Vikan - 14.10.1965, Blaðsíða 19

STEINAR J.
LÚÐVÍKSSON
kennari
1. Ég vil fyrst taka fram að ég
er algerlega mótfallinn því, að
börn séu látin byrja ( skóla fyrir
7 ára aldur og á það einnig við
um svokallaða tímakennslu, sem
nú tíðkast svo mjög.
Annars vil ég hafa sem mesta
fjölbreytni í kennslunni, skipfa oft
um efni og blanda sem bezt saman
leik og námi.
2. Ég tel að lestraraðferðir eigi
að ákvarðast af greind barna. Fyr-
ir treggáfuð börn er sjálfsagt að
nota hl jóðaðferðina'og síðan orða og
setningaaðferðina, þegar fram líða
stundir. Fyrir vel greind börn vil
ég hins vegar mæla með gömlu
stöfunaraðferðinni. Að mínu áliti
ná börn miklu betri árangri, ef
hægt er að koma henni við.
3. Kennarinn á að vera strangur.
Það á ekki sízt við, þegar komið er
upp í eldri bekkina, að ég tali nú
ekki um gagnfræðaskólana. Þá
verður hann einnig að sýna af sér
talsverða röggsemi, ef hann tekur
við bekk f forföllum annarra, slíkt
er ævinlega vandaverk.
Kennari ætti að hafa miklu meiri
samráð við foreldra en nú er. Það
gefur ekki aðeins aukna innsýn í
hugarheim nemandans heldur get-
ur einnig orðið að miklu liði. Nú,
svo eru sumir foreldrar, sem væri
ekki síður þörf á að kenna en
börnum þeirra.
4. Já, alveg eindregið. Aðrar
þjóðir eru komnar svo langt fram
úr okkur á ýmsum sviðum, að ekkert
liggur beinna fyrir en að notfæra
sér reynslu þeirra. Ég vil sérstak-
lega taka til Bandaríkjamenn í
þessum efnum, en þeir leggja mikla
áherzlu á félagsfræði í sfnum skól-
um. Það er eitt af því marga, sem
okkur Islendinga vantar.
6. Verklegt eða starfrænt nám
tel ég að eigi við um börn með
lága greindarvísitölu. Mikið af svo-
kölluðu starfi tefur námsárangur
hjá börnum. Greind börn eiga ekki
að vinna mikið að því, sem kallað
er starfrænt nám, þau koma til
þess að læra og það á að sjá um
að þau fái það. Ég er hlyntastur
spurningaforminu af þessum að-
ferðum, það skapar aðhald og gef-
ur nemandanum tækifæri. Til fyrir-
lestraforms, sem er ágætt til síns
brúks, þarf að vera góð aðstaða
og einnig nægur þroski nemend-
anna. Annars tel ég beztan árang-
ur nást með því að nota þessar að-
ferðir saman, en ekki að rígbinda
sig við einhverja eina þeirar.
6. Ég vil hafa kristindómsfræðsl-
una frá öllum þessum sjónarmiðum.
Sagan sjálf er lærdómsrík og
skemmtileg og til að geta tileink-
að okkur boðskapinn, sem felst í
trúarbrögðunum, verðum við að
þekkja sögu þjóðarinnar. Frá trúar-
legu sjónarmiði séð segi ég, að
ekki megi slá slöku við þá hlið,
það veitir ekki af því að glæða
trúaráhuga íslendinga. Og svo við
tölum um það siðfræðilega, þá má
það allra sízt vanrækjast, þar sem
kristindómsfræðslan er sú eina sið-
fræði, sem íslenzkir nemendur fá
að kynnast. Sem sagt á kristinfræði
ætti að leggja meiri áherzlu en nú
er gert.
REYNIR GUÐNASON
kennari
1. Þegar börnin koma fyrst í skól-
ann, hafa þau lifað u.þ.b. 7 ár við
leiki og glaðværð. Leikræn kennsla
er því nauðsynleg að vissu marki
til að forðast of snögg umskipti
við upphaf skólagöngunnar. Skóla-
starfið getur þó aldrei orðið hreinn
leikur, og hlutverk kennarans er að
finna hæfilegt sambland af leik og
starfi, sem börnunum fellur vel og
þá er árangur vís.
