Fálkinn - 14.12.1964, Síða 21

hún kom að þeim þar sem stúlk-
an sat við lestur en skóla-
meistarinn stóð við sæti hennar
og laut að henni og bókinni
eins og venjulega, að stúlkan
spratt á fætur, en það hafði
hún aldrei áður gert. Meira
þurfti ekki til; þetta litla at-
vik, þessi að því er virtist á-
stæðulausa hreyfing, varð til
þess að sá fræi grunsemdanna
í vitund eiginkonu skólameist-
arans, þar sem það skaut síð-
an rótum, óx smám saman og
ýmsir fáfengilegustu hlutir,
saklaust bros eða augnatillit,
féllu eins og lífdögg á blöð
meinjurtarinnar. Og svo var
það einhverju sinni við kvöld-
verðinn, að skólameistarinn á-
varpaði vinnustúlkuna á latínu,
eins og hann gerði iðulega, og
vinnustúlkan hló, kannski að
skakkri sagnbeygingu. Þá stóðst
hin afbrýðisama eiginkona,
sem að sjálfsögðu skUdi ekki
stakt orð í latínu, ekki lengur
mátið. Nú var það hún, sem
spratt úr sæti sínu. Rauð af
reiði skipaði hún stúlkukind-
inni að taka saman föggur sín-
ar og hypja sig á brott sam-
stundis, því að ekki skyldi hún
sofa nótt lengur undir þaki
þeirra.
Skólameistarinn þagði, fyr-
ir langa og stranga hjúskapar-
reynslu; stúlkukindin sór og
sárt við lagði, að hún væri sak-
laus, en þar sem ofsi húsmóð-
urinnar var slíkur, að hún
hvorki heyrði mælt mál né
skildi, batt stúlkan í böggul
það litla, sem hún átti og hélt
heim til sín.
Leið svo það kvöld, og fara
engar sögur af því, sem þeim
hjónum kann að hafa farið á
milli, ekki heldur því, sem
gerðist um nóttina og varð til
þess að eiginkonan lét sefast,
léði því eyra, er skólameistar-
inn fullyrti það morguninn eft-
ir að hún hefði hann fyrir
rangri sök; kom meira að segja
til móts við hann og kvað sér
eiginlega hafa gengið það eilt
til, er hún rak stúlkukindina af
heimili þeirra, að sér hefði
ekkert gagn af henni orðið, þar
sem hún sat öllum stundum
yfir námsbókum. Varð betta að
sáttum með þeim hjónum og
báðum feginsefni, og minntist
hvorugt þeirra einu orði á at-
burði þessa eða stúlkukindina.
Alllöngu seinna gerðist einn
af nágrönnunum til að spyrja
konu skólameistarans, hvort
hún hefði frétt nokkuð af
Jenny Jones undanfarnar vik-
ur. Þegar hún kvað nei við því,
brosti nágranninn í kampinn,
og kvað aUa sóknina standa /
þakkarskuld við konu skóla-
meistarans, er hún hefði kom-
ið þannig fram við stúlkukind
þessa.
En þá var konu skólameist-
arans löngu horfin öll afbrýði-
semi í garð Jennýar; hafði
meira að segja gleymt hvað
þeim fór á milli og lézt ekki
vita, að sóknin ætti sér þar
nokkuð að þakka. Lauk hún
lofsorði á stúlkuna og taldi fá-
ar hennar líka.
„Það vona ég,“ varð nágrann-
anum að orði, „nóg er samt um
lauslætið og ólifnaðinn. En
það lítur út fyrir, að þú hafir
ekki frétt það enn, að hún eign-
aðist lausaleikskróa ekki alls
fyrir löngu, sumir segja tvo,
og þar sem röggsemi þinni er
svo fyrir að þakka, að þeir
fæddust í heimasókn hennar en
ekki hér, getur okkur hérna
ekki borið skylda til að sjá
þeim fyrir framfæri."
„Tvíbura í lausaleik!" svar-
aði kona skólameistarans og
gerðist nú hraðmælt, „þú segir
fréttirnar! Jú, ekkert skal ég
um það segja hverjum verður
skylt að hafa þá á framfæri,
en hitt er ég ekki í vafa um, að
þeir hafa komið undir hérna,
því að það eru ekki liðnir
neinir níu mánuðir síðan ég
rak hana af mínu heimili, bann-
setta tíkina ...“
Ekkert jafnast á við mann-
lega hugsun að viðbragðshraða,
sízt þegar um er að ræða af-
brýðisemi eða reiði, en það
tvennt fer tíðum saman. Þessa
stundina þóttist kona skóla-
meistarans þess fullviss, að
Jenny hefði aldrei farið út fyr-
ir hússins dyr að heitið gæti,
þau full fjögur ár, sem hún
dvaldist á heimili þeirra hjóna.
Samtímis rifjaðist það upp fyr-
ir henni þegar stúlkan spratt
úr sæti sínu forðum, latínu-
ávarpið við kvöldverðinn, hlát-
urinn, löngu gleymd bros og
augnatillit, allt þetta sveif
henni fyrir hugskotssjónum og
sannfærði hana í einni svipan
um sök eiginmannsins, svo að
þar komst ekki efi að. Skipti
það engum togum, að hún réð-
ist á vesalings skólameistarann,
sem átti sér einskis ills von, og
beitti bæði tönnum og nöglum
orðum sínum til áherzlu. Gerð-
ist allt jafnsnemma að hárkoll-
unni var svipt af höfði hans,
treyjan hengilrifin, en blóð lag-
aði úr fimm samhliða rispum á
andlitinu; mátti hann raunar
þakka fyrir að þær urðu ekki
tíu.
