Fálkinn - 12.12.1958, Blaðsíða 19

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1958 13
LENN URSÁINN er dalur
sem veit mót vestri út að
biíðu Atlantshafinu, en til
austurs smáhækkar hann
upp að jafn óblíðu hálendi — mýra-
drög milli afskekktra klettahryggja.
Efst í dalnum, þar sem hann vikk-
ar og rennur saman við liálendið,
stendur lirörlegt bænahús. Það er svo
gamalt að nú man enginn hvenær það
var byggt, og ekki hefir það verið
notað í manna minnum. Einu sinni
var það athvarf vegfarenda, sem áttu
leið um slóðir óbyggðanna og ætluðu
til sjávar. Nú flytja breiðir vegir fólk-
ið aðra leið, og hjúpur afræktar og
gleymsku hefir fyrir löngu breiðst
yfir GLENN URSAINN.
Um miðja öldina sem leið voru
burðir bænahússins orðnar signar á
ryðguðum lömum og allar rúður
brotnar í gluggunum. En í lága turn-
inum í vesturgafli bænahússins hékk
enn litla klukkan, sem fyrr á öldum
kallaði vegfarendur til tíða.
Slcammt fyrir neðan bænahúsið
stóð hreysi Mac Morrars gamla. Mac
Morrar hafði verið fjármaður á Tighna
Cluan alla ævi, en nú var hann orðinn
svo gamall og lasburða af gigtinni
að hann gat sig varla lireyft. Prest-
urinn niður við sjó, i Darrach, hafði
fyrir löngu boðið honum að koma til
sín og dveija á prestsetrinu, en gamli
maðurinn hafði afþakkað það. Hann
vildi iifa í bænum sínum, þótt hann
væri nærri þvi eins lirörlegur og
bænahúsið var.
Meðan hann var heill heilsu og sat
yfir' sauðahjörðinni á Tighna Ciuan
hélt hann daglega guðsþjónustu fyrir
sjáifan sig i bænahúsinu, bað þess á
morgnana að almáttugur guð héldi
verndarhendi sinni yfir hjörðinni,
sem honum hafði verið trúað fyrir,
og á kvöldin þakkaði hann fyrir að
bænin liefði verið heyrð. Alla þá tið
sem Mac Morrar hafði gætt sauða á
Tighna Cluan hafði aldrei tapast ein
einasta kind.
Það var sagt, að ef kind hefði orðið
viðskila við hópinn þegar Mac Morrar
liélt heim til Tighna Cluan að haust-
inu, hefði hann hringt klukkunni með
alveg sérstöku móti, sem féð kannað-
ist við, og þá hópaðist það saman.
Nú orðið mundi enginn til að hafa
heyrt iiringt i Bænahúsinu nema
kvölds og morgna, þegar hann hringdi
undan og eftir bæn sinni. Og nú var
orðið langt síðan Mac Morrar var orð-
inn svo gamail, að flestir efuðust um
hvort þetta væri satt. En fólk kallaði
hann þó alltaf „Hringjarann í Glen
Ursainn“.
Hann gerði þá grein fyrir þrálæti
Saga eftir Svend Steenberg.
IRINCJARINNIGIENN URSAINN
sínu — að vilja verða í gamla bænum
— að það væri guðs vilji að hann ætti
að vera nálægt kirkjunni, sem hafði
verið honum meira virði en allt ann-
að i lífinu. En ekki hcfði honum þó
tekist þetta, ef góðir menn liefðu ekki
hjálpað honum. Fyrst og fremst prest-
urinn, en líka ýmsir fiskimennirnir
í Darrach og ýmsir ungir fjármenn
neðar i Glen Ursainn-dalnum. En frá
Bartholomew-fjölskyldunni í Glas-
gow, eigendum Highna Cluan, sem
hann hafði þrælað fyrir í mannsald-
ur, fékk hann engan stuðning. Já,
John Bartholomew ungi, sem alltaf
var að kaupa meira og meira land
inni á hálendinu og gerði fleiri og
fleiri sér háða, ætiaði að reka gamia
manninn úr kofanum, til að rýma til
fyrir yngri fjármanni. En þá strand-
aði yfirgangur unga óðalsherrans,
fyrst og fremst á röggsamlegri fram-
komu prestsins. Og um leið ágerðust
væringarnar milli fólksins i Glen
Ursainn og eigenda Tiglina Cluan.
