Fálkinn - 12.12.1958, Blaðsíða 32

26 JÓLABLAÐ FÁLKANS 1958
MÆRIIV FRA ORLEANS
Sigurvegarinn, sem Frakkar
sviku og brenndu.
Jeanne d’Arc á bálkestinum á torginu í Rouen. Skriftafaðirinn réttir henni
krossinn.
Bernard Shaw segir svo í formála
að hinum fræga leik sínum „Joan
d’Arc“, sem margir lesendur þessa
blaðs munu hafa séð á kvikmynd.
„Hún er merkilegust allra stríðsdýrl-
inga kristinna manna og einkenni-
legust allra sérlyndra á miðöldum.
Þegar hún var 17 ára hafði hún
hærra markmið en glæsilegasti páfi
eða drembilátasti keisari. Hún full-
yrti að hún væri sendiboði Guðs.
Hún tók konung sinn undir vængi
sér, og hún lét Englandskonung
skilja að hann ætti ekki annars úr-
kostar en að hlýða því sem hún skip-
aði. Hún las yfir prelátum og stjórn-
vitringum og talaði þá mállausa.
Hún fitjaði upp á trýnið er hún sá
bardagaáætlanir hershöfðingjanna og
bjó til nýjar í staðinn, og þær dugðu
henni til sigra.“
Hinn 6. mars 1429 kom smáhópur
ríðandi fólks til Chinonkastala. í
hópnum var 17 ára stúlka, sem hét
Jeanne d’Arc, og baðst áheyrnar hjá
ríkiserfingjanum. Hann var ekki enn
orðinn konungur, því að ófriSur var
i landinu — og hafSi veriS síSan Ed-
ward III. sagSi frænda sinum Fili-
pusi VI. af Valois stríS á hendur árið
1337. ÞaS var hið svonefnda hundraS
ára stríS. Nú horfSi illa fyrir Frökk-
um, Englendingar óSu uppi og sátu
um Orleans og borgin var í hættu.
Erindi ungu stúlkunnar til Chinon
var einkennilegt. Hún sagSi ríkis-
erfingjanum aS GuS hefSi sent sig til
að bjarga Frakklandi og hún ætlaði
sér aS bjarga Orleans úr umsátinni
og siSar mundi hún láta krýna rikis-
erfingjann til konungs í krýningar-
dómkirkjunni í Rheims. En til þessa
vildi hún fá her hjá ríkiserfingjan-
lim tafarlaust.
Eiginlega var honum ekki láandi
þó hann þyrfti aS hugsa sig um, því
fleiri en hann mundu hafa lialdið aS
stúlkan væri geggjuS. En eftir að
hafa talað við hana lengi í einrúmi
hafði hann sannfærst um að þessari
Jeanne d’Arc heyrir raddirnir kalla,
er hún gætir sauða í heimkynnum
sínum í Domremy. — Eftir málverki
Jules Lenepveu, í Panthenon í París.
sveitastúlku væri einhver æðri mátt-
ur gefinn. Hann lét guSfræSiprófess-
or og fleiri lærða menn athuga sálar-
ástand stúlkunnar og þeir liéldu yfir
henni einskonar gófnapróf, sem hún
stóSst ágætlega. SíSan athugaSi
tengdamóðir ríkiserfingjans og fleiri
stúlkuna og vottuðu að lnin væri ó-
spjölluð. Og aS svo búnu var lienni
fenginn her. Hún hélt til Orleans og
í maílok urðu Englendingar að liætta
umsátinni. Það var mesti sigúr scm
Frakkar höfðu unnið lengi, og með
þessum sigri urðu straumhvörf i
hundrað óra stríðinu.
Jeanne d’Arc var fædd í smábæn-
um Domremy 1412. FaSir hennar var
efnabóndi og sveitarstoð. Mikil um-
ferð var um Domremy, sem er á landa-
mærum Champagne og Lotliringen —
pílagrímar, varningsmenn og mála-
hermenn, sem sögðu fólki fréttir af
því sem gerðist, og varð tíðrætt um
vandræði Frakkakonungs og kúgun
F.nglendinga í Frakklandi.
Eitt sinn er Jeanne var að leika sér
í garðinum lieima iieyrði hún rödd
hrópa: „Ég er frá Guði, og ég skal
hjólpa þér til aS lifa hreinlifi. Haltu
áfram að vera góð, Jeanne, og þá mun
Guð hjálpa þér.“ Telpan varð hrædd
og ekki gat hún heyrt hvaðan röddin
kom, en þótti liklegast aS þetta hefði
verið Michael engill. Síðan vitruðust
henni Katrín helga og Margareta hin
helga. Katrín frá Alexandriu var
verndari ungra stúlkna og taliS að
hún hafi dáið píslarvættisdauða árið
307, Margareta helga frá Antíkokíu
var mjög tignaður dýrlingur. Hún
var sér i lagi verndari bændakvenna.
Næstu 5 árin var Jeanne jafnan að
fá vitranir. Ein röddin sagði: „Þú átt
að yfirgefa heimili þitt til að frelsa
Frakkland." Hún færðist undan,
sagðist hvorki kunna vopnaburS né
sitja á liesti. En engillinn svaraði:
„Þú leiðir ríkiserfingjann til Rheims,
svo að hann fái þar smurningu heil-
agrar o!íu.“
Hún sá sér ekki annað fært en
verða við kallinu og sneri sér til
virkisstjórans Robert de Baudricourt
og bað hann um aS sjá sér fyrir hest-
um og föruneyti til þess að komast
á fund ríkiserfingjans í Chinon.
Fyrst rak de Baudricourt hana út en
í annað skifti fór betur. De Baudri-
court lét sauma á hana karlmannsföt
og lét snoðklippa hana og sendi tvo
liðsforingja með henni til Chinon.
Þegar Jeanne d’Arc kom til Chinon
op tilkynnti ríkiserfingjanum að nú
væri tími kominn til athafna, að
hann ætti að gera atlögu aS Englend-
ingum og láta krýna sig, féllst hann
á mál stúlkunnar eftir nokkra um-
hugsun, og þaS var likast að mókið
hyrfi af honum. Þegar hann var
spurður hversvegna liann tryði á
loforð stúlkunnar, svaraði liann ]ivi,
að „leyndarmál" væri á milli þeirra.
Sagan segir að hún liafi unnið tiltrú
ríkiserfingjans með því að segja
honum að hún vissi um leyndarmál,
sem hann byggi yfir, hún vissi um
þrennt, sem Karl hafði beðið GuS nm,
en hann hafSi ekki minnst á við
rokkurn mann.
Og nú fékk Karl lienni í hendur
stjórn hersveitar, sem hún hélt fyrst
til frönsku herstöðvanna í Tours og
síðan til Orleans. Borgin hafði aldrei
að fulju verið kvíuð frá umhverfinu,
og þessvegna var ekki ógerningur að
komst inn í hana. Hinn 29. apríl
komst Jeanne með sveit sína inn í
borgina og voru margir frægustu
herstjórar Frakka í fylgd með henni.
M. a. gamall harðjaxl sem La Hire
hét, en hann liafði Jeanne vanið af
að bölva. Það var sagt um hann, að
þegar hann bað Guð hafi orðalagið
verið þessu líkt: „Herra, ég bið þig
um að gera fyrir La Hire það sem
La Hire mundi gera fyrir þig, ef þú
værir hermaður og hann væri GuS.“
Verjendur borgarinnar heilluðust af
kjarki stúlkunnar og gripu til vopna
Minnismerki Jeanne d’Ars í Chinon,
þar sem liún heimsótti Karl VII. og
bauð honum aðstoð sína.