Fálkinn - 07.12.1960, Blaðsíða 12

ÉG sat við eldhúsgluggann og horfði
út á götuna og hafði nýverið sagt
\ið konuna að fólk væri skemmtilegt,
þegar horft væri á það út um gler, og á
morgnana gæti það orðið betra en blöð-
in, einkum þegar styttist í helgina og
þeir sem gengju snemma til vinnu væru
misjafnlega timbraðir.
Þess utan var stundum ýmislegt að
gerast þarna í nágrenninu. Stórt sam-
komuhús var ofar í götunni, sem leigt
var undir hin og þessi mót og eitt af
stærstu sjúkrahúsunum var í hverfinu
fyrir utan Bláa bandið, sem var hæli
fyrir drykkjusjúklinga.
Þetta var skömmu eftir hádegi og
sagðist konan mundi aka mér í hjóla-
stólnum inn í stofuna aftur, ef ég héldi
áfram að liggja svona úti í glugganum
að mæna á fólkið. Hún hótaði þessu allt-
af Þegar henni fannst ég gera of mikið
af þessu. Kannski hafði hún rétt fyrir
sér, af því þeim, sem horft er á út um
glugga getur fundizt starið óviðkunn-
anlegt. Og þeir sáu náttúrlega ekki, að
fyrir innan glerið sat maður, sem var
máttlaus upp að mitti.
Ég hafði enga verki þessa stundina og
sagði við konuna:
— Þú gjörir svo vel og lætur stólinn
vera.
Hún var að ljúka við uppþvottinn og
ég vissi ekki hvort hún hafði heyrt það
sem ég sagði. Stundum virtist hún ákaf-
lega heyrnarlaus og trillaði mér í stóln-
um á þá staði í íbúðinni, sem henni
sýndist. Hún var óviðkunnanlegust þeg-
ar hún var að ryksjúga teppin. Þá skák-
aði hún mér til eins og húsgagni og
dæsti við eyrað á mér eins og ég væri
heyrnarlaus og hefði ekki á tilfinning-
unni að henni var ami að máttleysinu.
Auðvitað var bölvað að vera svona, en
hvað þýddi að tala um það; ekki hafði
ég beðið um þetta og hún gat látið vera
að aka mér eins og skynlausri skepnu
út og inn um dyr, sem þrepskildirnir
höfðu verið teknir úr végna hjólastóls-
ins.
Ég hætti að hugsa um þetta og leit af
konunni við vaskinn og byrjaði aftur
að horfa út. Bílunum hafði fækkað á
götunni og einnig því fólki, sem varð að
fara leiðar sinnar gangandi. Matartím-
anum var augsýnilega lokið og varla á
neitt að horfa lengur. Ég heyrði konan
var að þrífa vaskinn eftir uppþvottinn
og bjóst við hún kæmi á hverri stundu
til að snara stólnum inn í stofuna. Það
skipti kannski ekki miklu máli úr þessu.
En þá sá ég þá koma ofan götuna og
hallaði mér nær rúðunni til að sjá betur.
Þeir voru tveir og ég þekkti þá báða að
norðan.
— Nei, sagði ég.
Allt í einu var eins og konan hefði
fengið málið aftur og ég heyrði hana
koma yfir gólfið til mín og halla sér út
að glugganum á bak við mig og segja:
— Nei, hvað.
— Sérðu þessa.
— Þessa menn þarna.
— Já.
— Hvað um þá.
— Ég þekki þá að norðan.
— Ja, drottinn minn.
— Hvað ætli þeir séu að gera.
— Hver veit það.
— Báðir saman.
— Kannski þú ætlist til að ég hlaupi
út og spyrji þá að því.
Þeir gengu hægt eftir stéttinni og voru
fjári borubrattir og horfðu í kringum sig
og maður gat haldið þeir væru sendi-
menn erlendra ríkja á þessum stað, nema
annar þeirra var berhöfðaður og hinn
með derhúfu og þeir gengu útskeifir með
'hnefana kreppta í buxnavösunum, og
þótt þéir væru á stéttinni handan göt-
unnar sá ég sömu tóbaksdekkjuna á mið-
nesi þess berhöfðaða og í gamla daga.
