Fálkinn - 03.05.1965, Page 33

henni og vissu um framkomu
Katrínar við hana. En hins veg-
ar gat hún ekki um eiturbyrl-
un við þá, sem hún þekkti ekki
og gat ekki treyst fullkomlega.
Leiðir þetta grun að, að hún
hafi reynt að koma þessari
sögu á kreik til þess, að not-
færa sér hana síðar gegn
Hólmsmæðgum, því hún var
alis ekki úrkula vonar að ná
giftingu með Fuhrmanni amt-
manni, ef konungur skipaði
honum að giftast henni.
Leiðinlegt atvik varð á Bessa-
stöðum um jólaleyti 1723. Fuhr-
mann amtmaður hafði tekið
sér fósturdóttur og hugðist ala
hana upp sem sitt barn. Hét
hún Guðrún Björnsdóttir. Svo
vildi til að Guðrún hvarf, og
fannst hún skömmu síðar látin
í Bessastaðatjörn. Hjá því get-
ur ekki farið, að Schwartzkopf
hafi verið kunnugt um dauða
stúlkunnar, og einmitt um svip-
að leyti eða upp úr því hófust
ENDURNÝJUM
SÆNGUR OG KODDA
FLJÓT AFGREIÐSLA
HÖFUM EINNIG
EINKASÖLU
A REST-BEST
KODDUM
Póstsendum
um land allt.
DÚN-
OG FIDUR-
HREINSUNIN
VATNSSTÍG 3
(örfá skref
frá Laugavegi)
Sími 18740.
veikindi hennar sjálfrar og
hugarvíl. Ekki er ósennilegt að
þessir atburðir hafi einmitt
aukið á raunir hennar og ótta
gagnvart Katrínu Hólm, sér-
staklega þegar á það er litið,
að haustið 1723 versnaði stór-
um allt atlæti í hennar garð.
Eitt af því fáa, er Cornelíus
Wulf vitnar um frá eigin
brjósti, er að honum hafi sýnzt
að maturinn, er Schwartzkopf
var gefin eftir að hún var nær
því orðin einangruð, hafi að
mestu verið ruður og úrgang-
ur. Ekki er ósennilegt, að
Katrín Hólm hafi ætlað sér að
flæma Schwartzkopf frá Bessa-
stöðum með því að gefa henni
hálfóætan mat, og sýna henni
í öllu sem verst atlæti. En
þessi aðferð hefur sennilega
leitt til annars, sem varð ör-
lagaríkara.
Allt bendir til þess, að
Schwartzkopf hafi bilazt á geði
eftir að hún varð þess áskynja
að Fuhrmann amtmaður vildi
ekki uppfyila dóm hæstarétt-
ar og ganga að eiga hana. Þessi
veiki hefur stóraukizt eftir að
hún varð þess vís ofan á fyrri
raunir sínar, að amtmaður var
búinn að fá sér fylgikonu, þar
sem var Karen Hólm. Fram-
koma Schwartzkopfs við amt-
mann sýnir þetta að nokkru
eftir vitnisburði Wulfs land-
fógeta, því hann greinir að ung-
frúin hafi ásótt hann svo mjög,
að hann hafi jafnvel neyðzt að
slá hana. Jafnframt segir hann,
að Fuhrmann hafi lokað hana
inni og borið lykilinn á sér.
Bendir þetta ákveðið til þess,
að Schwartzkopf hafi verið
í nokkurs konar stofufangelsi
síðasta misserið, er hún lifði.
Af ofangreindum rökum er
líklegt, að Schwartzkopf hafi
dáið eðlilegum dauðdaga af illu
atlæti, illu fæði, aðbúð og
ónógri hjúkrun í veikindum
sínum. Ofan á það má álykta,
að í verelsi hennar hafi verið
kuldi eins og títt var í flestum
húsum á íslandi í þennan
mund, þar sem upphitun öll
var ófullkomin. Þurfti því ekki
mikið út af að bera, að útlend-
ingur, er ef til vill var vanur
góðu atlæti, fæði og umhyggju,
veiktist, svo að banvæn yrði
sóttin. En hin óvenjulega koma
og erindi Schwartzkopfs til
Bessastaða og furðulegur orð-
rómur, er hún hafði að nokkru
vakið sjálf, urðu til þess, að
koma á stað orðræðum milli
manna um að hér hefði verið
framinn glæpur. Svo virðist að
almenningur á Suðurnesjum á
þessum tíma, eins og reyndar
alltaf, tryði öllu illu á hina
dönsku, er þjónuðu konungs-
valdinu á Bessastöðum.
Að lokum er vert að athuga
aðstöðu Fuhrmanns svolítið
nánar í sambandi við Schwartz-
kopfsmál. Fuhrmann var norsk-
ur að uppruna, eins og fyrr var
greint. Hann hófst af sjálfum
sér, vegna menntunar sinnar
og námshæfileika og styrks
húsbónda síns, er valdamikill
var og hafði drjúg áhrif í kon-
ungsgarði. En leið til frama
fyrir slíka menn opnaðist í Dan-
mörku eins og í fleiri löndum
með tilkomu einræðisins. Ein-
veldisstjórnin leyfði hæfileika-
mönnum að spreyta sig i störf-
um í þágu ríkisins, er aðals-
menn voru einir kjörnir til
áður. Þetta vakti afbrýði hjá
aðlinum, og reyndi hann að
setja gildru fyrir þessa menn
á margvíslegan hátt og tókst
það mjög oft.
Þetta virðist einnig hafa ver-
ið gert við Fuhrmann. Appol-
lonía Schwartzkopf kærir mál
sitt fyrst fyrir háskólaráðinu
og fær umsögn þess eða dóm
um heitrofið. Síðan er því vísað
til hæstaréttar, og dómurinn
fellur Fuhrmanni í óhag. Sýni-
legt er að hinir aðalsbornu dóm-
arar hafa ekki grátið, að Fuhr-
mann fengi kárínur nokkrar,
svo að fr'ami hans yrði stöðv-
Framh. á bls. 35.
w
FÁLK.I NN