Vikan - 16.01.1969, Blaðsíða 13

Þetta var undarlegt — ung
kona kom eftir stígnum, hann lá
aðeins að litla steinkofanum
mínum — og svolítið lengra, til
Ave, en þar bjó enginn lengur,
og að bænum hans Sipos gamla.
Meðan ég hagræddi netunum
hafði ég auga með henni og
hugsaði með mér að hún hlyti
að vera frá einu þorpanna uppi
í fjöllunum, frá Daves eða Anem
eða Bila, eða kannski frá Sikjem.
Þegar hún kom nær, hélt ég að
hún væri frá Radne, sem liggur
í mikilli hæð, hinum megin við
skarðið. Hún var hnarreist og
bar lítinn, rauðan tauböggul.
Höfuðklúturinn var blár og
skær á litinn í sólskininu, bund-
inn fast um höfuðið. Rauðir
sokkarnir voru festir upp með
gulum snúrum, rétt undir hnján-
um, og svarti kjóllinn lagðist
mjúklega að grannvöxnum
líkamanum. Þannig klædda hafði
ég aldrei séð nokkra konu hérna
megin við fjöllin. Ég hugsaði:
— Ef hún er bláeygð, þá er hún
frá Lakem .......
Hún nam staðar og stóð þráð-
bein skammt frá mér, ég sá ryk-
ið á geitarullarkjólnum. Augun
voru dökkblá og hún hafði það
fegursta andlit sem ég hafði
nokkurn tíma augum litið.
— Drottinn minn, þetta hlýtur
að vera valva, sem hefur villzt
hingað frá skógunum við Lakem?
hugsaði ég. — Eða þá huldur frá
jöklunum? Nei, þetta hlaut að
vera valva, hárið var rauðbrúnt.
Amma mín sagði mér einu sinni
að huldurinn væri sterklega vax-
in og ljóshærð, og Sipo gamli
heldur því fram að þær láti ekki
sjá sig á sléttlendinu við vatn-
ið, en að valvan komi oft í heim-
sókn til manna í byggðinni, þegar
hún veit að þeir búa einir.
— Komuð þér þessa leið?
spurði ég vandræðalega, og leit
niður á brúna, slitna ilskóna
mína.
— Ég kom gangandi, svaraði
hún þreytulega. Röddin var
dimm og mjúk, það heyrðust
engin „r“ þegar hún talaði. Hún
kom frá nágrenni Lakem. Ég leit
til sólar og sá að hún hafði ver-
ið á göngu frá því fyrir sólar-
upprás.
— Ég er á leið til Bralavan,
sagði hún lágt. En björtu, bláu
augun hvíldu rannsakandi á mér,
meðan hún talaði.
— Ó, til Bralavan. Þá hafið
þér komið hingað niður að vatn-
inu til að hvíla yður?
— Er þetta ekki leiðin til
Bralavan? spurði hún, og það
kenndi hræðslu í röddinni.
— Nei, þér hefðuð átt að fara
til vinstri, uppi við eikarskóg-
inn. En þér getið ekki haldið
áfram í myrkrinu. Það er langt
héðan til Bralavan, þar er sól-
arhrings ferð.
— Ó, ég vissi það ekki. Hún
V_________________________________
var ósköp umkomuiaus og starði
niður á geitaskinnskóna sína.
Svo lagði hún pinkilinn frá sér
í grasið. Hún er svona fimmtán
til sextán ára, hugsaði ég með
mér, þegar ég virti hana fyrir
mér í laumi, glaður í hjarta. Ég
sagði: — Má ég ekki bjóða yður
að hvílast hérna hjá mér? Ég
ætla að fara að borða. Ég get
boðið yður bygggraut, fisk og
mjólk.
Hún roðnaði og spurði lág-
róma: — Eru konur hér, —
kona?
— Ég er einbúi, svaraði ég. —
En þér eruð þreytt.
Hún starði á mig, alvarleg í
bragði, og tautaði: — Ég veit
ekki hvað ég á að gera. Ég er
þreytt, en ég verð að halda
áfram.