2. Sem grundvallaraðferð er
hljóðlestur sennilega hentugasta
kennsluformið, en það er nauðsyn-
legt að nota þessar mismunandi að-
ferðir hverja með annarri, því að
engin þeirra er algild.
3. I samskiptum kennara og nem-
enda er veigamesti þátturinn, hvaða
áhrif persónuleiki kennarans hefur
á nemendurna. Sé hann traustvekj-
andi og aðlaðandi þarf kennarinn
engu að kvíða, en sé eitthvað í fari
hans, sem hefur óþægileg áhrif á
nemendurna, getur hvorki strang-
leiki né vægð komið í veg fyrir
óróleika í kennslustundum.
Öll tilhögun kennslunnar er í
höndum kennarans. Hafi foreldrar
eitthvað út á hana að setja, er nauð-
synlegt að þeir hafi samband við
kennarann og þeir rökræði það,
sem ábótavant er, og skýri hvor frá
sínum sjónarmiðum, en það er í
kennarans valdi að ákveða, hvort
hann tekur tillit til orða foreldranna.
Honum ber að miða starf sitt við
hag nemenda sinna og hafa álit
foreldra þeirra til hliðsjónar við
kennsluna.
4. A meðan ekki er settur á stofn
tilraunaskóli hér á landi, er okk-
ur nauðsynlegt að fylgjast með þró-
un kennslumála ( öðrum löndum.
Jafnskjótt og hann er kominn, get-
um við lagt eitthvað að mörkum
sjálfir í því markmiði að gera nem-
endurna að hæfum borgurum. Þó
megum við ekki taka upp hinar
ýmsu breytingar, sem gerðar eru
erlendis, nema þær séu vel sam-
hæfanlegar íslenzkum aðstæðum og
nemendum til góðs.
Okkur er líklega happadrýgst að
fylgjast með hinum Norðurlanda-
þjóðunum í skólamálum. Þær standa
okkur næst og samskipti auðveld-
ust við þær.
5. í kennslu næst beztur árang-
ur, þegar nemundirnir eru virkir.
Kennaranum er þó nauðsynlegt að
fylgjast með, hve mikið þeir kunna
með því að leggja fyrir þá spurn-
ingar á einhvern hátt. í íslenzkum
skólum er næsta erfitt, þrátt fyrir
vilja -kennara, að halda uppi
kennslu, þar sem nemendur eru
virkir. Orsök þessa er skortur á
handbókum, hjálpartækjum og að
nokkru leyti vankunnátta kennara
í að beita slíkum gögnum. En slík
virk kennsla er án efa vænlegust
til árangurs, hvar sem hægt er að
beita henni.
6. Trúarbragðakennsla á að vera
frá trúarlegu og siðfræðilegu sjón-
armiði. Siðleysi er of áberandi (
þjóðfélagi okkar svo að kristin-
dómskennslan hlýtur að vera gölluð
eins og hún er í dag. Nú fer hún
að mestu leyti fram í spurninga-og-
svara formi en ætti að vera í sam-
ræðuformi, þar sem kennarinn ræð-
ir við nemendur sína um mikilvægi
trúarinnar og siðferðilegt markmið
hennar.
Það er alls ekki sama hvaSa að-
ferS er notuS viS aS kenna í byrj-
un skólagöngu, börnin eru ekki öll
jafn móttækileg fyrir fræSsluna og
verður því að haga henni eftir því.
Leikþörfin er mikil hjá börnum og
birtist í ólíkum myndum. Drengirnir
eru alla jafnan fyrirferðarmeiri en
stúlkurnar, en þaS þarf ekki að
taka þaS sem einhverja óart eða
prakkaraskap, þetta er aðcins orka,
sem þarf aS fá útrás.
VIKAN 41. tbl. jg