Vikan - 05.01.1961, Síða 12

Innan veggja
kvennabúrsins
Framhald af bls. 5.
— En Raría, hvernig er hægt að
giftast manni, sem maður elskar ekki
og hefur kannski ekki einu sinni séð?
— Það er ekki eins erfitt og þið
haldið. Okkur er ástin meira en á-
stríðan ein. Ástin er spunnin úr mörg-
um þáttum, — virðingu, tryggð, vin-
áttu, félagsskap og sæmd. Ástin er
tré, sem ber margar greinar.
Ég hafði alltaf verið þeirrar skoð-
unar, að lífið i kvennabúri væri þræla-
hald í verstu mynd. En þegar frá leið,
neyddist ég til að endurskoða þá af-
stöðu.
Fyrir Múhameðskonu er og kvenna-
búrslifið hin virðulegasta þjóðfélags-
staða. Fæstar þeirra njóta nokkurrar
menntunar, og er því ekki að undra,
þótt það sé þeim hið mesta keppikefli
að komast i hjúskapar- eða hjákonu-
stöðu. Mismunun kynjanna er í raun
réttri hluti af þeim grundvelli, er
Múhameðstrúin byggist á. Greinilegt
er, að gert er ráð fyrir því í Kóran-
inum, að „karlar séu konum fremri,
þar sem Allah hefur ákveðið, að „einn
sé öðrum fremri“.
Svo er mælt fyrir I lögum landsins,
að hver maður megi eiga allt að því
fjórar vígðar eiginkonur og svo marg-
ar hjákonur sem hann hefur efni á.
Hjónaskilnaðar getur aðeins karlmað-
urinn krafizt.
Ahmed átti tólf hjákonur, en ekki
nema þrjár eiginkonur. Og það var
einungis fyrir þá skuld, að sæti f jórðu
konunnar var autt, sem Thorya eyddi
á mig svartagaldri sínum.
Einn morgun fann ég dauðan fugl
á koddanum mínum. Og annað sinn
hafði einhver bundið rauðan spotta
utan um eina tána á mér um nótt-
ina.
Slíkir smáatburðir komu þrásæki-
lega fyrir. Einu sinni fann ég sótug-
an skaftpott undir rúmi mínu, og
nokkru síðar fann ég þrjú löng, svört
hár undir kodda mínum.
1 fyrstu skipti ég mér ekkert af
þessu. En ein þjónustustúlkan, sem
Amina hét, sagði, að einhver hlyti
u
að hafa kastað á mig „illu auga“ og
réttara væri fyrir mig að tala al-
varlega við verndarvætti mína hið
bráðasta. Annars gæti ég orðið fyrir
eldingu, ég kynni að fæða af mér
slöngu eða verða sjálf að eldspúandi
nöðru.
Þar sem ég með minn vestræna
hugsunarhátt átti mér ekki neinn
„verndarvætt" (jinni), engan dular-
anda, er tekið gæti mig undir töfra-
vernd sína, ákvað ég að tala alvar-
lega við þessa óvini mína.
Mér tókst að lokum að sannfæra
Thoryu um, að ég hefði ekki minnsta
áhuga á húsbónda hennar.
Ákvað hún þá að bera vandamálið
upp við sinn eigin jinni og biðja hann
að taka burtu hið „illa auga“, sem
á mér hvíldi. Og þegar ég hvarf úr
kvennabúrinu, vorum við orðnar
beztu vinkonur.
EINKALlF — i vestrænni merkingu
þess orðs — var ekki um að ræða
í þessari arabísku höll. Húsið var
tvær hæðir og skiptist í fjórar álmur
með ótal dyrum, sem allar sneru út
að opnu svæði.
Bogagöng skiptu íbúðum kvenn-
anna, er nefndust „harem“. Voru þau
í raun réttri stór salur, er minnti
mjög á kvennastofur. Voru þar
margar lágar rekkjur og hengi,
skemmtilegar damask- og góbelín-
ábreiður, þægilegur ilmvatnseimur.
Við dvöldum, snæddum og sváfum
I Þessum sal. Á nóttunni lágum við
á lágum bekkjum meðfram veggjum
og höfðum silkiábreiður ofan á okkur.
Aziza, sem var önnur eiginkonan og
barnlaus, svaf í lokrekkju í öðrum
enda herbergisins. Frú Raría með sín
fjögur börn og Houria, önnur eigin-
konEui, með tvö börnin, bjuggu i
næstu stofu.
1 þriðju stofunni bjuggu fjórar hjá-
konur, sem barn höfðu eignazt. Eng-
in piltbörn mega búa í kvennabúrinu
eftir sjö ára aldur. Á sjöunda afmæl-
isdag sinn eru allir drengir sendir
til híbýla karlmanna í öðrum hluta
hallarinnar.
