Vikan - 04.03.1965, Blaðsíða 10

Síðan Edgar Allan Poe reit fyrstu nýtízku leynilögreglusöguna, „MorS-
ingjarnir í Líkhússtræti", hafa fagmenn á sviSi þeirrar sagnritunar eign-
azt fjölmennan lesendahóp og uppskorið ríkulegan óvöxt auðs og eigna.
lan sólugi Fleming, skapari James Bond, hins óviðjafnanlega starfs-
manns leyniþjónustunnar, mun lengi halda þar sæti sínu í öndvegi. Ut-
gefendur bóka hans tólf hafa selt af þeim þrjótíu milljónir eintaka ó
tólf órum — skakkar í mesta lagi tveim—þrem milljónum til eða fró.
Fó munu þau þjóðiönd fró Hongkong til Helsinki, þar sem bækur hans
eru ekki lesnar, séu íbúarnir ó annað borð læsir. Jafnvel þeir, sem
einungis lesa Yiddisku eða Siamisku geta notið þeirrar ónægju að kynn-
ast söguhetjum hans — þó að Fleming létist sjólfur úr hjartaslagi f sum-
ar er leið, fimmtíu og sex óra að aldri, en hann þjóðist um skeið af
hjartabilun, og vissi, að sér mundi ekki langra lífdaga auðið. Þó að
hann væri því ekki í neinum vafa um að hverju dró, bró hann ekki
þeirri siðfógun, sem var hans aðalsmerki í lífinu, þær fjórar klukku-
stundir, sem liðu fró þvi er hann fékk síðustu aðvörunina og þangað til
hann var allur í sjúkrahúsinu í Canterbury — á leiðinni þangað að heim-
an, bað hann þá, sem óku sjúkrabílnum, afsökunar á því, að hann
skyidi ekki komast hjá því að valda þeim slíku ónæði.
Þrátt fyrir — eða ef til vill einmitt fyrir — þá gífurlegu hylli, sem
hann naut, veittu lesendur hans honum litla athygli sjálfum á meðan
hann lifði, og varla mun meiri eftir að hann lézt. Kannski hafa þeir
yfrileitt vanmetið hann sem rithöfund; það á ef til vill eftir að koma
á daginn, að bækur hans verði lesnar, þegar höfundar, sem voru hon-
um samtíða og meira metnir, eru gleymdir. Hann var gæddur frum-
legri skyggni; hann var brautryðjandi. Megin sérkenni framsetningar
hans, hin furðulega og ósennilega atburðarás, sett á svið, þar sem
hverju smáatriði er nákvæmlega lýst og verður trúverðugt á vissan
hátt, gerði frásögnina ákaflega spennandi; og það er ekki að vita nema
að hin óskaplega, óviðjafnanlega og ódrepandi söguhetja hans, sem
sumum finnst furðu lágkúruleg persónugerð, reynist öllu skilgetnari son-
ur næstu kynslóðar, en þeirrar, sem nú er uppi.
Nokkrum mánuðum fyrir andlát sitt, varð Fleming við þeirri beiðni
okkar að veita okkur sérstakt viðtal. Segist spyrli okkar svo frá fundi
þeirra:
„Hann bauð mér að snæða með sér morgunverð, og skyldum við
hittast áður í Lundúnaskrifstofu hans að Mitre Court, hliðargötu milli
Fleet Street og Inns of Court — með öðrum orðum, á milli bækistöðva
brezkrar blaðamennsku og réttarfars. Vingjarnleg og hljóðlát kona réði
ríkjum í móttökuherberginu, ekki óáþekk ungfrú Moneypenny i Bond-
sögunum ( framkomu. Hún vísaði mér inn í skrifstofuna, sem að öllum
búnaði bar vitni frábærri og fágaðri smekkvísi; gólfábreiðan vínrauð,
húsgögnin óaðfinnanleg, spegill í gullinni umgerð, ritfærastæði úr mess-
ing, öskubakki, sígarettukveikjari, hárauð bréfahylki.
Þegar ég kom inn reis Fleming úr sæti sinu bak við viðamikið skrif-
borð með leðurdreginni plötu, og leiddi mig til sætis, — hávaxinn mað-
ur, eilítið rauður í andliti, klæddur flotabláum fötum með viðurkenndu
brezku sniði, sem var þó afbrigðilegt að einu leyti — uppslög á ermun-
um; skyrtan Ijósblá og svart bindi með hvítum dropum, losaralega hnýtt
upp á churchillskan máta. Við skiptumst á kynningarorðum. Hann var
þýðmáll, gamansamur, háðskur — en góðgirni hans leyndi sér ekki.
Samtalið hófst og fer hér á effir,
jq VIKAN 9. tbl,
<i Bond hefur sína galla og
mjög fáar merkjanlegar
dyggðir, að undantekinni
þjóðrækniskennd og hug-
rekki, sem hvorugt getur
líklega talizt til dyggða,
þegar öllu er á botninn
hvolft.
Bond er sonur 20. aldar-
innar að klæðaburði og
tungutaki. Mér hefði aldrei
þýtt að reyna að fara
í fötin hans, ekki einu
sinni þegar ég var á hans
aldri. o
ViOtal viO IAN FLEMING, sem tekiO var
skömmu ffyrir andlát hans. Hann raeOir
m. a. um sOguhetju sína, eigiO Ifff og
starfsaOferOir.
að ég komst að öllum hlutum, einnig
mikilvægustu leyndarmálum. Það var
þessi vitneskja um allskonar leynistarf-
semi, sem kom mér til að að skrifa. O