Fálkinn - 16.12.1949, Blaðsíða 45

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1949 £ ££ « 3HE « « 3HC « « « 3HE 3HE 3HE 3ME 3HE « 3ME 3HC 3HE 41
Þrír strnknr
Það var liann Knútur, liann rrið-
rik og liann Pétur. Knútur var stór-
bóndasonur, Friðrik smali lijá hrepp-
stjóránum, en annars kallaði liann sig
alltaf Frigga hennar Bríetar i Skarði,
því að enginn vissi liver faðir hans
var. Pétur átti heima í koti fram við
sjó, og allir voru þeir í barnaskólan-
um og skelfing litlir eftir aldri.
Þeir hittust úti á vegi einn dag,
þegar Pétur var að koma frá sveita-
kaupmanninum en hinir tveir úr skól-
anum. Og fyrst gengu þeir hver fram
hjá öðrum og sendu óhýrt auga, svo
staðnæmdust þeir, litu við og góndu
hver á annan í hæfilegri fjarlægð.
Þeir voru illilegir — allir. Voru eins
og bolakálfar, sem setja undir sig
hausinn til að stanga.
Loksins hvæsti Pétur: Hundaskítur!
Það hitti. Hinir tveir tókust á loft
og öskruðu. „Djöfsi!“ orgaði Knútur.
„Hámeri!“ æpti Friðrik. Og svo var
ekki laust við að þeir töluðust svo-
lítið meira við. Það vægasta sem Pét-
I
ur lofaði hinum strákunum tveimur,
að liann skyldi lúskra svo rækilega á
þeim, að ekki yrði á þeim nokkur
tuska eða linappur á eftir. Og hinir
krepptu píslarhnefana og bölvuðu sér
upp á að hann væri svoddan tuska,
að þeir vildu ekki snerta á honum.
Og þegar þeir loksins sneru að lion-
um bakinu sendi hann þann tóninn
og bað þá um að snauta heim i vögg-
una sína, og til áréttingar henti
hann steini á eftir þeim.
Sunnudaginn næstan á eftir hittust
þeir við kirkjuna. Og jiar er ekki
tækifæri til að fljúgast á eða rífa kjaft,
og samt urðu þeir nú að gera upp
reikningana. Knútur og Friðrik liöfðu
náð saman, en skammt frá stóð Pét-
ur einn. Þarna kringum þá var hesta-
linegg, skvaldur og vagnaskrölt, en
þeir sinntu þvi ekki en horfðust bara
á.
Loks fikraði Pétur sig nær þeim,
nam svo staðar og lét sem liann væri
að gá til veðurs. Og nú var svoddan
fólksþvaga kringum þá, að strákarn-
ir tveir vissu ekki fyrr en þeir voru
komnir alveg að Pétri. Þarna stóðu
þeir góndu hver á annan og þögðu.
F.oksins spyr Pétur Knút, hvort það
sé gaman að flytja kaupstaðarfólk.
Hann liafði svo oft séð liann bruna
framhjá með einhvern höfðingja í
kerrunni og brúka svijjuna svo að
hesturinn var á harða spretti.
Pulni! l)lés Knútur. — Hann væri
svo sem alvanur þessu. Og það gæti
nú hugsast að kongurinn kæmi í
sumar. — Og þá verður það vist ég
og Mósi, sem sækjum hann.
Og nú vissi víst enginn þeirra, að
þeir stóðu þarna og voru farnir að
tala saman.
I’étur var i öðrum skóla en hinir
tveir, en á áliðnu sumri hittust þeir
við kirkjuna Hún stóð á háum hól og
gömul limrik tré í kring og ágætt við-
sýni. Og hér hittust sveitabúar við
klukknaliringingarnar, sumir til að
heyra prestinn, aðrir til að sýna sig og
sjá aðra, einn til að koma skóm i
sólun, annar til að borga skuld. Gam-
ali karl með nýsilfurshnappa á brók-
unum gekk og skoðaði hestana, stúlk-
ur komu til að sýna nýju kjólana
sina, og piltar til að skoða stúlkurnar.
Og inni í kirkjunni var kyrjað og
sungið og allir sungust í eitt.
Stráklingarnir þrír stóðu úti á
kirkjuhólnum og fengu sífellt fleira og
fleira að tala um. Vitanlega töluðu
þeir um hvað þeir ætluðu að leggja
fyrir sig þegar þeir væru komnir
framyfir. Friðrik ætlaði að verða eins
og hann Napoleon. Hann hafði eign-
ast pípu úr gömlum lykli og og hlóð
hana og skaut úr henni svo að small
í. Knútur ætlaði að versla og græða
peninga, og var farinn að selja grönn-
um sínum tóbak. Og loks kom það upp
úr Pétri, að hann væri búinn að ráða
við sig livað hann ætlaði að gera.
