Fálkinn - 14.12.1964, Side 19

SÍRA HELGI GRÍMSSOIM:
FERÐ
í ÞÓRISDAL
ÁRIÐ
sagna og gæta hesta, ef geyma þyrfti.
Birni þótti þetta fýsilegt og lézt klerk-
um fylgja skyldi, hvað sem yfir gengi.
Enn höfðu klerkar knap lítinn í ferð
með sér, ei allfémikinn. Hugðu þeir
svo, ef að þeir kæmi þar að Árdal, er
örvænt sýndist ofankomu, þá mundu
þeir láta smáknap þenna síga fyrir
bergið og skyggnast um. En það varð
ei svo, er að fram kom. Tjald höfðu
þeir einninn og nokkra nátta kost.
Svo hófu þeir stefnu, sem fyrr segir,
í fullt austur, þar sem þeim sýndist
nokkuð af Oki höggva fyrir. sem jökla-
mót væri og í dökk fjöll sæi norðanvert,
en lág eður dæld í jökulinn að sunnan.
Varð þeim ei til fyrirstöðu allt að jökl-
inum nema bjargás einn, er gengur
norður um Kaldadal sunnan allt úr
jöklinum eystra, og er norðan undir
honum fönn og vatn, er þangað safn-
ast af söndunum fram undan jöklinum.
Var þar ei að sýn hestfæri ofan.
En í einstigi nokkru hrapaði Björn
prestur hesti sínum ofan í ána, er þar
rann undir björgunum. Er það ei mik-
ið vatn, straumlaust, en mikið djúp og
mjög með aurkvíslum og svo allir þeir
sandar, er austur liggja þaðan undir
jökulinn. og lét hann öngvum látum í
þeirra eyru, en stefndi beint út á Ok.
Sáu þeir hann ei síðan, en það þótti
þeim eftirlits, að hann væri mjög star-
sýnn til þeirra (þagði jafnan).
Svo riðu þeir yfir sandana allt að
jöklinum, klifruðu svo langt upp með
honum í fellskriðu eina, sem þeir gátu
lengst, og með honum inn í vik nokk-
urt, þar er á féll fram undan jöklinum
í mót þeim. Voru þeir þá fyrir norðan
ána, en aldrei sáu þeir hennar upptök
síðan.
Nú sem að jöklinum kom, sýndist
Íieim hann miklu brattari en áður, er
angt var til að sjá, og sáu klerkar sér
ei ráðrúm að koma hestum sínum þar
upp, því hvergi var tilsýn utan í vík
þeirri, er gekk austur í jökulinn og áin
féll fram undan í mót þeim, því annar-
staðar voru snjóflóða-hrapanir stórkost-
legar og sprungur og jökulár mjög djúp-
ar og ófærar og allófrýnilegar ásýnd-
um.
Nú tjáði ei þar yfir að standa, annað-
hvort var frá að hverfa eður til að
ráða.
Þá strengdi Björn prestur þess heit,
að hann skyldi með hest sinn, þann
Skoli var kallaður, upp á jökulinn kom-
ast og Þórisdal finna, ef þar í jöklin-
um væri, og eigi fyrr aftur hverfa nema
austur af jöklinum ella, svo framt ekki
væri guði í móti. En Helgi prestur hét
því, að hann skyldi við leita til kristinn-
ar trúar að koma því, er þar fyndi í
Þórisdal, ef nokkur mennsk skepna
væri þar fyrir þeirra augum og þeir
mættu orðum við koma, karlkyns eða
kvenkyns, og samþykkti Björn prestur
heitið að sínum hlut að veita þar til
fortölur og orðaflutning.
Það var og ummæli þeirra, að þeir
mundu þá strax skíra, ef nokkur
mennsk skepna þar trúnni játaði og
þekkjast vildi, hvað sem síðar afgjörð-
ist. Eftir þetta tóku þeir það til ráðs
að láta þar eftir við jökulinn einn hest
og tjald og fans við stein einn stóran,
er þar stendur skammt norður frá ánni,
og eru á steini þeim vörður þrjár látnar
til saktar marka, og þar eftir knapinn að
gæta þessa, og var hann vandlega á-
minntur að láta þar fyrirberast, hvað
sem í gjörðist, til þess þeir kæmi aftur
að nóttu eða annars dags forfallalaust.
Síðan höfðu þeir sig á leið, klerkar
báðir og Björn hinn þriðji, tóku með
sér brauð og eina brennivínsflösku,
kváðu Áradalsmenn mundu því óvanir.
Vopn voru engin í þeirri ferð, og ei
vildu þeir þau hafa nema smáknífa eina
og sitt stjakabrot hver við að styðjast
um jökulinn, ef þyrfti. Ei ætluðu þeir
og til neinna manndrápa að gjörast né
neitt mein þeim, er fyrir væri, fyrr að
bragði.
Nú stigu þeir á hesta sína og riðu
alla leið að jöklinum og klifruðu svo
langt upp með honum í fellskriðu eina
norðanvert við jökulvíkina, sem þeir
gátu lengst, og létu svo hestana hrapa
ofan eftir skriðunni á jökulfönnina fyrir
ofan árfallið og gjána. Þar var fyrir
sléttafönn, er vel mátti ríða, og það
lengi eftir jöklinum, að þeim virtist I
fullt suður eður lítið austar.
En er af dró þeirri lægð og hærra
bar á jöklinum, þá var ber svelljökull
fannlaus, fullur með gjár og sprungur,
og lágu flestar þvert fyrir þeim, svo
sem jöklinum hallaði norður, en þeir
sóttu þá austur á sem mest. Og þessar
gjár voru sumar fullar með vatn, og
flóði svo úr þeim ofan um jökulrauf-
arnar, en sumt hvarf aftur í fannir þar
og þar, en sumstaðar riðu þeir vatnið
á svelli, svo sem á vordag, þá mikil
leysing er í byggðum. Ei höfðu þeir
tölu á gjám þessum, helzt fyrir því, að
þær voru öngvar, er ei mátti yfir kom-
ast annaðhvort hátt í jöklinum suður
á endann eður lægra norður og ofan.
Sumar voru ei stærri en yfir mátti
stökkva (eða) fyrir varð sneitt með
öllu. Og með þessu móti komust þeir
af svelljöklinum. En það var ráð þeirra
ef nokkur væri svo löng, að ei mætti
fyrir komast á þeirra leið, að þeir
mundu bera í hana snjó og troða hana
svo mjög, að hann yrði að brú, heldur
en þeir hyrfi frá.
Nú tók aftur fönn við, og hana riðu
þeir Iengi, þar var ás mikill og þung-
fært mjög, því veður var lengi dags
einkarfagurt, heitt og blítt. Og er þeir
Framhald á bls. 61.
19
FALKINN