Á morgnana báru þernur inn stóra'
eirbakka, hlaðna kökum. Við sátum
á svæflum með krosslagða fætur og
snæddum af lágum tréborðum. Eftir
hvern rétt og að hverri máltíð lok-
inni fór fram handþvottur eftir heil-
miklum reglugerðum. Stóð hver mál-
tíð venjulega yfir í tvær til þrjár
stundir, en naumast var nokkurt orð
talað allan þann tíma.
Milli rétta sátu stúlkurnar eins og
myndastyttur, þurrkuðu feitina fram-
an úr sér og brostu hver til annarrar.
Þær áttu litla menntun að baki sér
og voru ákaflega ófullkomnar félags-
verur. Það var eins og þær hefðu
ekkert til að tala um.
En matarlyst þeirra var óaðfinnan-
leg. Algengastur miðdegisréttur var
ein mikil súpa, soðin af káli, gulrót-
um, baunum, lauk og kjúklinga kjöti.
Á eftir henni kom mechoui, en það
var steiktur sauður, sem borinn var
fram á silfurfati með höfði, hornum,
dindli og öllu tilheyrandi. Því næst
var borinn fram couscous, sem er
mjög venjulegur réttur í Marokkó.
Er hann gerður af grænmeti, kjöti,
rúsínum og sveskjum, sem framreidd-
ur er með einhverju fíngerðu kjöti,
sem kallað er semolina. Með þessu
er borðuð þunn og sæt kraftsúpa.
Ábætir var oftast nær döðlur og
fíkjur með hunangi. Að endingu lauk
máltíðinni með afar sætri myntu. Þá
var ég líka að gefast upp.
Jafnvel algengustu þægindi í Vest-
urlöndum vantaði þó í höll Ahmeds.
Engir ofnar, engin vatnsleiðsla. Að
taka sér bað var hrein og bein helgi-
athöfn.
Tvisvar á viku var ég „böðuð" með
hinum stúlkunum. Þá voru líkamir
okkar hreinsaðir með hörðum pimp-
steini og hárið þvegið úr þykkri,
rauðleitri leirkvoðu. Þótt undarlegt
megi virðast, urðum við tandurhrein-
ar og gljáandi. Fullum byttum af
volgu vatni var ausið yfir okkur, við
vorum nuddaðar og smuröar oliu og
ilmvatni.
Á nóttu nóttanna, — Þegar konan
í kvennabúrinu er kölluð til her-
bergja húsbónda sins, — er hún böð-
uð, nudduð og ilmsmurð, en síðan
færð I klæðnað, er hún ber sérstak-
lega við þau tækifæri.
Innan veggja kvennabúrsins ganga
stúlkurnar í svo litlum eða miklum
klæðnaði sem þeim sýnist Fyrir kem-
ur, að þær fari úr kuflinum og dansi
um í undirkjólnum, — teffinah, -—
einum fata.
Þegar stundir liðu fram, samlag-
aðist ég heimilislífinu, og mér fór
að finnast sem ég væri ein af fjöl-
skyldunni. ‘ En einn morguninn vakti
Aziza mig og hvíslaði í eyra mér, að
snekkja Ahmeds mundi leggjast fyr-
ir akkerum á höfninni í Tanger að
fáeinum klukkustundum liðnum.
— Það er ekki svo að skilja, að
mig langi til, að Þú farir, mælti hún,
— því að okkur þykir öllum vænt
um þig. En mér getur orðið ærinn
vandi á höndum, ef Ahmed skyldi
komast að sannleikanum, ekki ein-
ungis hvað þig snertir, heldur að ég
sé að heimsækja Hafid.
Ég varð hrædd. I lögum Múhameðs-
trúarmanna er nefnilega svo fyrir
mælt, að kona, sem af frjálsum vilja
fer inn i kvennabúr, verður af sjálfu
sér eign viðkomandi húsbónda. Ég
flýtti mér að láta niður dót mitt og
hypjaði mig á brott.
Löngu áður en Ahmed komst heim
til hallar sinnar, var ég komin með
áætlunarbílnum áleiðis til Tanger.
Ekki leikur vafi á, að lífið í
kvennabúrunum á fyrir sér að breyt-
ast frá því, sem nú er, eða jafnvel
hverfa, er tímar liða. Gildir einu, þótt
Múhameðstrúarmenn haldi fast við
fjölkvænið. En þegar að þvi kemur,
munu þ’eir bara yppta öxlum og segja:
„Nektoub“, — það kemur fram, sem
fram á að koma. ,
Garnall maður
Framhald af bls. 19.
— Ég varð niræður í gær.
—■ Ég óska þér til hamingju.
— Hvaðan ert þú?
— Frá Vikunni.
— Þeir eru búnir að taka mynd af
mér, bæði frá Morgunblaðinu og
Alþýðublaðinu.
— Hérna?
— Ha?
— Hérnal?
— Hvað? Hérna? Nei, heima á
Rauðalæk.
— Hvað geymirðu i þessum kofa?
— Kartöflur.
— E|rtu biiinn að eiga kofann
lengi?
