Fálkinn - 18.11.1963, Blaðsíða 22

Sigurður Norðfjörð
„Ég liciti
Sigiirður HVorðíjörð”
Næst þegar ég fór að heimsækja
Ragnhildi gerði ég lykkju á leið mína
niður á innri bæjarbryggjuna, þar sem
Dröfnin lá við hausinn, grá að lit og orðin
dálítið þreytuleg. Dröfnin tilheyrir gamla
bátaflotanum, þeim, sem ekki telst leng-
ur þess verðugur að veiða síld, og var
gerð út á snurvoð í sumar. Upp úr lúkarn-
um kom allhrikalegur maður í heiðblárri
kápu úr einhverskonar segldúk. Kápan
hnepptist ekki til hægri, heldur vinstri,
eins og tíðkast um kvenkápur, og var
þetta þó svo gríðarleg flík að hún náði
manninum langleiðina niður að ökkla.
— Nei, gúmmorin, sagði hann. Þú ert
þá loksins kominn austur til að skrifa
ævisögu mína, helvízkur rokkurinn.
— Hvað heldurðu sé hægt að skrifa
eftir mönnum sem aldrei geta setið kyrr-
ir á rassinum, sagði ég. Ertu ekki að fara
út í kvöld?
— Jú, þú kemur bara með. Ég er stjú-
art hér um borð og ég skal láta þig fá
eins elegant fæði hvunndags eins og étið
var á sunnudögum á lystijoddinni sem ég
var á í nítján hundruð tuttugu og fjögur,
Morgan átti hana, milljónerinn. Fínn mað-
ur. Flott. Hann átti líka járnbrautina frá
Kaliforníu til New York. Það var nokkuð
lengri járnbraut en sú, sem Jakob á
Strönd fékk til að setja fram í bryggjuna
hjá sér þegar Norðmennirnir fóru úr
Hellisfirði í nítján hundruð og þrettán.
Hveldurðu.
— Nei, þú fyrirgefur Sigurður minn,
en ég treysti mér ekki út á sjó með þér.
Ég er hræddur um að ég hafi ekki nógu
sterkan maga til þess. Mér er sagt þú
sért andskotans eiturbrasari.
— Hver segir það?
— Þeir sem voru með þér á Þorsteini
í vetur.
— Siggi Jóns? Selfölgelig. Sá gamli
banditt ætti nú bara að passa_____
— Það fylgdi sögunni að í einn túrinn
þá hefðir þú ekkert tekið með nema tvo
tunnupoka af tvíbökum.
— Það er lygimál, sagði Sigurður og
hló nú þessum sérkennilega ískrandi hlátri
sínum, sem er í senn ofsafenginn og nið-
urbældur eins og hlátur stráka sem hafa
eitthvert afskaplega frumlegt prakkara-
strik á prjónunum eða eru nýbúnir að
ljúka því samkvæmt áætlun. Síðan bætti
hann við:
— Það var skonrok í öðrum pokanum!
Við vorum komnir upp að mjólkur-
stöðvarhúsi kaupfélagsins, þar sem tveir
ungir menn voru að afgreiða mjólk í bát-
ana.
— Brúsana mína, sagði Sigurður.
— Þeir eru ekki tilbúnir, sögðu pilt-
arnir.
— Ég heiti Sigurður Norðfjörð og
heimta brúsana mína strax, sagði Sigurð-
ur.
— Þú heitir Siggi Nobb og færð ekki
brúsana þína fyrr en röðin kemur að
þér, sögðu þeir.
— Ég kem eftir hálftíma, sagði Sig-
urður, og ef þið verðið þá með svona
kjaft og óforskömmugheit og ekki klárir
með brúsana, þá tek ég bara versogúð út
úr mér góminn og geri mig ljótan.
Eftir þessa hótun lofuðu piltarnir að
athuga málið. En við Sigurður gengum
niður á götuna og fórum að rölta fram og
aftur fyrir framan kaupfélagsbúðina.
— Er þetta ekki sami gómurinn og þú
varst með þegar við vorum saman á Goða-
nesinu fyrir níu árum? spurði ég. Mér
finnst ég kannast eitthvað við skarðið í
honum.
