Fálkinn - 17.12.1959, Blaðsíða 41

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1959
3í
Ég geng í myrkri
Blindi rithöfundurinn William Elliott, sem er höfundur þessar sögu.
í september í fyrra kom
Thomas Regan af sjúkra-
húsi í Pretoria eftir bílslys.
Hann missti sjónina og fannst
lífið einskis virði og ætlaði að
fyrirfara sér. En þá hitti hann
WILLIAM ELLIOT, sem bjarg-
aði lífi hans og skrifaði þessa
grein.
Þetta var heiður vormorgun, sem
gerði lífið unaðslegt, jafnvel þótt
maður eigi hvorki peninga né vini
— eða skorti heyrn og sjón . . .
En ég vissi að unga manninum, sem
sat á bekknum hjá mér, leið ekki
vel. Vorið hafði engin áhrif á hann,
því að hann hafði ekkert að lifa
fyrir.
Hann hafði ekki sagt neitt um
tilfinningar sínar þegar hann kom
í matsöluna til frú Rodriguez tveim
dögum áður. Hann þurfti ekki að
segja neitt. Þetta lá í loftinu kring-
um hann. — Þessi undarlega til-
finning, að hann langaði til að deyja,
að hann hefði misst allt sem hann
átti. Ég þekkti þessa tilfinningu vel,
því að ég hafði upplifað þetta sama
fyrir fimm árum, Þá hafði ég komið
til Laurenco Marques, af því að allt
var hrunið kringum mig. Þá var
það ég sjálfur, sem hafði ekki neitt
að lifa fyrir.
— Yndislegt veður, sagði ég til
að segja eitthvað við unga mann-
inn. Ég vissi, að hann hét Thomas
Regan og kom frá Pretoria. Frú
Rodriguez, ekkja fiskimannsins, sem
hafði drukknað þarna fyrir utan
fyrir sjö mánuðum, hafði sagt mér
nafnið hans.
Regan urraði: — Ilmurinn er
nógu góður. En hvað stoðar fallega
veðrið, þegar maður sér ekkert.
Maður væri betur dauður.
Ég færði mig nær honum og sagði:
— Fjöldi manna er blindur og hugs-
ar þó ekki svona. Við skulum labba
spölkorn hérna í fjörunni! Ég skal
lýsa þessu fyrir yður ....
Ég gaf Regan ekki tækifæri til
að neita, heldur tók undir hand-
legginn á honum og leiddi hann af
stað. Ströndin er í hálfhring kring-
um Lourenco Margques, og á leið-
inni lýst ég öllu fyrir Regan. Börn-
unum, sem voru að leika sér í heit-
um sandinum, bátnum með rauðu
seglunum úti á sjónum, fiskibátun-
um, sem voru að fara í róður og
flutningaskipunum tveim, sem voru
að afferma.
Við gengum upp í bæinn, og ég
held að ég hafi verið símalandi alla
leiðina, nema kannske eina mínútu
eða tvær. Um hádegið fórum við
aftur heim í matsöluna, og eftir
matinn ætlaði hann að hvíla sig um
stund. Ég fór út á svalirnar og sett-
ist og smáblundaði í sólskininu þeg-
ar ég heyrði einhvern reka sig á
stól. Ég kallaði: — Halló, Regan!
Komið þér og talið við mig mér
til skemmtunar. Ég er hérna. Bíðið
þér við — ég skal koma og hjálpa
yður ....
Þessi gjörfulegi, 26 ára maður
settist í stólinn og tók vindlinga-
bréf upp úr vasanum og sagði: —
Þér eruð hugulsamur maður, Elliot.
Aldrei datt mér í hug, að ég mundi
eignast vin hérna. En þér eruð af-
bragð.
— Ég þykist vita, hvernig yður
muni líða, sagði ég. — En hrindið
frá yður öllum sjálfsmorðshugleið-
ingum. Það er engin lausn á vanda-
máli að fyrirfara sér ....
Hann svaraði undrandi: — Hvern-
ig í ósköpunum vitið þér að ....
ég hef verið í þeim hugleiðingum?
— Ég veit það ekki, sagði ég, —•
ég finn bara á mér að ....
— Það er satt. Ég hef verið í þeim
hugleiðingum, sagði hann eftir
langa þögn. — Ég kom hingað til
að strjúka frá tilverunni.
— Þér getið strokið frá öllu í
heiminum, sagði ég. — Nema frá
sjálfum yður ....
— Eruð þér prestur? spurði hann
varfærnislega.
Ég brosti. — Nei, ekki er ég það.
Ég er rithöfundur núna. Ég skrifa
smásögur, aðallega ástarsögur um
gott fólk, — fólk, sem lifir í draum-
heimum. En einu sinni var ég eim-
reiðarstjóri á járnbraut. Ég stýrði
lestum í Suður-Afríku, sérstaklega
Bláu lestinni, lúxuslestinni, sem
gekk milli Cape Town og Johannes-
burg. Mig hafði alltaf langað í þetta
starf. Alla drengi dreymir um að
verða lestarstjórar, á einhverju
skeiði uppvaxtarins.