— Ég er búinn að hafa garð í 30
ár. Fyrst i Kringlumýrinni, svo var
það tekið og ég varð að fara upp i
Smálönd. Ég skil ekki hvað þedm lá
á að taka Kringlumýrina, enginn trúi
ég hafi efni á að byggja mikið núna.
— Er þessi kofi 30 ára?
— Kofinn? Ertu að spyrja um
hann? O, varla trúi ég, að hann sé
svo gamall. Hann er gamall þó. Þetta
er Bretavirki. Þarna er annar (Hann
bendir í vestur, og þar hillir í annan.
Sá er allur á langveginn.) Hann
hafði ég fyrst, en svo tóku þeir hann
af mér, þeir sem áttu lóðina, sögðu
þar ætti að koma vegur. Hann er þar
ekki enn.
— Hvað heitir þú?
— Guðmundur Sæmundsson,
Rauðalæk 4.
— Ertu Reykvikingur?
— Ha? Reyki ég?
— Ertu Reykvíkingur? 1
— Frá því ég var 14. ára. Kom
til Árna pósts. Lengst af var ég í
höfninni, en hætti því, þegar konan
min dó. Nú er ég níræður.
Namak og selurinn
Framhald af bls. 23.
innar. Það var komið rok. Namak
datt það í hug, að það væri hættu-
legt þegar vindurinn berðist við
snjóinn, en ég rata áreiðanlega til
baka. Hann komst alla leið að vök-
inni.
Vesalings kópurinn kom upp i
fangið á honum, og hann klappaði
honum á kollinn. Allt í einu hvessti
mjög mikið og nokkrir stormsveip-
ir feyktu snjónum til og frá og þá
varð mikill skafbylur. Augu Nam-
aks fylltust af snjó, og hann varð
að leggjast flatur. Og þá datt hon-
um í hug að hann gæti alveg eins
skriðið niður í holuna til kópsins.
Hann lagðist inn til hans og lagði
hendurnar um hálsinn á honum.
Selamamma kom með fisk, ýtti í
hann, og lagði fisk fyrir framan
hann. Fyrir utan hvein i stormin-
um og kuldinn nísti jörðina.
í veiðistöðinni sátu allir og sungu
sorgarsöngva af því að vindurinn
og kuldinn höfðu tekið vesalings
Namak. Aðeins Inuk vonaði að hann
væri enn á lifi og strax og vindinn
lægði fór hann til selsvakarinnar.
En þegar hann kom þangað skullu
stórar öldur á ísbreiðunni. Lengst
úti á hafinu rak stóra isjaka i burtu.
Inuk beygði höfuð sitt, hafið hafði
tekið son hans.
Namak fór upp úr holunni þegar
veðrið lægði og hann sá merkilega
sjón. Stórar öldur börðu ísjakann
er hann sat á, og hann sá hvergi
veiðistöðvarnar og kofana. Namak
skreið því aftur niður í holuna til
vinar síns. Eftir dálítinn tíma
mundi pabbi áreiðanlega koma og
taka hann heim með sér. En dag-
urinn leið og nóttin lika og enginn
kom. ísflakið rak um, fyrir fram-
an hann opnaðist stórt haf. En
hvað var þetta? Hann starði fram
fyrir sig. Eitthvað ægilega stórt, al-
veg eins og risa-igloo kom siglandi
á móti honum. Namak vissi ekki
að skip voru til. Hann stóð bara
og horfði á veiðibátinn sem hafði
verið settur út. En þeir um borð
höfðu komið auga á hann og sett
skipsbátinn út. Þetta er það ein-
kennilegasta sem ég hef séð, sagði
Storvág stýrimaður. Litill Eskimóa-
strákur og kópur á isjaka. Og svei
mér þá; hann vill ekki sleppa kópn-
um. Jæja, það er allt í lagi, við tök-
um þá báða strákar. Hann hló og
togaði þá upp i bátinn. Síðan sigldu
þeir áfram með fullum byr. En fyrir
aftan skipið lá selamamma og beið
eftir unganum sinum.
Namak var settur til góðs fólks
á ströndinni. Ilann bjó i stóru húsi
og öll börnin i kring léku við hann,
af þvi að hann var góður og hjálp-
samur, og kjaftaði aldrei og aldrei
gleymdi hann kópnum sínum. Hann
stækkaði og var brátt orðinn full-
vaxta. Hann var í burtu í lengri tíma,
en kom þó alltaf aftur og þá skreið
hann til Namaks og Namak lagði
handleggina um háls honum og
þrýsti honum að sér. Eftir það var
Namak alltaf kallaður, dýravinur-
inn mikli, og það fannst honum jafn-
mikisvert og vera mikill veiðimaður.
Og selurinn hans lifði í mörg ár, þvi
að allir Eskimóar létu vera að veiða
selinn, sem kom upp úr sjónum fyrir
framan þá eða vökinni og horfði á
þá stórum og góðum mannsaugum,
— augunum hans Namaks.
24 vikan