— Jú, sagði Sigurður. Maður hefur
aldrei ráð á að láta klassa almennilega upp
á sér kjaftinn. For exempel hef ég ekki
ennþá getað fengið mér nýjan neðrigóm
í staðinn fyrir þann sem hrökk út úr mér
og á bólakaf vestur á Hala þegar við Dáni
vorum að streða við að koma pokanum
útfyrir. Ég frétti reyndar að þeir hefðu
fengið hann í trollið hjá sér á Mánanum
eða Fylki, einhverntímann rétt á eftir
en fundizt hann svo Ijótur, að þeir létu
hann strax vaða í sjóinn aftur. Það hefðu
UNDIR FÖNN
Bókarkaflar eftir Jónas Arnason
•
Næstu daga kemur á markaðinÆ ný bók eftir Jónas Árnason, er
ber nafnið „Undir Fönn“. Megidefni bókarinnar er frásagnir
Ragnhildar Jónasdóttur af lífiiiu á afskekktum, austfirzkum sveita-
bæ, Fannardal, þar sem hún. bjó um skeið ein með dýrum sín-
um. Hún lýsir þeim af fádæma næmum skilningi og skemmtilegri
hugkvæmni, svo þau verða ekki síður lifandi persónur en það
fólk, sem hún hefur kynnzt á langri lífsleið. En inn á milli frá-
sagna Ragnhildar koma hressilegar lýsingar Jónasar Árnasonar
á ýmsum mönnum austur á Nórðfirði, þar sem hann bjó um skeið
og dvaldist í sumar við samningu bpkarinnar. Fálkinn hefur ver-
ið svo heppinn að hafa fengið til Birtingar kafla úr tveimur síð-
ustu metsölubókum Jónasar,i„Tekið í blökkina“ og „Syndin er
lævís og lipur“, áður en þær komu út, og nú hefur Ægisútgáfan
góðfúslega orðið við beiðni blaðsins um að fá að birta kafla úr
þessari nýju bók Jónasar, sem eflaust mun ekki vekja minni
athygli en hinar. Við birtum hér tvo kafla, annan framarlega
úr bókinni, hinn úr síðasta hluta hennar.
þeir auðvitað ekki gert ef ég hefði
haft vit á að gera eins og Dáni ráð-
lagði mér og auglýst eftir gómnum
í útvarpinu.
— En hvar fékkstu annars þessa
kápu? Ljómandi er þetta falleg
kápa, og hvað hún fer þér vel.
— Já, sagði Sigurður, og nú ískr-
aði aftur í honum prakkarahlátur-
inn, svo að hann ætlaði varla að
koma upp nokkru orði. Ég keypti
hana á fornsölu í Hull. Hún er af
gamalli enskri hertogafrú. En ég
keypti hana þó först og fremmest af
ættjarðarást
— Ættjarðarást?
— Já, fánalitirnir, forstár du.
— Fánalitirnir?
— Já, þessi bláa kápa, og svo hár-
ið á hausnum á mér orðið næstum
alveg hvítt, og þar á milli fésið á
mér sem hefur verið svona eldrautt,
síðan þessi sex ár sem ég var með
norska hvalveiðiflotanum í Suður-
ísnum. íslenzku fánalitirnir! Hveld-
urðu.
— Þú ert óborganlegur, Sigurð-
ur Norðfjörð.
— Já, af hverju skrifarðu þá ekki
Framhald á bls. 42.
Hinir
væiigjuðu prúfcssorar
— Er annars nokkuð eftir handa
okkur að tala um? sagði Ragnhildur.
— Já, sagði ég. Hrafnar.
— Hrafnar, já auðvitað, sagði
Ragnhildur. Hvernig getur staðið á
því að ég er eiginlega ekkert farin
að segja þér frá sjálfum speking-
unum, sjálfum hinum vængjuðu
prófessorum í ríki Fannardals? Þar
er nú heilabúið heldur betur í lagi.
Enda vissi Óðinn gamli hvað hann
söng þegar hann valdi þá Hugin og
Munin til að veita fréttastofu sinni
forstöðu.
En það er ekki aðeins djúphyglin
og spádómsgáfan sem gerir hrafna
frásagnarverða, heldur einnig og
ekki síður uppátektarsemi þeirra og
hvað þeir geta verið dæmalaust
skemmtilegir. Þú manst eftir hon-
um krumma litla sem ég sagði þér
eitt sinn að þeir hefðu tekið úr
laupnum sínum í Fannardal, og svo
lenti hann til Reykjavíkur þar sem
hann varð frægur á verzlunarmanna-
hátíðinni í Tívolí þegar hann tók að sér
fáein skemmtiatriði ásamt Brynjólfi
Jóhannessyni. Það var Björn kaupmaður
yngri Björnsson á Bakka sem ól upp þann
hrafn, en þeir voru tveir bræðurnir sem
þeir tóku úr laupnum í þetta sama sinn,
og Reynir Zoega eignaðist hinn og hafði
hann heima hjá sér úti á Nesi, og einnig
og oftar við sumarbústað sinn í svo-
nefndum Melhvammi skammt fyrir utan
bæinn í Fannardal.