Ég sagði ákveðinn: — Ég er
aðeins veiðimaður, en ég er þó
maður. Þér getið ekki haldið
áfram í myrkrinu, sígaunarnir
eru hér rétt fyrir neðan, og þér
getið ekki farið fram hjá þeim,
jafnvel ekki að degi til. Ég get
flutt yður til Bralavan strax,
þegar sólin kemur upp á morg-
un. Þér verðið að bíða hér.
Hún svaraði ekki, og ég gekk
inn í húsið, jós upp vatni í tré-
skál, tók glóandi stein úr eld-
inum og setti hann í fatið. Hún
stóð í dyragættinni og horfði á
mig, meðan ég vafði fisk innan
í trjáblöð og setti á glóðina.
— Þér getið þvegið yður upp
úr fatinu og hvílt yður, meðan
ég mjólka geiturnar, sagði ég.
— Þér skuluð berja á dyrnar,
þegar þér hafið lokið við að þvo
yður, ég kem ekki inn á meðan.
Þér ættuð að þvo fæturna vel
og strjúka þá með smjöri á eftir.
Það er smjör í steinbollanum,
og þessi er mjúk og góð, ég
keypti hana í Baralavan fyrir
önd.
— Hvað er þetta? spurði hún.
— Þetta kalla þeir sápu í
Bralavan. Ég bleytti hendurnar
og nuddaði sápunni á þær, svo
sápan freyddi. Hún gerði það
sama.
— Ó, ég verð hrein, kallaði
hún upp yfir sig. — Við notum
geitafeiti, svaraði hún. Ég kann-
aðist við það.
— Geitafeiti lyktar ekki vel,
en þetta ilmar eins og blóm.
Nú brosti hún í fyrsta sinn, og
það skein í perluhvítar tennurn-
ar í gullinbrúnu andlitinu, augn-
hárin skyggðu yfir dökkblá aug-
un.
Geiturnar mjólkuðu hálfpott
af mjólk. Ég færði þeim hey og
blandaði byggi í hreint vatn; þær
kumruðu og hoppuðu af gleði.
Hún settist á bekkiun undir
glugganum og horfði alvarlegum
augum út á vatnið, meðan ég
lagði á borðið þann mat, sem ég
hafði upp á að bjóða, fiskinn,
bygggraut, dökkt brauð og
mjólk.
— Nú skuluð þér reyna að
borða vel, sagði ég ákveðinn. —
Þér skuluð drekka mjólkina, ég
á meiri mjólk en ég get torgað.
Það gleður mig að þér sýnið mér
þann heiður að borða þennan fá-
tæklega mat með mér En ef þér
viljið heldur borða ein, þá skal
ég sinna netunum mínum á með-
an. Mér liggur ekkert á, en þér
hafið gengið svo langan veg.
Hún sagði lágt: — Ætti ég að
hrekja yður frá yðar eigin mat-
borði? Hún settist að borðinu og
teigaði mjólldna, —• hún var
þyrst. Ég tæmdi minn bolla og
fyllti hennar aftur.
Við borðuðum bæði vel. Hún
sagðist aldrei hafa bragðað svona
góðan fisk, og að mjólkin væri
líka mjög góð á bragðið. Uppi í
fjöllunum var mjólkin svo röm.
Ég sagði henni að geiturnar mín-
ar fengju hey og bygg, þessvegna
varð mjólkin einna líkust kúa-
mjólk. Hún hafði aldrei smakk-
að kúamjólk, það vissi ég. Það er
enginn sem hefir kýr í fjalllend-
inu.
Þegar ég lyfti upp geitaskinn-
unum og sýndi henni breitt rúm-
ið, spurði hún: — Hvar ætlið þér
að sofa? og ég svaraði: — Þér
skuluð ekki hafa áhyggjur af því,
ég á mörg skinn. En þér skuluð
ganga strax til hvílu, þér eruð
þrytt. Hún leit snöggt á mig, og
kinkaði svo kolli. Ég sagði að hún
gæti hengt fötin sín á snagann
við fótagaflinn, og svo fór ég út
og breiddi úr síðasta netinu. Ég
raulaði af ánægju, það lá valva
í hlýja rúminu mínu.
Það dimmir fljótt yfir fjöllun-
um og sléttunni, vatnið varð al-
veg svart og stjörnurnar tindr-
uðu og spegluðust í spegilslétt-
um vatnsfletinum; og mjó rönd
af tunglinu kom í ljós, eins og
tyrkneskur fáni.
