Vikan - 26.09.1963, Blaðsíða 51

FYRIR ÞVÍ URSKURÐAST
SJÁ BLS. 48: HVERNIG DÆMIR ÞÚ?
Áður en fjallað verður um efnishlið þessa máls, þ. e. hvort
hið umbeðna lögtak skuli ná fram að ganga eða ekki, þykir
í fróðleiksskyni rétt að víkja með örfáum orðum að formhlið
málsins.
Það er útbreidd skoðun, að skattgreiðandi eigi einungis leið-
réttingu mála sinna fyrir skattayfirvöldum. Og hafi ríkisskatta-
nefndin sem æðsta vald í þessum efnum kveðið upp úrskurð
sinn, þá verði ekki við honum hróflað af dómstólunum.
Þessi skoðun er ekki alls kostar rétt. Að vísu eru dómstólar
ekki bærir um að fjalla um þau matsatriði, sem skattayfirvöld
jafnan hafa heimild til að beita. Á þessu sviði er úrskurður
ríkisskattanefndar fullnaðarúrskurður. Hins vegar er hverjum
skattþegni heimilt að leita til dómstóla um skattskyldu sína
eða um það, hvaða tekjur teljast til skattskyldra tekna.
Þegar sú leið er farin að vísa slíkum málum til dómstóla,
á það sér oftast stað með þeim hætti, að skattþegninn mótmælir
framgangi lögtaksgerðar, þegar umboðsmenn ríkis eða sveitar-
félaga ætla að gera lögtak til tryggingar gjöldum til hins op-
inbera. Það er einmitt þessi leið, sem Jón Jónsson fór í
máli sínu.
Ef málatilbúnaður skattþegns reynist ekki haldgóður, úr-
skurðar fógeti, að lögtakið eigi fram að fara. Skattþegninn
hefur þá þann möguleika að áfrýja þeim úrskurði til Hæsta-
réttar, sem kveður upp endanlegan dóm í málinu.
Ef nú fógeti hins vegar kemst að þeirri niðurstöðu, að lagt
hafi verið að meira eða minna leyti á rangan tekjustofn, úr-
skurðar hann, að lögtakið fari ekki fram. Skiptir þar engu
máli, þótt hinar umdeildu tekjur séu mjög lítill hluti af tekj-
um skattgreiðanda. Það er ekki hlutverk dómstóla að meta
það, hve mikið t. d. útsvar ætti að lækka, ef hluti hins ætlaða
tekjustofns hefur verið dæmdur skattfrjáls. Það atriði yrði að
metast að nýju af skattayfirvöldum.
Verður nú litið til þess, hvort þessar 30 þús. krónur, þ. e.
mismunurinn á söluverði kúnna og matsverði þeirra, verði
taldar til skattskyldra tekna Jóns Jónssonar.
Samkvæmt skattalögum er það aðalreglan, að ágóði af sölu
fasteigna og lausafjár telst til skattskyldra tekna. Þetta gildir
einnig, þótt salan falli ekki undir atvinnurekstur skattgreið-
anda, ef ætla má, að hann hafi öðlazt eignina í því skyni að
selja hana aftur. Hér skiptir og miklu máli, hve lengi verð-
mætin voru í eign skattgreiðandans.
Kýrnar hans Jóns Jónssonar voru ávöxtur af búrekstrinum.
Jóni hefði vafalaust aldrei komið til hugar að selja þær, ef
orsakir honum óviðráðanlegar hefðu ekki komið til. Er hér
átt við eignarnámið.
Þegar litið er til þessara orsaka sölunnar, er ljóst, að salan
verður ekki talin þáttur í atvinnurekstri Jóns og því síður,
að hann hafi eignazt kýrnar í þeim tilgangi að selja þær.
Af þessum rökstuðningi leiðir, að margnefndar 30 þús. krón-
ur verða ekki taldar til skattskyldra tekna Jóns. Samkvæmt
þessari niðurstöðu nær hið umbeðna lögtak ekki fram að ganga.
Ályktunarorð: LÖGTAKIÐ NÆR EKKI FRAM AÐ GANGA.
J. P. E.
VIKAN 39. tbl. —