Fálkinn - 16.05.1966, Side 43

ur, varðandi önnur lönd, þjóðir
eða þjóðhöfðingja.
Annar stærsti flokkur safns-
ins mun vera það sem í hand-
ritaskránni er kallað Æsthetik
(18. flokkurinn). í þessum
flokki er fyrst og fremst allur
kveðskapur sem varðveittur er
í sérstökum uppskriftum: ka-
þólsk helgikvæði, danskvæði
frá fyrri öldum (kölluð forn-
kvæði), kvæði úr fornsögum,
þýdd kvæði, frumort kvæði frá
síðari öldum allt fram á daga
Árna Magnússonar, t. d. eftir
Stefán Ólafsson og Hallgrím
Pétursson, og síðast en ekki
sízt rímur, sem í handrita-
skránni eru flokkaðar í sér-
staka deild. — Þá eru í þessum
flokki fagurra bókmennta smá-
sögur ýmsar sem ekki verða
flokkaðar með fornsögum: þýtt
efni og frumsamið á íslenzku,
ævintýri, þjóðsögur o. s. frv.
Þriðji stærsti flokkur safns-
ins eru lögfræðileg rit. Þar
eru fjölmörg handrit Jónsbók-
ar eins og fyrr segir. Þar eru
einnig handrit Grágásar, hinna
fornu laga þjóðveldisins, og
xnörg handrit norskra og
danskra fornlaga. Þar eru
fjöldamörg safnhandrit dóma,
tilskipana, réttarbóta o. s. frv.
Þar eru máldagasöfn og mikill
fjöldi opinberra bréfa og máls-
skjala. Enn er þar mikið af
lögskýringum og fjöldi ritgerða
um lögfræðileg efni. Upptaln-
ingin á númerum þessa flokks
fyllir tæplega 12 blaðsíður í
handritaskránni.
Hinn fjórði mesti flokkurinn
eru guðfræðileg rit, og eru þar
þó ekki með taldar heilagra
manna sögur ,né kvæði um
helga menn, sem flokkast ann-
ars staðar. Þarna eru þýðing-
ar á einstökum ritum Biblíunn-
ar, rit um biblíusögu og helgi-
sagnir. Þarna eru kirkjusögu-
leg rit, helgisiðarit og trúar-
heimspeki; bænir, grallarar,
sálmabækur og skriftamál, sið-
fræðirit, predikanasöfn o. s.
írv.
Þannig mætti lengi telja, en
hér skal nú staðar numið í
þessari upptalningu einstakra
bókmenntaflokka og deilda
þessa mikla safns. Að lokum
skal aðeins vikið að einum
flokki sem ekki má gleyma,
hann ber latínuheitið Diplo-
mata Islandica eður íslenzk
skjöl. Þar voru í öndverðu 76
hylki með rúmlega 2000 ísl.
fornbréfum rituðum á skinn og
pappír; en nokkrum hluta þess-
ara bréfa hefur þegar verið
skilað til íslands af því að sýnt
þótti að Árni Magnússon hefði
haft þau að láni úr opinberum
embættissöfnum á íslandi. Enn-
fremur eru í þessari deild upp-
skriftir allt að 6000 fornbréfa
sem Árni Magnússon lét gera,
og hafa þær ómetanlegt gildi,
því að oft eru sjálf frumbréf-
in glötuð.
í handritasafni Ái'na Magnús-
sonar er fólginn kjarninn í
menningu og bókmenntaiðju
íslenzku þjóðarinnar í sex
hundruð ár, frá því að ritöld
hófst í upphafi tólftu aldar og
fram á daga Árna Magnússon-
ar á öndverðri hinni átjándu.