— En hversvegna hættuð þér því
þá? spurði Regan. — Hversvegna
hafið þér grafið yður niður hérna
í Lourenco Marquez?
Ég kveikti í vindlingi og teygði
úr mér. Svo sagði ég lágt:
— Ég fór hingað af sömu ástæðu
og þér, Regan. Ég fór hingað til
þess að gleyma sjálfum mér. Ég
var líka að hugsa um að farga mér,
hér einu sinni.
Regan sagði ekkert, en ég heyrði,
að hann hrökk við.
— Hlustið þér nú á, hélt ég á-
fram. — Þegar ég kom hingað hitti
ég mann, vin getur maður kallað
hann, og við fórum að tala saman
og kynntumst. Ég sagði honum allt,
sem mér datt í hug, allt, sem lá
þungt á mér, hvers vegna ég hefði
komið hingað og hvað ég ætlaði
mér að gera. Það dugði. Mér dugði
ekki að reyna að strjúka frá sjálf-
um mér, heldur að reyna að finna
sjálfan mig. Maður getur aldrei
strokið frá sjálfum sér — jafnvel
þó maður flýi frá lífinu ...
— Eitthvað hörmulegt hlýtur að
hafa komið fyrir yður, sagði Regan.
— Þetta, sem kom fyrir mig, er í
rauninni ofur algengt með sjó. —
Morgunbátarnir eru að koma að
núna. Það er alltaf svo hressandi
og fallegt niður við sjóinn um þetta
leyti. Mér finnst þetta bezti hluti
dagsins hérna ' Austur-Afríku.
Ég vissi að Regan var ekki hætt-
ur að hugsa um dauðann. Bara að
ég hefði einhverja hugmynd um
hvers vegna hann hafði komið hing-
að til Lourenco Marque. Fólk kom
hér aðeins af tveimur ástæðum:
annað hvort til þess að hvíla sig
eða til þess að flýja undan einhverju
— undan lögunum eða frá kven-
manni. Síðar komst ég að raun um
að Regan hafði flúið frá stúlku, sem
þótti vænt um hann.
Það var eitthvað hátíðlegt yfir
honum, og í rauninni vorkenndi
hann ekki sjálfum sér. Kannske var
það ástæðan til þess að ég varð svo
forvitinn um hann. Ég hafði sjálf-
ur upplifað þetta sama.
Um kvöldið eftir að Regan var
háttaður, bað ég frú Rodrignez um
að hjálpa mér. Ég þurfti ekki að
ganga eftir henni, því að hún var
góð manneskja og nærgætin, og
hafði sjálf reynt margt misjafnt um
æfina. Hún kallaði á Rósu dóttur
sína, ellefu ára gamla, og útskýrði
fyrir henni hvað ég vildi.
Daginn eftir, þegar við Regan
fórum út að ganga gekk Rósa hin-
um megin við hann og hélt í hönd-
ina á honum og masaði í sífellu,
þó enskan hennar væri ekki burð-
ug. Stundum var hann að leiðrétta
verstu ambögurnar hjá henni.
— Ég ætlaði að verða kennarí,
sagði hann, en komst að þeirri nið-
urstöðu, að ég mundi hafa meir
upp úr mér ef ég yrði bankaritari.
Ég vann í banka, þegar ég ... varð
fyrir ... slysinu.
Ég hafði þekkt Regan í þrjár vik-
ur áður en hann sagði mér nánar
frá því slysi. Hann var trúlofaður
stúlku, sem hét Jeanne Cameron,
yndislegri stúlku 24 ára, og eigin-
lega höfðu þau ætlað að giftast í
desember, eða eftir tvo mánuði. En
eitt kvöldið, er hann var á heimleið
í bílnum sínum, varð hann að stýra
út af til þess að komast hjá að aka
yfir barn, sem kom hlaupandi út
á veginn eftir boltanum sínum.
Og um leið rakst hann á vörubíl.
Bíll Regans brotnaði mikið, og
þegar hann fékk meðvitundina lá
hann mikið meiddur í sjúkrahúsi.
Verst var að hann hafði misst ann-
að augað og var svo meiddur á hinu,
að það eina, sem gat kannske bjarg-
að því, var uppskurður. En upp-
skurðurinn gaf ekki þann árangur,
sem læknarnir höfðu vonað.
— Jeanne var yndisleg, sagði
Regan. — Það var úti um starf mitt í
bankanum. Ef hún hefði gifzt mér
úr því sem komið var, hlaut hún að
gera það af meðaumkun eingöngu
og síðan iðrast eftir það. Ég taldi,
að það eina rétta, sem ég gæti gert,
væri að hverfa henni sjónum. Þetta
sagði ég móður minni, og sagðist
mundu fara og ekki koma aftur.
Og ég lét engan vita hvert ég færi.
— Svona var nú það, sagði Reg-