Reynir og hans ágæta kona Sigríður
Jóhannsdóttir ólu krumma auðvitað eins
og kóngsbarn. Sigríður segir að á máltíð-
um hafi Reynir oft haft hann á hné sér
og matað hann með gaffli — gott ef ekki
silfurgaffli. Krummi sýndi snemma mikinn
tónlistaráhuga, og þegar Reynir var að
spila á harmonikkuna sína, settist krummi
á öxl honum, lygndi aftur augunum og
hallaði undir flatt og opnaði gogginn upp
á gátt eins og söngvari sem er að taka
erfiðasta tóninn sinn í óperu. En það kom
samt ekkert hljóð úr krumma. Hann opn-
aði gogginn auðvitað til þess eins að heyra
betur, svona álíka eins og ég ef ég þurfti
að finna kindur eða eitthvað annað kvikt
í myrkri. Þá gekk ég alltaf með opinn
munninn, enda líki ég því ekki saman
hvað heyrn mín var þá næmari en ef ég
hafði munninn lokaðan. Og svona held ég
það sé með alla fugla, menn og dýr.
Sigríður segir líka að þessir konsertar
hjá Reyni hafi verið einu stundirnar sem
hún gat treyst því að krummi þegði, að
minnsta kosti fyrstu vikurnar meðan hann
var að stálpast. Endranær hafi hann verið
krunkandi í tíma og ótíma, og var þetta
málæði, að sögn Sigríðar, sá ljóðurinn á
ráði krumma sem veldur því að hún treyst-
ir sér ekki til að mæla skilyrðislaust með
hröfnum sem heppilegum stofufuglum.
Svo varð krummi alveg fleygur og fór
að skoða sig um í heiminum eins og lög
gera ráð fyrir, og þá fyrst byrjuðu nú
vandræðin fyrir alvöru. Hann þurfti að
koma á alla bæi í sveitinni, en þótti hvergi
neinn aufúsugestur. því að margir urðu
hræddir við hann, einkum kvenfólk og
börn, og kom þá upp í honum krumma-
eðlið sem lýsir sér í því að þeir geta
aldrei stillt sig um að stríða þeim sem
sýna ótta í návist þeirra og eru þá
venjulega þeim mun ótuktarlegri sem við-
komandi persóna er hræddari. Kaupakon-
ur á engjum hér og þar út um sveitina
munu oft hafa brugðið við eihs og kom-
inn væri sólmyrkvi eða halastjarna þegar
krummi sveif allt í einu inn á meðal
þeirra, Eitt sinn er Zoega-fólkið hafði
dvalið daglangt í Melhvammi, en krummi
notað tímann á meðan til að bregða sér
í vísitasíuferð, fékk Reynir fjórar hring-
ingar við heimkomuna út á Nes um kvöld-
ið, og voru þær allar út af þessu og hinu
sem krummi hafði gert af sér á tiltekn-
um bæjum. Ekki held ég að þar hafi verið
um nein meiriháttar sakamál að ræða,
en víst er að þeir sem hringdu, frábáðu
sér allir frekari heimsóknir af hálfu
krumma.
Hér á Nesi þóttust víst ýmsir líka eiga
22
FÁLKINN
Ragnhildur Jónasdóttir og Jónas Árnason
inni í Fannardal.
„Lítt’ á! — rjúpnalauf.“ í baksýn er bær-
inn í Fannardal, og síðan sér alla leið inn
á jökulinn Fönn, sem bókin dregur nafn
sitt af.
um sárt að binda af völdum hans, eink-
um blómaræktendur, því að hin ættlæga
skrautgirni krumma fékk oft útrás með
þeim hætti að hann sleit upp fegurstu
blómin úr görðum og var þetta auðvitað
kallað skemmdarfýsn, þó að það hafi að
sjálfsögðu ekki stafað af neinu nema list-
rænni þörf. Annars segir Reynir, sem er
gamansamur eins og hann á kyn til, að
krummi hafi stundum verið kærður fyrir
Framhald á bls. 43.
FÁLKINN 23