Hún var sofnuð, þegar ég kom
inn. Ég breiddi varlega út nokk-
ur skinn undir borðinu, mig
langaði til að horfa svolítið á
hana, en ég féll strax í fastan,
draumlausan svefn.
Eins og venjulega vaknaði ég
við jarmið í geitunum. Ég fór í
ilskógarmana og gekk út til
þeirra, þvoði mér við vatnsborð-
ið og synti um stund í svölu vatn-
inu, áður en ég hljóp aftur heim
að húsinu, læddist hljóðlega inn
og fór að setja mat á borðið. Hún
svaf vært, það var greinilegt að
hún hafði komið fótgangandi
þennan langa veg frá Lakem.
Þegar ég lét heita steininn í
vatnsfatið, gægðist hún varlega
undan skinnunum og brosti.Ó,
guð, hún hlaut að vera valva...
Þegar við vorum að borða sagði
hún: — Ég hlýt að geta komizt
til Bralavan í dag. Ég tek á mig
krók við. sígaunabyggðina, það
er einfalt....
— Fólkið úr fjallahéruðunum
er hraust, hugsaði ég, en ég sagði
svo: — Ég get siglt til Bralavan,
ég þarf hvort sem er að fara
þangað, ég þarf að kaupa ýmis-
legt....
— Þér segist geta ferjað mig,
er það ekki allt of mikið?
— Ég get alveg eins farið í
dag, svaraði ég. — Nú skuluð
þér reyna að borða vel og drekka
mjólk, ég á meira en ég þarf, en
yður finnst kannski maturinn
minn vondur?
— Heima hjá mér borðuðum
við aðallega bygggraut og súrur,
sem við tíndum, — og grös....
Á haustin fengum við geitakjöt.
Við vorum fátæk, sagði hún
hljóðlátlega. — Ég hefi aldrei
borðað svona góðan mat.
— Ófuð þið teppi?
— Amma og ég sátum alltaf
við að vefa, fínni teppin hnýttum
við, en maðurinn borgaði ekki
mikið. Við höfðum ekki einu
sinni fyrir nógu byggi, en amma
vissi hvar hægt var að tína ætar
jurtir, og ég klifraði upp í björg
og gljúfur til að ná í þær. En
amma mín elskuleg er dáin, hún
var orðin svo gömul. Þegar ég
var orðin ein, þá datt mér í hug
að fara til Bralavan.
— Ó, eruð þér einstæðingur?
sagði ég. — Ég á heldur ekki
neina ættingja hérna, en það ger-
ir ekki svo mikið til, það er
ágætt að vera einbúi um hríð. Ég
kann vel við það.
Ég lifi af því að veiða, og svo
á ég svolítinn akur og geiturnar.
Faðir minn, sem býr rétt hjá
Bralavan, er líka veiðimaður.
Það er ekki eins mikill fiskur
þar, og við. gátum ekki búið sam-
an. Hann verður óður, þegar
hann drekkur, hann hefir drukk-
ið sakem alla ævi. Fólkið í kyn-
þætti okkar má ekki drekka þetta
sterka, en hann drekkur samt,
svo hann hefir misst atkvæðis-
réttinn.
— Eruð þér frá Lakem? spurði
ég.
— Þér hljótið að vita það. Ég
bjó ekki í sjálfu þorpinu, svo-
lítið utan við þorpið, nálægt
brúnni, sem liggur yfir gilið, þar
sem áin fellur djúpt niður. Við
höfðum útsýni yfir sléttlendið
hinum megin við fjöllin og líka
hérna megin. Er Bralavan stór
bær?
— Það búa þar um þúsund
manns.
— Nú, þúsund manns? Ég hefi
aldrei komið í stóran bæ. Ég ætla
að fara til móðurbróður míns í
Bralavan.
Við lukum við máltíðina og
sögðum ekkert á meðan.
Ég náði í bezta seglið mitt, —
það rauða, og bar það niður að
bátnum. Það var of þungt að róa
svona stórum bát, alla leið til
Bralavan, en morgunvindurinn
Framhald á bls. 40
3,tbi. vikan 13