Lengst af þessu tímabili var
um það eitt að ræða að bók-
menntirnar væru skrifaðar með
bleki á skinn. En á síðustu
tveimur öldunum varð þó
breyting á bókagerðinni. Þá
leysti pappírinn bókfellið af
hólmi og gerði alla bókiðju
stórum auðveldari og ódýrari;
og þá kom prentlistin til sög-
unnar og varð undirstaða
kirkjulegrar bókagerðar frá því
að Nýja testamenti Odds Gott-
skálkssonar var prentað í Hró-
arskeldu árið 1540. Prentlistin
benti fram á við til eilífrar
varðveizlu hvers konar bók-
mennta. En í meir en fjórar
aldir bjó íslenzk bókmenning
við fallvaltleik hins blekskrif-
aða orðs. Ótalin og ómetanleg
bókmenntaverk og söguleg
heimildarrit hurfu í gin tortím-
ingarinnar; öðrum skilaði hún
tuggnum og hálfétnum. Þegar
einn bezti sonur íslands hafði
á elleftu stundu reynt að bjarga
því sem bjargað varð, fórst
nokkur hluti fengjar hans í
eldi. En söknuður hins týnda
gleymdist í björtu skini þess
sem eftir lifir. Árnasafn sýnir
það og sannar að á tímum
skinnbókanna voru íslending-
ar, fámenn og afskekkt ey-
landsþjóð, ein hin fremsta
menningarþjóð í allri veröldu.
• Lhla sagan
Framh. af bls. 36.
— Ef maður þarf endilega
að Ijúga að skólanum, þá verð-
ur maður að beita klókindum,
en slá ekki fram jafnfáránleg-
um hlutum og þessum „las-
leika“ ykkar.
Svo hélt ég áfram að raka
mig.
— Jæja! sagði ég eftirvænt-
ingarfullur, þegar Benni kom
heim úr skólanum síðar um
daginn.
— Hvað sagði kennarinn við
miðanum?
Benni henti skólatöskunni
frá sér og kastaði sér yfir
íþróttasiðuna í blaðinu.
— Hann leit ekki á hann,
svaraði hann fýldur.
— Hann sagði bara: „Jæja
þú skrópaðir heldur betur í
gær!“
Willy Breinholst.
• Draugasaga
Framh. af bls. 19.
Athugasemdir, sem strand-
varnarliðsmenn og yfirmenn
hersins á þessu svæði hafa látið
falla við mig í trúnaði, renna
stoðum undir vitnisburð leik-
mannanna. Skynvillur, gabb
eða missýningar virðast ekki
sennilegar þegar um svo margt
fólk er að ræða. Áframhald-
andi þagmælska yfirvaldanna
varðandi hina óþekktu fljúg-
andi hluti, virðist jafn dular-
full og sjálf sagan frá Exeter.
• Loftgat
Framh. af bls. 17.
Þetta afskekkta skógarrjóður,
þar sem náttúruöflin virðast
hafa brjálazt, þekktu Indíánar
vel og þeir fullvissuðu hvítu
mennina um að bölvun hvíldi á
staðnum. Þeir urðu að sýna
„fölu andlitunum" þetta og
þegar búið var að sýna þeim
það máttu þeir til að fara að
rannsaka fyrirbrigðið og eru að
því enn þann dag í dag.
Er hér einfaldlega um skyn-
villu að ræða?
Ytri mörk svæðisins hafa
verið ákvörðuð með mælitækj-
um. Öðrum mælitækjum hefur
verið komið fyrir þar sem
áhrifa hinna ókunnu afla svæð-
isins gætir ekki og með því að
gera hallamælingar með þar til
gerðum sjónglerjum á þessum
tækjum, sannaðist auðveldlega
að sú tilfinning að maður hall-
aði inn að miðju hringsins, er
ekki imyndun. Og á sama hátt
sannaðist að 14 kílóa lóðið, sem
hangir niður úr loftbitanum,
hangir raunverulega á skjön.
Einnig er auðvelt að láta golf-
kylfur og aðra slíka hluti
standa upp á endann innan
svæðisins með því að halla
þeim á nákvæman hátt í áttina
frá miðju.
Undrin, sem orsakast af öfl-
um svæðisins hafa greinilega
rafsegulmagnaða eiginleika.
☆
TRELLEBORG
V
a L
T O
M F s
S T 0
S S G
L L B
Ö Ö A
M M R
G G K
IJ IJ A
R R R
ÁVALLT
FYRIRLIGGJAMDI
Gunnar Ásgeirsson hf.
Suðurlandsbraul 16
Sími 35200
FALKINN
43