaði
Lisandro aura til að kömast á fund
ástmeyjar sinnar. Hann gekk þvi á
járnbrautarstöðina og beið þar þang-
að til hraðlestin lcoin. Sá hann að
lestarstjórinn og kyndarinn fóru
báðir út úr lestinni og inn á stöð-
ina og var þá ekki seinn á sjer að
vinda sjer upp i eimreiðina og aka
af stað. Onnur eimreið var send lil
að elta liann og náði honrim nokkra
kílómetra frá Vera Cruz. Hann var
handtekinn, en er það vitnaðist
hvernig á stóð var tekið mjúkt á Jjess
um heittelskandi unga manni og
slapp hann með viku fangelsi
ekki þó fyrir að hafa stofnað far-
þegunum í voða heldur fyrir að hal'u
svikið járnbrautarfjelagið um 17
centavos!