Hann hefði aldrei þurft að hafa fyrir
því að snýta sér þess vegna.
— Ekki geta þeir verið komnir hing-
að til að súpa, sagði ég.
Konan var enn að horfa á þá út um
gluggann. Ég heyrði á því hvernig þaut
í henni, að þetta voru ekki neinir kirkju-
feður í hennar augum og ég lét mig það
einu gilda. Hún mátti hafa sínar skoðan-
ir á þeim, en þessa menn þekkti ég og
þeir voru ekki minni biskupar en marg-
ur annar. Ég hafði kynnzt þeim ber-
höfðaða fyrr. Það var á þeim árum þeg-
ar Bretavinnan var í algleymingi og
þeir, sem höfðu haft einhverjar sálar-
gáfur meðan stóð á kreppunni lögðust
flatir í brennivín af hrifningu yfir pen-
ingunum, sem menn gátu fengið ein-
faldlega meO pví að skrá sig í vinnu-
flokk, og skelfingu yfir hvað þessir pen-
ingar komu seint. Ég vann með honum
að því að leggja fótstykkin í braggana.
Fyrst bjuggum við um steinana og síðan
skrúfuðum við plankana fasta ofan á þá
og á eftir komu aðrir menn og reistu
járnbogana. Þannig fórum við á undan
og lögðum grunninn að hverjum bragg-
anum á fætur öðrum og hann var alltaf
með tommustokkinn og hallamælinn og
lét mig stússa við sig og fékk gervi-
smiðakaup. Ég hafði níutíu krónur á
viku, sem var kaup fullgildra verka-
manna. Samt var ég ekki nema fjórtán
ára. Bretarnir spurðu ekki um aldur
eins lengi og þeir sem unnu hjá þeim
gátu staðið á löppunum, og sumir þeirra
sem báru byssur og höfðu verið sendir
að heiman til að skjóta óvininn, voru
ekki hærri í loftinu en ég. Þeir voru
kátir yfir að hafa lent á íslandi, þar sem
óvinurinn var ekki annað en nokkrir
hálfgalnir bifvélavirkjar, efnagerðar-
menn og loks þeir, sem höfðu orðið sér
úti um betri útvarpstæki en almenning-
ur hafði áhuga fyrir. Sumir reyndu að
verzla við okkur og ég byrjaði lítillega
að reykja Craven A til að vera ekki
minni en aðrir í viðskiptum. Stundum
gáfu þeir okkur súkkulaði, sem þeir
stálu úr birgðaskemmunum, þegar þeir
voru að stela því sem þeir seldu okkur.
í fyrstu drukku þeir ölið sitt sjálfir af
því þeir fengu lítið af því, en seinna
fengu þeir birgðir og gátu farið að stela
því og selja okkur, og af því fæstir
höfðu drukkið öl, sem var sjö prósent,
var tilkoma þess álíka fagnaðarrík og
kenningin um endurlausnina. Sá ber-
höfðaði hafði hresst sig á neftóbaki öll
kreppuárin og nú bætti hann ölinu á sig.
Honum þótti þetta mikil risna og hann
var stundum að gefa mér öl, en það kom
ekki að sök, af því ég var í snattinu.
Aftur á móti var hann með hallamælinn
og tommustokkinn og þegar mönnum
fannst braggagrunnar okkar orðnir grun-
samlega hallir vorum við settir til að
drafa gryfjur fyrir rotþrærnar, sem
fylgdu húsakynnum liðsforingjanna.
Þeir braggar höfðu arin og það var venj-
an að taka mið af skorsteininum og stíga
síðan sex skref og byrja að grafa. Við
vorum duglegir að grafa þótt við hefð-
um ölið, og þótt kæmu öllausir dagar
hafði hann vinur minn alltaf eitthvað
á flösku til að drekka. Til að byrja með
Ég setti á mig bindið og mjakaði mér í jakk
ann, meðan hún fórtil dyra. Þeir voru
ósköp fölir og alvarlegir...
12 FÁLKINN