Sá sem einna mest fékk að kenna
á fjandskap Johns Bartiiolomews var
Clach Mac Garry. Clach og John voru
jafnaldrar og báðir elskuðu Margaret.
En ólikt var ástatt fyrir þessum ungu
mönnum. John var ríkur og Clach fá-
tækur ... og vann hjá John. Og ást
þeirra til Margaret var jafn ólík og
staða þeirra í mannfélaginu. John
hefði fyrr en varði losnað við Clacli
með því að reka hann úr vistinni, ef
hann liefði ekki verið liræddur um
að það gæti orðið til að skapa andúð
gegn sér í Glen Ursainn, sem gæti
orðið hættuleg. Hann gat ekki rekið
Clacli án ])ess að honum gæfist gild
ástæða tii þess. Og þá ástæðu fann
hann sér á aðfangadagskvöldið.
Clacli var að enda við að ganga um
fjárhúsin á Tighna Cluan og lita
eftir að engin skepnan hefði orðið
útundan og nóg væri á jötunni og að
dyr og gluggar væri forsvaranlega
lokað, því að kalt var úti. Þá heyrði
liann fótatak Johns Bartolomew á
hlaðinu. John hafði verið í Glasgow

Nú var hann
orðinn gamall
og svo lasburða
af gigtinni að
hann gat sig
varla hreyft___
síðustu mánuðina,' en hafði brugðið
sér til Tighna Cluan með nokkrum
vinum sínum til að halda jólagleðina
þar, á þann hátt sem honum fannst
best að halda jól, en fjölskyldu hans
geðjaðist ekki að. Clach hafði heyrt
drykkjulætin i þeim félögunum þegar
leið á daginn.
Kaldan gust með snjó lagði á móti
Clach þegar Jolm opnaði fjárhúsdyrn-
ar. 1 skímunni frá ijóskerinu sínu sá
Clach að John var eldrauður i kinn-
um og augun stóðu í honum. Það var
ekki um að villast að hann var drukk-
inn.
— Ef allt er í lagi hér, getur þú
farið heim til Darrach og haldið jþl-
in með fjöiskyldu þinni, sagði hann
með hásri rödd, — ég hefi sagt Murp-
hrey að liann eigi að hugsa um fjár-
húsin til annars kvölds ... Nú, hvað
er þetta — ætlarðu ekki að þakka mér
fyrir þetta ... ?
— Þökk fyrir, stamaði Clacli. Þetta
var svo óvænt að það kom fát á hann.
— Jæja, reyndu þá að komast af
stað í snatri ... Og John hrinti hin-
um undrandi fjármanni fram úr dyr-
unum, skellti hurðinni aftur og rigsaði
inn í uppljómað húsið.
Clacli var ringlaður, cn áttaði sig
brátt er hann kom út í kuldann og
snjógusurnar lagði framan í hann. Ef
John iiefði verið allsgáður mundi
iiann varla hafa gefið honum tæki-
færi til að halda jólin með Margaret.
Nú var um að gera að komast á burt
áður en húsbóndi hans iðraðist eftir
tilboð sitt. Clach opnaði variega fjár-
húsdyrnar, skaust inn í klefann sinn,
fór í stígvél og jakka og setti upp
húfu. Svo fór hann út og iokaði vand-
lega eftir sér. Það var þéttings kafald
svo að ekki sá úr augum, og strekk-
ingurinn kaldur og svíðandi. En hann
þekkti hverja hundaþúfu og vilitist
ekki. Klukkan var nær tíu, en hann
mundi geta náð í aftansönginn i
Darrach.
