Vikan - 05.01.1961, Page 11

í

Það cr nú orðin svo víðtæk at-
vinnugrein í Reykjavík að verzla
með húsgögn, að halda mætti að
það væri sú vara sem landsmönnum
hæri brýnasta nauðsyn til að fá, næst
mjólk og fiski. Nú hefur enn eitt
fyrirtæki af þessu tagi séð dagsins
Ijós, var það i árdaga vatni ausið og
skýrt Híbýladeild Markaðsins. Að-
setu hefur það í Hafnarstræti.
Þessi nýja húsgagnaverzlun fer af
stað með þeim glæsibrag, að ætla
mætti að þröngt verði fyrir dyrum
hjá ýmsum l)ilskúrafyrirtækjum, og
smábændum í húsgagnasölu. Það ný-
mæli hefur verið tekið upp í þessu
fyrirtæki, að veitt er hvort tveggja
í senn alhliða þjónusta við þá, sein
standa í húsbyggingum, og hins veg-
ar sala á húsgögnum og yfirleitt
hvers konar húsbúnaði. Á undan-
förnum byggingartímuin hefur orðið
allmikið vinnutap fyrir þær sakir,
að starfsmenn fyrirtækja hafa sjálfir
staðið i því að útvega alls konar
byggingariðnaðarmenn, vegna þess
að þeir voru sjálfir að byggja. Og
ekki nóg með það: Þeir hafa þeytzt
um bæinn þveran og endilangan í
leit að smáhlutum, sem þá vanhag-
aði um til byggingarinnar. Ef hús-
byggjendur vilja vera lausir við
þess háttar útréttingar, þá nægir nú
að hringja í Hibýladeild Markaðsins
og segja, hvað þá vanhagar um. Þeim
verður þá séð fyrir fagmönnum, og
fagmennirnir sjá um að útvega, það
sem með þarf. Þessi þjónusta er hús-
byggjandanum að kostnaðarlausu.
Hús og húsbúnaður
Nýtt fyrirtæki, sem hefur nýtízku húsgögn
á boðstólum og veitir þar að auki hús-
byggjendum alhliða þjónustu.
!□ VIKAN
Slúðursagan.
Óvild birtist m. a. i viðleitni til
að rægja óvininn. Sú viðleitni kem-
ur fram i ýmsum myndum. Ein-
faldasta formið er það, þegar að-
eins er um þrjá einstaklinga að
ræða: Nanni vill sverta Nonná í
augum Ninnu, vinkonu þeirra
beggja. Þetta er einfaldur rógur.
Ef Ninna trúir honum, er tilgang-
inum náð: Nonni glatar hylli hennar.
Margur óvinur er þó öflugri en
svo, að slíkur einstaklingsrógur
nægi. Hann er e. t. v. ekki háður
hylli neins eins manns, eða þeir, sem
rógnum er ætlað að gera lionum
fráhverfa, sjá við svo einföldum
brögðum. Þá er gripið til flóknari
aðferðar: Slúðursögunnar, sem
breiðist út eins og iogi yfir akur,
en enginn veit, hvar á upptök sín.
Þannig dylur óvildarmaðurinn og
höfundur rógsins sig bak við kæn-
lega tilbúið almenningsálit og leið-
ir allan grun frá. þvi, að sagan
kunni að vera undan hans rifjum
runnin. Slúðursýkillinn breiðist
hraðar út en flestar aðrar veirur,
og vegna hins dularfulla uppruna
magnast áhrifavald rógsins.
Óteljandi eru þær slúðursögur,
sem fundnar hafa verið upp og
dreift út í ófrægingarskyni. Samt
er það ýmsum vanda bundið að
gróðursetja slúðrið þannig, að það
verði lífvænt og hreiðist nægilega
hratt út, án þess að það verði rakið
til uppruna síns. Við gróðursetjum
ekki stór tré, lieldur granna tein-
unga, og ætlum þeim að liafa vöxt-
inn fyrir sér. Á sama hátt tæpir
slúðursagnasmiðurinn aðeins á
efninu, dregur fram nokkur megin-
atriði, en ætlar söguburðarmönnum
sínum að auka við og færa í stil-
inn. Venjulega segir hann frá eins
og um væri að ræða orðróm, sem
honum liefði borist til eyrna. Hann
forðast að vekja grun um að hann
hafi áhuga á útbreiðslu slúðursins.
Annar höfuðvandinn er að velja
söguburðarfólkið. Framar öllu þarf
það að vera einfalt og málgefið.
Hjá náttúrugefnum slúðurbera æs-
ist slúðurhneigðin upp, ef sagan er
gerð leyndardómsfull og beðið um
þagmælsku. Slikt fólk þykir bezt
fallið til þess að útbreiða illmælið.
Samt nægir ekki mælgin ein. Sögu-
smettan þarf að eiga aðgang að
þvi fólki, scm rógurinn á að berast
til. Annars missir bann marks.
Rægitungan í þjóðmálabaráttunni.
Slúðursagan er áhrifamikið vopn
i þjóðmálabaráttunni. Henni mun
þó tíðar breytt í valdastreitu ein-
staklinga innan flokks en í baráttu
andstæðra flokka. Gagnvart opnum
andstæðingi verður hún tortryggi-
leg og um hann stendur skjaldborg
eigin fylgismanna. Á henni spring-
ur slúðursagan auðveldlega. En
þegar henni er beitt gegn óþjálum
flokksbróður, er henni fyrst og
fremst dreift út meðal fylgismanna
hans sjálfs. Öllu máli skiptir að
sverta hann i þeirra augum. Sagan
fer hóglátlega af stað, venjulega
tengd einhverjum bresti, sem vin-
um og trúnaðarmönnum hins
rægða er kunnugt um. En það
liggur i eðli slúðursögunnar að
auka og margfalda tilefnið, þangað
til það hefur blásist út i regin-
hneyksli.
í okkar fámenna landi er varla
hægt að nefna dæmi um slúðursögu,
sem stíluð var ákveðnum manni
Framhald á bls. 34.
^■1 Or. Matfhías Jónasson:
Leynivopn áróðursins
Flest fólk er þannig innrætt, að hneykslisaga
um náungann kitlar hégómagirnd Jbess
jbægilega, vekur jbví notalega sjálfsánægju.
Oft er ómögulegt að rekja upprunann
jbv/ höfundur rógsins dylur sig bak við
kænlega tilbúið almenningsálit.
Ef höfundur rógsögu getur komið henni á framfæri hjá einföldu og málgefnu fólki, er árangurinn vís.
Hjá náttúrugefnum slúðurbera æsist slúðurhneigðin upp, ef sagan er gerð leyndardómsfull og beðið þag-
mælsku.
ÞEKKTU
SJALFAN
ÞIG