Hann ætlaði að verða hiskup, og hafði
ort nokkra sálma. — Ilver fjárinn,
sagði Knútur.
Einn góðan veðurdag sáu þeir tvær
telpur stiga út úr léttivagni með for-
eldrum sínum. Þær voru i rauðum
kjólum og með jarpar fléttur, sem
náðu langt niður á bak. — Þetta eru
systur mínar, sagði Knútur. — Ilver
fjárinn, sagði Friðrik. Og eftir að
komið var i kirkjuna voru þeir Frið-
rik og Pétur alltaf að lita við. Þar
sátu telpurnar tvær hjá móour sinni
og voru að syngja. Og Pétur hugsaði
sitt og Friðrik sitt, að minnsta kosti
voru þeir nú orðnir sannfærðir um
það, báðir tveir, að þeir yrðu að
verða menn, sem mikið kvæði að.
— Áttu ekki aðra félaga en þennan
sjóbúðarstrák og smalann, sagði
mamma Knúts við hann einu sinni.
Því að á svona óðalssetrum er tekið
eftir hvern maður leggur lag sitt við.
En Knútur hafði málbein til að verja
félaga sína. Móðir hans var svo guð-
hrædd og nú romsaði hann um hve
vel þeir kynnu kverið sitt i skólan-
um, bæði Friðrik og Pétur. Og hann
sagði að báðir hefðu þeir liug á að
verða svo miklir menn, að þeir fengi
að fara til altaris. Það dugði. — Jæja,
sagði móðir hans. Og loks fékk hann
því framgengt, að hann mætti bjóða
þeim báðum heini á jólunum.
Og það urðu nú jól, sem vert var
um að tala, hjá þeim öllum þremur.
Það var snjór og kuldi, og Pétur
þrammaði af stað, en hjartað fór að
síga í honum þegar hann nálgaðist
stórbýlið. Hann var feiminn við lnis-
in sjálf, og enn feimnari við gömlu
hjónin, en verst var þó að eiga að
vera undir sama þaki og telpurnar,
einkanlega nærri annarri þeirra.
Hann tók ofan húfuna langt niðri á
hlaði. Hann gekk afturábak inn í
stofuna, til þess að vera viss um að
geta lokað á eftir sér. En þegar liann
leit við sá hann fleiri gesti og þar á
meðal kennarann sinn og nú liring-
snerist allt fyrir honum. Sá sem bara
hefði getað verið kominn til hans
Friðriks, j)ví að hann var sestur langt
inni á bekk. En liann Knútur var
makalaus, nú kom liann með lúkuna
og bauð góðan daginn og sagði vertu
velkominn, og þá var eins og allt
lagaðist.
— Er þetta ekki hann Pétur? sagði
há og hressileg kona í gráum kjól,
og hún stendur upp og tekur í höndina
á honum, íiún. er móðirin í húsinu.
Pétur fór aftur að langa lil að lifa og
komst slysalaust til Friðriks. En í
skolinu við ofninn stóðu telputíturn-
ar tvær og skriktu og horfðu á hann.
Það getur vel verið að þetta liafi
verið hátiðlegt kvöld fyrir fullorðna
fólkið líka, en sérstaklega var það
hann Knútur, sem liafði tvo vini sína
geslkomandi, og nú var hann á sífelld-
um erli og dekraði við þá, og var ,eins
og húsbóndi bæði úti og inni. Guðs-
orði og bindindisprédikunum var nóg
af á því heimili, en í kyrrþey hafði*
Iínútur náð í fulla meðalaflösku af
brennivíni hjá vinnumanninum á
næsta bæ, og þegar leið á kvöldið
voru drengirnir komnir út í hlöðu og
létu flöskuna ganga á milli sín.
Innan skamms var þeim farið að
finnast allt svo skemmtilegt sem sagt
var, og voru sífellt að skella á lærið
og hlægja. En síðan urðu þeir lirærð-
ir og urðu að taka í liöndina hver á
öðrum í tima og ótíma. Þeir sóru að
láta eitt yfir alla ganga upp frá þeim
degi. Og loks ákvað Knútur að þeir
skyldu mægjast. Hann ætlaði að láta
þá fá systur sinar. Pétur átti að gift-
ast Önnu og Friðrik henni Lovísu.
