Fálkinn - 05.04.1961, Blaðsíða 28

Krypplingurinn á Stapa -
Frh. af bls. 9.
Dag einn þegar gott var veður, lét
Guðmundur bera sig útfyrir grindgarð
á Stapa, sat þar nokkra hríð og var að
skrifa. Reið þá maður í hlaðið, oflátúng-
ur einn; fældist hesturinn undir hon-
um er hann sá krypplínginn undir garð-
inum. Maðurinn reiddist og spurði hvaða
bölvað skrímsli þetta væri; bað það
hypja sig á burt, ella kvaðst hann lemja
það til bana. Guðmundur þagði við og
lét bera sig inn aftur. En er gesturinn
hugðist ríða úr garði var hestur hans
svo staður að hann kom honum hvergi
úr sporunum hvernig sem hann brauzt
um. Þetta var Guðmundi sagt. Lét hann
þá bera sig út aftur, ávítaði gestinn
harðlega og kvað honum hollast að sví-
virða ekki vesalínga þótt hann þættist
______________________________________
„Anna! Heddy! Henny! Hafið þið
heyrt það? Guð minn almáttugur!
Ég hef aldrei á ævinni vitað ann-
dð eins.“
28 FALKINN
heill sjálfur. Eftir það komst maðurinn
leiðar sinnar, ekki erindi feginn.
Sagt er að við heimsókn Jóns biskups
Vídalíns, sem getið er hér að framan,
hafi einn sveina hans veitzt að Guð-
mundi þar sem hann lá í hlaðvarpanum
á Stapa: „Hvaða ókind er þarna? Skyldi
það vera reisa meri?“ og kastaði á Guð-
mund hæðniskveðju. Guðmundur leit
við honum og kvað:
Ljóð af móði læt ég hér upp bera:
maður, hvar sem meri sér,
maki hennar verið þér.
Manninum brá svo við svar Guð-
mundur, að hann hljóp í haga þar sem
hross voru mörg og tók að sýna þeim
nærgaungul ástarhót. Guðmundur lét
fyrir bænarorð biskups til leiðast að
taka kviðlinginn og verkanir hans til
baka.
Einu sinni mætti Guðmundur ríkum
manni og rembilátum. Guðmundur
heilsar honum og tók ofan, en hinn tók
ekki undir það. Þá kvað Guðmundur:
Fyrst þú vilt ei veita anz
versti fjandans maki,
andskotinn og árar hans
ofan fyrir þér taki.
Komst hinn þá ekki leiðar sinnar fyr-
ir púkum sem þyrptust að honum og
voru sífellt að taka ofan, unz hann auð-
mýkti sig fyrir Guðmundi; kvað hann
þá árana frá honum.
Einnig fóru sögur af því hve laginn
Guðmundur var að verja fólk fyrir
draugum og öðrum forynjum og koma
slíkum vættum fyrir.
Því var og trúað að eitt sinn hefði
hann verið nálægt því að lækna kröm
sína. Hefði hann sært dverg úr steini
sínum. en þá hefði maður komið að svo
dvergurinn hvarf í steininn aftur og
þar með smyrsl þau er Guðmundur ætl-
aði að hafa af honum og duga skyldu til
að bæta mein hans. Guðmundur tók
þessu með stillíngu sem öðru og bar
mein sitt ætíð með þolinmæði.
Hér hefur aðeins lítillega verið drep-
ið á nokkrar þeirra sagna, er lýsa aðdá-
un fólks á þessum gáfaða kararmanni-.
★
Eitt af því sem Guðmundur orti um
dagana voru hin svonefndu Skautaljóð,
en þau voru skopvísur um nýja tízku í
höfuðbúnaði heldri kvenna. Lét Guð-
mundur óspart í ljósi að þar væri um
að ræða glíngur bæði fánýtt og ósmekk-
legt. Hér skulu til færðar nokkrar vís-
ur úr Skautaljóðum:
Kauptu trafið hvítt og hreint,
hirtu ei um þó það sé steint,
Svo sterturinn geti staðið beint
sem stikill fram þá til er reynt.
Hugsaðu um að hvirfillinn
að hálfu leyti ber sé þinn,
byrgður í innra brotið inn,
svo beygist áfram sterturinn.
Aftur á hnakkann einsog stall
á að vera reikarfjall;
það er næsta kíminn kall
sem klúkir framaná einsamall.
Heingir þú þar höttinn þá,
heiðarlega hann skartar þá,
einsog hángi á uglu sá,
ofan á nefið beygjast má.
Áður fyrri fald bar frú,
falleg þótti breytni sú,
en þær vilja, er mín trú,
einhyrníngi líkjast nú.
Þótt vísur þessar hljóti að teljast í
röð hins ómerkara, er Guðmundur kvað,
urðu þær mjög fleygar og spannst útaf
þeim margháttaður kveðskapur sem
ýmsir ortu, með eða móti.
Þórður Halldórsson hét maður og bjó
í Haukatungu og einnig í Öndverðar-
nesi. Hann var einn þeirra er ortu á
móti Skautaljóðum Guðmundar. Guð-
mundur svaraði honum og Þórður Guð-
mundi á ný — og þá harla ómannúð-
lega. Þá reiddist Guðmundur heiftar-
lega og svaraði enn; þar í var þetta er-
indi:
Þrútni hann nú, en þó má senda
þriðja frakið mér að benda
saklausum við upphaf ört.
Hér um sinn ég læt við lenda
leirgleyparans svarið kennda.
Margt er sér til gamans gjört.
En sagt er, að þegar Þórður hugðist
svara í þriðja sinn, hafi kverkar hans
bólgnað svo að það leiddi hann til bana.
Séra Jón Grímsson á Hjaltabakka (d.
1724) orti og á móti Skautaljóðum; er
sagt að einginn þeirra er deildu á Guð-
mund hafi tekið séra Jóni fram í níði.
Meðal annars brigzlaði hann Guðmundi
um kröm sína og tildrög hennar:
Manstu nokkuð, tjörgutýr,
til hennar móður þinnar?
Var henni dentur vafinn rýr
að völlum heyrnarinnar.
Enn hafði hann í flimtíngum líkam-
legt ástand Guðmundar á þann hátt að
telja honum maklegastan merarstert
fyrir gaungustaf. Þessari illgirni svar-
aði Guðmundur; þar í var þessi vísa:
Með stertinum þarftu ei styðja mig,
staflaus kör mér veldur,
en þegar beygir ellin þig
á hann þar við heldur.
Enda er mælt að Jón prestur feingi
hnémein svo mikið að hann hafi dreg-