Margaret átti heima hjá foreldrum
sinum í efsta húsinu í Darrach. Clach
drap á dyr og fór inn. Mac Clenaig
og kona lians spruttu forviða upp,
Margaret kom framan úr eldliúsi er
hún heyrði í honum röddina og liljóp
um hálsinn á honum. Hann sagði þcim
glaður frá þvi að ungi Bartholomew
iiefði komið til sín út í fjárhús og
boðið sér að fara licim.
— Bara að þarna liggi nú ekki fisk-
ur undir steini, sagði Margaret, — af
honum má búast við hverju sem er.
Clach faðmaði hana að sér og hló.
— Það liggur ekki annar fiskur undir
steini en að hann var fullur. Eitt-
hvað gott getur stundum hlotist af
viskiinu þótt prestarnir séu að
skamma það.
— Það er óguðlcgt að tala svona
... og það á sjálfum heilögum jól-
unum, ságði kona MacClenaigs og
spennti greipar.
— Auminginn, þér cr skelfing kalt,
sagði Margaret og tók um hendurnar
á honum, — sestu við eldavélina og
ornaðu þér, og svo skal ég koma með
tebolla. Þú hefir tima til að drekka
hann áður en við förum i kirkj-
Þegar þau komu úr kirkjunni var
hætt að snjóa. Skýin voru liorfin og
stjörnurnar blikuðu á náttsvörtum
himninum. En vinflurinn hafði aukist
og hann lagði nístandi kaldan ofan af
hálendinu niður Glen Ursainn-dalinn.
Það var mikið frost og vegurinn liáll
eins og gler.
Þögli hátíðlegi kirkjugestahópurinn
dreifðist, hver fór heim til sín. Clach
og foreldrar hans fylgdu Mac Cleanaig
heim.
Þegar þau voru komin heim að húsi
MacClenaigs nam Clach staðar alit
í einu: — Heyrið þið! sagði hann.
Þau hin stönsuðu og horfðu spyrj-
andi á liann. Honum var mikið niðri
fyrir.
— Heyrið ])ið það ekki ... það eru
kindur úti í nótt!
Fyrst hlóu þau að lionum, en svo
iieyrðu þau kindajarm í einni vind-
hviðunni.
Clach og Margaret litu livort á ann-
að. Það var eins og þau skildu, að
eitthvað hefði gerst, sem snerti þau
bæði.
— Kannske liefir þú rétt að rnæla,
sagði hann fölur. — Ég liefði átt að
vita að þessi nærgætni Johns við mig
var fals ... en hann skipaði mér að
fara.
— Geturðu sannað það? spurði
Mac Glenaig, sem skildi hvernig i öllu
lá, — geturðu sannað að þú liafir
stolist af verðinum til þess að heim-
sækja unnustuna á aðfangadagskvöid-
ið ...
— Nei, svaraði Clacli, — ég get
ekkert sannað. Hann getur sakað mig
um að hafa svikist um skylduverk
min. Það voru engir aðrir í fjárhúsinu
þegar hann leyfði mér að fara.
— En féð hleypur ekki sjálfkrafa
úr hú§i út í blindbyl, sagði faðir
Clachs.
— Nei, vitanlega ekki, svaraði Mac
Cienaig, en úr þvi að Clacli var ekki
viðstaddur getur enginn andæft Bart-
holomew, ef hann segir að þjófar eða
aðrir hafi rekið féð út.
— Ég verð að fara að koma fénu
heim áður cn það rásar út á mýrar,
lirópaði Clach, — þær eru ekki frosn-
ar ennþá og féð getur farið ofan í dý
— það drepst cf það kemst þangað.
— Ekki í nótt, Clacli ... þú getur
villst á mýrunum, kjökraði móðir
hans.
En Clach var horfinn út í buskann.
— Honum er óhætt, sagði MacGlen-
aig huggandi, — en livernig fer hann
að ráða við fjárlióp, sem búið er að
styggja?
— Ja, hvernig? sagði faðir Clachs.
Svo liðu klukkutímar milli vonar
og ótta. Ljósin voru fyrir löngu horf-