Fálkinn - 13.12.1961, Síða 57

STÆRSTU
FRAMLEIÐENDUR
í SINNI GREIN
London Transport, Köbenhavns Sporvejer og A/S Oslo.
Sporvejer nota eingöngu Leyland bíla. Það er trygging
fyrir gæðum og hagkvæmum rekstri Leyland bifreiða.
50 ÁRA
REYNSLA
EINKAUMBOÐ
ALMENNA VERZLUNARFÉLAGIÐ H.F.
Laugavegi 168, Box 137, Sími 10199, Reykjavík.
en hún stóð enn á því fastari fótunum,
að hún hefði ekki haft samband við
neinn karlmann í þeim vændum, að til
barngetnaðar gæti hafa leitt. Sama var
að segja um mág hennar, á honum var
engan bilbug að finna, enda mun hann
e.t.v. hafa þótzt báðum fótum í jötu
standa sökum tengsla og vinfengis við
yfirvöld Norðlendinga, biskup og lög-
mann. Segir próf G. J., að þegar hér
var komið hafi „ótal hendur verið á
lofti til að bjarga honum, þar með tald-
ar hendur stúlkunnar, sem barnið átti,
enda þótt enginn virðist hafa gert sér
neina sérstaka rellu út af afdrifum
þeim, sem hennar biðu, og sýnist hún
að vissu leyti hafa fórnað sér fyrir
hann“
Nú líður fram á Alþingi árið eftir
og næstu ár, án þess að nokkuð reki
eða gangi í málinu. Lögmaður fellir
epgan dóm í héraði. og Lögréttan þyk-
ist ekki geta um málið fjallað. Þó flyt-
ur lögmaður stúlkuna með sér til Al-
þingis á hverju sumri, sennilega mest
til málamynda, nema honum hafi e.t.v.
ekki verið samfylgd hennar svo leið sem
hann lét Á þessum árum er Herluf Daa
erlendis. og gerist nú ekkert í málinu
fyr en hann kemur út aftur, á Alþing
1612. Er hann verður þess vísari, að
enn sitji allt við sama um mál Þórdís-
ar Halldórsdóttur, verður hann óður og
uppvægur, og heimtar að hún verði
pínd til sagna þegar þar á þinginu. Því
neitaði Lögréttan og lögmenn afdrátt-
arlaust, þar sem það væri andstætt
landslögum og venjum. Fékk höfuðs-
maður ekki frekar að gert að sinni, en
undi hlut sínum hið versta og hafði í
hótunum að kæra til konungs. Jafn-
framt tók hann sig til og gaf á þinginu
út tilskipun, er gilda skyldi þar til kon-
ungur gerði aðra skipan á. Segir þar
„huörninn höndla skillde vid þær kon-
ur sem icke wilia segia til fadernis
Barna sinna“. Segir höfuðsmaður í til-
skipuninni, að Guð sé orðinn fokvondur
út af linkind þeirri, sem íslendingar
sýni þesskonar „lettferdige och for-
herdede Quinder som icke ville sige och
bekiende huerr der ehr fader thill dee
Bornn som dee föder her thil verdenn“,
og látið að því liggja, að Guð muni eyða
lönd og lýði ef ekki verði tekið fyrir
slíka ósiðsemi. í tilskipun þessari er svo
fyrir mælt að beita skuli, að aflokinni
kristilegri bænagjörð; líkamlegum
pyndingum gagnvart stúlkunum, og
pyndingartækið tiltekið. svokölluð
,,jómfrú“, eða járnskrúfa, sem sett var
á þrjá fingur og hert að. Það skal þó
sagt Alþingi og lögmönnum til hróss,
að þeir höfðu tilskipun þessa að engu,
enda segir Einar Arnórsson, að pynd-
ingar hafi aldrei verið viðhafðar í dóms-
málum hér á landi, að undanteknu því
eina tilviki. sem um ræðir í þessu máli,
sbr. næsta kafla.
Þegar hér var komið sögu höfðu mál
Þórdísar staðið yfir á 5. ár, frá því hún
sór eiðinn. Mun hún sennilega hafa ver-
ið í einhverskonar varðhaldi á Reyni-
stað þann tíma, en væntanlega þó ekki
ýkja hart haldin. Auðvitað hefir það
verið ærið taugastríð fyrir stúlkuna, að
vera flutt á hverju ári suður á Alþing,
og vita í rauninni aldrei nema hver
dagur væri þar síðastur. Og geta má
sér til um „hvernig konunni hefir ver-
ið innanbrjósts, meðan bréf höfuðs-
manns var birt, og hún mátti ekki vita,
hver endir yrði á málinu þá“ (E.A.). En
þrátt fyrir yfirvofandi pyndingar og líf-
lát, verður þess aldrei vart, að stúikan
léti neinn bilbug á sér finna, hún gefur
engan barnsföður upp og heldur fast
við það, að hún hafi engan karlmann
kennt.
V.
Eftir Alþing 1612 sést til torkenni-
legra mannaferða um Skagafjörð var
þar kominn fógeti höfuðsmanns, Jörgen
Daníelsson. með Bessastaðaböðul í ett-
irdragi. „Ekki var nú fríður flokkur-
inn“. Kvaðst fógeti hafa ströng fyrir-
mæli höfuðsmanns um að taka mál Þór-
dísar í eigin hendur, og skyldi þess nú
hefnt í héraðí. sem hallaðist á Alþingi.
Nú sem málið er fyrir tekið,1) að
]) Um þetta sögulega þinghald við
Vallalaug (Seyluþing) sjá Alþingisbæk-
ur 1612 bls. 390, Espólín V, bls. 128,
o. fl.
FÁLKINN
55