Fálkinn - 16.12.1949, Page 43

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1949 ^ j
★ Tólalurossgnta *
Lárrétt skýring:
1. hátíðisdagur, 10. áleiðis, 12. bók-
stafur, 13. halda í liönd, 15. fram-
endinn, 17. leiðin, 18. hanga, 19. liúð-
sjúkdómur, 22. lasburða gamalmenni,
24, þykir vænt um. 25. litil. 26. ilát,
28. karlmannsnafn, 29. formóðir, 31.
gabb, 33. hætta, 35. tveir sérhljóðar,
36. tónn, 37. úttekið, 38. lokaskeið
ævinnar, 39. op, 40. gangflötur, 41.
veðurátt (skst.), 42. handverkfæri þf.,
43. sbr. 37. lárétt, 44. þrifnaðarráð-
stöfun, 45. lofttegund, 47, keyra, 49.
tveir sérhljóðar, 51. fornt karlmanns-
nafn, 52. frumskógadýr, 54. sorg, 56.
hjóm, 58. iánleysi, 59. fiskur, 61. vin-
sælar á barnaleikvöllum, 63. stólpi,
64. kventitill, 66. ilátið, 67. girðing.
Lóðrétt skýring:
1. kvöld, 2. fyrsta hvíla frelsarans,
3. hljóma, 4. tveir sérhljóðar, 5. stelpu-
kind, 6. örsmæð, 7. borg i Þýskalandi,
8. stóð upp. 9. vinnufúsar, 11. slitna,
14. frumbyggjar Perú, 16. læra, 17.
blessunarorð, 18. vinsælt sport, 20.
bókstafur, 21. keyri, 23. votviðrið, 25.
vanvirti, 27. undraafl, 30. álíta, 32.
söngla, 34. fiskur, 37. gana, 44. bjástra,
46. samkomuherbergi, 48. fleygja, 50.
vera í vafa, 51. forfeður, 53. hrafna-
sparkið, 55. búpeningur, 57. selja ó-
liæfilega dýrt, 58. leðurreimar, 60.
dygg, 62. keyrðu, 64. tveir samhljóð-
ar, 65. tímamælir.
Copyrighi P I B. Bo* 6 Copenhaqen
Jólasiðir nœr og fíœr
Hér fáum við að heyra lítið eitt um
það hvernig aðrar þjóðir lialda heilög
jól.
\ .
Jólasiðir í Noregi.
Auðvitað er jólatréð liaft í háveg-
um þar í landi eins og hér, en auk
þess er það siður i Noregi að bera
gamalt vagnhjól inn í stofuna á að-
fangadag, skreyta það með greni og
rauðum borðum og setja snoturt kerta-
Ijós við hvern tein eða lijólrim. Þetta
er bæði frumleg og nytsöm ljósakróna.
Jólasiðir í Póllandi.
í Póllandi tíðkast margir einkenni-
legustu jólasiðir, sem þekkjast í Evr-
ópu. Auðvitað eru þeir algengastir
upp til sveita, þvi að þar gætir utan-
aðkoinandi áhrifa hvergi nærri eins
og í borgunum. Jólaundirbúningurinn
hefir staðið i tvær vikur eða meira,
allt húsið hefir verið gert tandur-
hreint, allir silfurmunir fægðir, glugga
tjöld þvegin, einiberjakvistum strúð
fyrir framan dyrnar. í' eldhúsinu
hefir kvenfólkið staðið og bakað og
steikt svo að maturinn er tilbúinn
fyrir öll jólin — og loks þegar að-
fangadagskvöld er komið, eru ýmsir
ljúffengir og sérkennilegir réttir born-
ir á borð: rauðrófusúpa, steikt síld,
heilhveitigrautur með hunangi og ilm-
andi heitar liveitibollur þaktar val-
múafrægjum, allt saman ekta pólskir
réttir. Hey er látið á bekki og stóla
en úti í einu horni stofunnar stendur
jata; þetta minnir menn á fæðingu
frelsarans. — Öll fjölskyldan safnast
við gluggan til að gá að fyrstu stjörn-
unni, og undir eins og hún kemur í
ljós á himninum, má fólkið setjast að
borðum en alls ekki fyrr. Þessi sið-
ur minnir á stjörnuna, sem vísaði
veginn til Bethlehem. Þegar máltíð-
inni er lokið, gengur húsbóndinn fram
í fjós til kúnna, sem þetta eina kvöld
ársins skilja mannamál. Iíýrnar voru
nefnilega hin þöglu vitni að fæðingu
frelsarans, þessvegna er þeim gefinn
góður aukaskammtur af töðu þetta
kvöld. Um miðnætti gengur eða ekur
fólkið til messu í næstu kirkju — og
svo koina hinir friðsömu jóladagar,
þegar maður lætur sér líða vel í hrein-
um og fægðum híbýlum sinum, eða
heimsækir vini sína.