Og þegar hér var komið sögunni vikn-
uðu þeir svo að þeir vötnuðu músum,
og tóku hver um hálsinn á öðrum.
Þegar þeir komu inn hringsnerist
stofan fyrir augunum á þeim. Og liér
á bænum var lesinn húslestur á hverju
kvöldi, en þegar byrjað var að syngja
sálminn í þetta sinn tóku þeir undir
en miklu hærra en hinir, svo að allt
strandaði og fullorðna fóíkið liætti
að syngja og góndi hvcrt á annað.
— Hvað er nú þetta. sagði húsbónd-
inn og liorfði yfir gleraugun.
— Ja, sama segi ég, sagði húsmóð-
irin.
Telpurnar tóku höndunum fyrir
andlitið og hixtuðu, en það var ekki
grátur.
— Það er best að þeir hipji sig i
rúmið, allir þrir, sagði liúsmóðirin.
Faðir Knúts tók í eyrnasnepilinn á
honum og teymdi hann til dyra, hús-
móðirin kom með hina tvo á e.ftir.
Æjá þvílik jól! Og á nýársdag þorðu
þeir ekki að láta sjá sig saman við
kirkjuna, en hver þeirra eftir annan
áttu erindi upp í hlöðuna á prests-
setrinu, og þar sátu þeir af sér mess-
una og reyndu að liugga hver annan.
En Friðrik var ekki þannig gerður
að hann vildi þiggja lieimboð hjá
vini sínum án þess að borga fyrir sig.
Og árið eftir kom liann og bauð Knúti
og Pétri lieim til sín á hreppstjóra-
bæinn.
— Færðu að gera það? spurðu þeir
báðir.
— Hreppstjórinn og kona hans hafa
beðið mig um það, sagði Friðrik.
En þar laug hann nú, fanturinn.
Og þegar leið að boðsdegirium fór
honum að verða flökurt. Hann hafði
ekki þorað að minnast á þetta við
húsbændurna ennþá, og verst var það
með kerlinguna. Hún var stundum
ekkert nema blíðan i dag, en eins
og þrumuveður á morgun. Setjum svo
að hún væri i þeim ham að hún rreki
strákana út og spyrði í lierrans nafni
og fjörutíu, hver hefði beðið þá um að
koma! Þeim er ekki vant, sem eiga
föður og móður, en það er lakara
fyrir þann, sem hvorki á heimili. né
skyldmenni.
Ilreppstjórinn hélt sig eins og stór-
bóndi, en börn átti hann engin, og
barnagleðskapur hafði ekki verið
þarna i manna minnum.
Svo rann dagurinn upp. Friðrik var
önnum kafinn úti i eldiviðarskúr og
bar inn hvert viðarfangið eftir annað,
án þess að nokkur hefði beðið hann
um það, bara til að sýna hve liðtækur
hann væri. Ilann kynti svo freklega
í stofunni hjá hreppstjóranum, að
gamli maðurinn varð að fara út und-
ir bert loft um stund. En annar var
sá, sem þó var enn lieitara innvortis.
og það var hann Friðrik.
Eftir að rökkva tók komu félagarn-
ir labbandi upp brekkuna. Gamli mað-
urinn sat i ruggustólnum með löngu
pípuna sína, frúin sat við gluggann og
var að gera við fataplögg. Þetta er
milli jóla og nýárs og ciginlega hvorki
sýknt né heilagt. Hurðin opnaðist og
strákarnir komu inn, Knútúr fyrsl
og Pétur á eftir. Þeir láta aftur eftir
sér, snúa sér inn i stofuna og bjóða
góðan daginn og gleðileg jól.
Og eftir að því liafði verið svarað
gengur Knútur fram og heilsar hæði
húsfreyjunni og hreppstjóranuin með
handabandi, og Pétur labhar á eftir
honum og gerir eins. Loks finna þeir
sér stól, sinn livoru megin við dyrnar,
og þegar hljótt er orðið í stofunni
spyr Knútur hvort öllum líði vel á
heimilinu! Og bæði hreppstjórinn og
konan hans svara, að ekki sé neitt
yfir líðaniiini að kvarta. En lijónin
góndu lengi á þá og munu hafa búist
við að þeir bæru upp eitthvert erindi.
Loks kom Friðrik, heilsaði með handa-
bandi og muldraði í hálfum liljóðum,
að þeir skyldu vera velkomnir.
En svo féllst honum hugur. Hann
ætlaði og átti að fara til húsmóður-