Fálkinn - 16.05.1966, Qupperneq 27

/
UBl
'NS OG JARÐAR
mikið magn þeirra inn í gufuhvolf jarðar á ferð hennar kring-
um sólu. Þegar þessar loftagnir verða sérlega stórar — á stærð
við litla baun — verður þeirra oft vart um nætur og nefnast
þá stjörnuhröp, þar sem þær verða hvítglóandi í falli sínu til
jarðar. En venjuleg loftögn, kannski einn hundraðasti af milli-
metra, er minni en svo að hún sjáist. 90—100 km fyrir ofan
yfirborð jarðar missa slíkar agnir mjög ferð og í þeirri hæð má
stundum greina þær sem hin frægu náttljóma-ský. Síðan falla
þær hægt til jarðar og eru oft marga daga á þeirri leið.
Nú ríkja oft slikar aðstæður í gufuhvolfinu — t. d. í 6—700
metra hæð — að um töluvert magn af vatnsgufu er að ræða,
sem fellur þó ekki sem regn því að engin skilyrði eru til
myndunar verulegra vatnsdropa, en mjög smáir dropar ná
ekki að verða að rigningu. En tilkoma aragrúa steinagna
ofan frá, gæti vel valdið gjörbreytingu á því ástandi, þar
sem vatnsagnirnar mundu þegar í stað hneigjast til sam-
þjöppunar utan um slíka steinkjarna.
Þessi áhrif loftsteinaagna í þá átt að fella vatnsgufuna niður
sem regn, hljóta að draga úr glerþakseigindum gufuhvolfsins,
og má því ætla, að berist nægilega mikið af slíku geimryki
inn í gufuhvolfið. dragi svo mjög úr hitaeinangrun þess, að
ísaldarloftslag verði ríkjandi.
HALASTJÖRIMUR
OG LOFTSTEIIMAR
Loftsteinar og agnir dreifast um sólkerfið þegar halastjörn-
ur sundrast, eins og Þær hafa stundum sézt gera. Vitað er nú
að halastjörnur eru ekki annað en þétt ger af örsmáum ögn-
um, kannski ísögnum. Halastjörnur sundrast ekki fyrir neinar
innri atverkanir, heldur fyrir áhrif sólar utan frá. Stundum
getur halastjárna sundrazt mjög skyndilega, beri hana of
nærri sólu.
Þar sem nú halastjörnur eru sífellt að sundrast, mætti ætla
að loftagnamergðin milli plánetanna færi sífellt vaxandi En
þvi er ekki þannig farið, því að tvenns konar önnur öfl eru að
verki og valda því, að loftsteinar eru stöðugt að falla inn að
sólu. Annað þeirra, og sennilega það, sem meiri vog hefur,
er straumur lofttegunda um allt sólkerfið. Enda þótt stórir
hnettir, svo sem jörðin, verði vart varir slíkra strauma. orka
þeir mjög á hinar örsmáu geimryksagnir og hamla frjálsri
umferð þeirra um sólu. Hringferð þeirra þrengist sífellt,
unz þær að lokum gufa upp í ofsahita hins mikla miðkjarna
sólkerfisins.
Þannig má hugsa sér loftsteinamulning sólkerfisins sem djúp-
an hyl með aðrennsli og frárennsli. Sundrun halastjarnanna
er aðrennslið. hinir hamlandi loftstraumar geimloftsins ryðja
frárennslinu braut. En hylurinn dýpkar eða grynnkar allt eftir
því, hvort má sín meira, aðrennslið eða frárennslið Skyndileg
sundrun mikillar halastjörnu mundi þá að sjálfsögðu auka
svo mjög við mergð þeirra agna sem mvnda loftsteinahyl geim-
loftsins, að jökultímabil riði aftur yfir jörðu. Sennileeast
virðist þó, að slíkur viðburður mundi valda skyndilegri inn-
reið jökulskeiðs með hægum aflíðanda — en Það er einmitt
þveröfugt við framvindu síðasta jökulskeiðs hér á iörðu.
Skyndilegur endir jökulskeiðs er bundinn snöggum vexti í frá-
Framh. á bls 45.
— Þú ert greinilega nýbyrjaður.
— Æ, góða vertu ekki svona
afbrýðisöm — ég get svarið, að
ég þekki manm'tl'íiinn alls ekki
nersónuloga.
FÁLKINN