Jólasiðir í Grikklandi.
í Grikklandi tíðkast mjög skemmti-
legur jólasiður, sem gaman er að
lieyra um. Á aðfangadag strá allir
góðir Grikkir korni framan við úti-
dyr sínar. Þannig þykjast þeir geta
komið í veg fyrir að illir andar sleppi
inn í húsið. í Grikklandi er nefnilega
til þjóðsaga um það, að iilur andi
komist ckki í gegnum dyr, þar sem
korni liefir verið stráð, án þess að
teija fyrst hvert og eitt einasta smá-
korn, sem liggur þar. En þar sem
þetta er nú æði strembið verk, þá
getur sá hinn illi andi ómögulega lok-
ið við talninguna á einu aðfangadags-
kvöldi — og kemst þessvegna ekki
inn til að spilla friðinum og jóla-
helginni.
Jólasiðir í Englandi.
Þar um slóðir gerist nú ekki annað
sjálft aðfangadagskvöldið en að jóla-
tréð er slcreytt og börnin látin fara
snemma i rúmið. En angarnir litlu
gleyma samt ekki að hengja sokkana
sína við fótagaflinn á rúminu, svo að
jólasveinninn góði, sem er á ferðinni
þessa nótt. geti fyllt þá með leikföng-
um, sælgæti og ýmsum öðrum dásam-
legum hlutum. Aðal jólamáltíðin er
höfð kl. 1 e. h. fyrsta jóladag. Þá
safnast öll fjölskyldan i kringum fyllt-
an kalkúnann og rjúkandi plómubúð-
inginn. Þessi þunga máltíð verður
þess svo valdandi að fólkið getur ekki
leikið sér mikið eða verið með nein
fjörug gleðilæti þann daginn.
Jólasiðir í Frakklandi.
Um allt Frakkland eru kirkjurnar
uppljómaðar á aðfangadagskvöld. Og
ef maður er staddur uppi i sveit, þeg-
ar klukkan er farin að ganga tólf,
þá sér macur fjöldamarga sleða og
liópa af fólki á ferð eftir snæviþökt-
um vegunum. Allir sem vettlingi geta
valdið fara lil messu á miðnætti.
Litlu börnin liengja ekki sokkana
sina á rúmgaflinn eins og í Englandi,
heldur setja þau skóna sina við ofn
eða arin og óska þess, að þeir verði
ifullir af gjöfum og góðgæti í fyrra-
málið .
í stórborgunum kemur það oft fyrir
að fjölskyldan heldur kvöldið hátið-
legt á einliverju veitingahúsinu, og
er það næsta undarlegt, þar eð Frakk-
ar hafa orð á sér fyrir að vera heima-
kærir með afbrigðum. En þetta eina
kvöld ársins er maður alls ekki lieima
hjá sér, svo framarlega sem maður
hefir efni á að láta kampavinið glitra
í glasi sínu. Göturnar óma af söng og
hlátri, og prúðbúið fólk fyllir al)a
opinbera veitingastaði. Allt þetta
minnir mest á gamlaárskvöld hér
heima.
Jólasiðir í Þýskalandi.
Frá Þýskalandi er upprunalega
kominn sá siður, sem tíðkast nú um
alla Norður-Evrópu, að bera greni-
tré inn á lieimilið, skreyta það og
kalla jólatré. Það var trú manna, að
góðir andar héldu til í hinum fögru
og sígrænu greinum þess, og það var
þvi hyggilegt að bjóða þessum öndum
heim á jólunum; þeir færðu frið og
gleci inn á heimilið.
Jólasiðir í Danmörk.
Þau eru áreiðanlega ekki mörg
heimilin í Danmörk, þar sem ekki er
steikt gæs á borðum á aðfangadags-
kvöld. Á sumum lieimilum eru sagðar
sögur eftir máltíðina, meðan mamma
og stelpurnar eru að þvo upp frammi
í eldhúsi — á öðrum heimilum les ein-
liver upphátt jólaævintýri eftir H. C.
Andersen eða annan álíka höfund. Svo
þegar uppþvottinum er lokið, skipa
börnin sér i röð fyrir framan lokaðar
dyr sem liggja inn í herbergið, þar
sem jólatréð stendur — þau minnstu
fremst, þau stærstu aftast. Stundum
er það enginn hægðarleikur að ná i
gjafirnar. Á sumum heimilunum eru
gjafirnar faidar hér og hvar um alll
húsið svo að börnin verða sjálf að
leita þær uppi. Auðvitað er þetta ó-
hemju spennandi leikur, og það getur
svo sem vel verið að kominn sé hátta-
tími, þegar honum loks er lokið.