Að sjálfsögðu hafði skóla-
meistarinn ekki hugmynd um
hvað valdið gæti þessu skyndi-
lega brjálæðiskasti eiginkon-
unnar, enda gaf st honum ekkert
tóm til að hugleiða það, þar eð
hann átti fullt í fangi við að
verja sig sárum og meiðslum.
Brátt sá hann að við svo búið
mátti ekki standa, en sneri vörn
í sókn. Urðu það mikil átök,
því að eiginkonunni óx ásmeg-
inn við mótspyrnuna; svall
henni svo móður, að fötín
sprungu utan af henni, en
gnast í tönnum og eldur og
eimyrja brann úr augum henn-
ar eins og í afl sæi.
Loks tókst skólameistaranum
þó að ná taki á örmum hennar
svo föstu, að hún fékk ekki
komið þeim bitru og hættulegu
vopnum, sem náttúran hafði
— því miður — búið fingrum
hennar. Jafnskjótt og hún sá
sitt óvænna, rann af henni
reiðiæðið fýrir kvenlegum veik-
leika, hún brast í grát og féll
í öngvit.
En nú brá svo undarlega við,
að sú heilbrigða skynsemi, sem
stjórnað hafði viðbrögðum
skólameistarans, hvarf honum
méð öllu. Hann æddi út á göt-
una, yfirkominn skelfingu, æpti
hástöfum að kona sín lægi í
dauðateygjunum og bað ná-
grannakonurnar að koma henni
tafarlaust til aðstoðar. Urðu
nokkrar góðar konur þegar við
þeirri beiðni og tókst þeim
fljótlega að koma konunni aft-
ur til meðvitundar.
Og jafnskjótt og hún hafði
jafnað sig nokkuð, stóð ekki á
því að hún segði nágrannakon-
unum hvers kyns var. Kvað
hún nú svo komið, að eigin-
maðurinn léti sér það ekki leng-
ur nægja að leika sig svo hart
í rekkju, að eftir segði, ef sæ-
ist, heldur hefði hann nú reiðst
sér svo heiptarlega, er hún bað
hann að hlífa sér á nóttunni, að
hún mundi bera þess merki ævi-
langt; rifið og tætt utan af sér
fötin og greitt sér mörg högg
og stór, en hótað sér enn misk-
unnarlausari meðferðar.
Vesalings skólameistarinn
stóð eins og dæmdur undir öll-
um þessum ákærum eiginkonu
sinnar, og mælti ekki orð sér
til málsbóta, fyrr en hún benti
grannkonunum á blóðið á and-
liti sér, ákæru sinni til sönnun-
ar. Þá lét hann þess getið af
mikilli hógværð, að það blóð
væri úr hans eigin sárum og um
leið benti hann á rispurnar á
andliti sér því til sönnunar.
Svöruðu þá grannkonurnar
einum munni, að betur hefði
farið að það væri hjartablóð
hans. Um leið sóru þær þess
dýran eið, að þeim skyldi öll-
um að mæta, ef hann hygðist
sýna konu sinni aðra banatil-
raun, og mundi þá óvíst hver
uppi stæði að lokum.
Eigi að síður hurfu þær á
brott nokkru seinna, og þá loks
fékk skólastjórinn að heyra það
af vörum eiginkonu sinnar,
hvers vegna hann var svo hart
leikinn af hennar völdum.
FIMMTI KAFLI.
Treyst d dómgreind lesandans.
Ég geri ráð fyrir að það sé
næstum útilokað, að nokkurt
leyndarmál sé til lengdar á vit-
orði einungis einnar mann-
eskju. Og enn ótrúlegra er það,
að vitneskjan um það, sem ger-
ist í einhverri einstakri sókn,
berist ekki út fyrir takmörk
hennar.
Sú varð líka raunin, að sag-
an af því, sem gerzt hafði á
heimili þeirra skólameistara-
hjónanna, flaug á skömmum
tíma um allt héraðið. Að vísu
tók hún dálitlum hamskiptum
á fluginu; fyrst var sagt að
skólameistarinn hefði barið eig-
inkonu sína og veitt henni
mikla áverka, þvínæst að hann
hefði bæði handleggsbrotið
hana og fótbrotið og loks — að
hann hefði myrt hana.
Þá var og orsök átakanna
ekki látin liggja í láginni, var
sú útgáfan algengust, að kona
skólameistarans hefði komið að
honum í rekkju hjá vinnustúlk-
unni, þó að aðrar og ólíkar or-
sakir væru taldar.
Þessar sögur bárust fljótlega
til eyrna jómfrú Debóru Wilk-
ins, en þar sem hún hafði ekki
komizt að hinu sanna um or-
sök átakanna taldi hún réttast
að hafa ekki orð á neinu.
En jómfrú Debóra var fram-
sýn kona, og þóttist finna það
á sér, að þess yrði kannski ekki
svo langt að bíða, að Blifil höf-
uðsmaður yrði hinn eiginlegi
herra og húsbóndi á óðalssetr-
inu, og því ómaksins vert að.
tryggja sér velvild hans. Henni
var líka vel kunnugt, að höf-
uðsmaðurinn leit dálæti herra
Allworthy á Thomas litla ó-
hýru auga, og kæmi honurm
því fátt betur, en ef hennfi
mætti takast að uppgötva eitt-
hvað það, er orðið gæti til að
draga nokkuð úr því.
Og þar sem hún hafði hugboð
um að orsök átakanna millli
þeirra skólameistarahjónanna
væri önnur en sögð voru, tók
hún að grennslast eftir þvfi
sanna í málinu. Sparaði hún þar
hvorki slægð né smjaður, endai
leið ekki á löngu áður en hún
hafði orðið svo margs vísari, að
Framhald á bls. 59.
21
FALKINN