Vikan - 28.01.1971, Blaðsíða 21

Er nokkuð eins ergilegt og
þegar börnin spyrja um allt
milli himins og jarðar, og mað-
ur hefir ekki tíma til að svara
þeim og veit ekki heldur hvern-
ig á að svara?
Anita er engin undantekning.
Hún er nýlega orðin fimm ára,
byrjuð í leikskóla og finnst það
óskaplega gaman. En á hverjum
degi, þegar hún kemur heim,
þarf hún að gera athugasemdir
við alla skapaða hluti. Foreld-
rar hennar hugleiða hvort hún
læri þetta í leikskólanum. Hún
er farin að leggja fyrir þau
spurningar, sem hún hefir aldrei
gert áður. Meðal annars spyr
Anita mikið um guð. Hún vill
vita hvernig hann lítur út, hvort
það séu englar og alls kyns
skraut í kringum hann. Hún er
jafnvel farin að hugsa um dauð-
ann og þá er hún mjög alvar-
leg. Hún er mjög hugsandi út
af því hvernig maður deyr,
hvernig það sé að deyja og hvað
skeði þá. Anita virðist hugsa
mikið um þetta á kvöldin, og þá
á hún erfitt með að sofna.
Stundum, þegar Anita hefir
horft á sjónvarp, séð mikið af
slysum og dáftu fólki, verður
hún mjög óróleg og hrædd. Og
þá kemur oft fyrir að hún fær
martröð.
Anita hefir aldrei komizt í
nána snertingu við dauðann.
Enginn af fjölskyldunni afar
eða ömmur, hafa látizt á ævi
hennar, og foreldrarnir furða
sig á því hvað hafi gert hana
svona hrædda við dauðann.
Stundum, þegar leikfélagar
Anitu eru heima hjá henni,
kemur það fyrir að þau loka sig
inni á baðherberginu og móðir-
in heyrir að þau hvíslast á og
flissa. Einu sinni gat móðir
hennar opnað dyrnar og þá sá
hún að Anita og jafnaldra
drengur, voru búin að klæða
sig úr buxunum og virtu hvort
arnað fyrir sér.
Foreldrar Anitu vita ekki
hvernig þau eiga að bregðast
við þessu.
Hvað liggur á bak við þessa
forvitni?
BARNASÁLFRÆÐINGURINN
SVARAR
— Já, það er einfalglega þann-
ig, segir Lillian Gottfarb, að
fimm ára börn fara að hafa
áhuga á því sem umhverfis þau
er, öðru en sjálfum sér eða fjöl-
skyldunni. Það er næsta furðu-
legt hvernig mannsheilinn
starfar á þessu sviði. Því að öli
börn, allra kynslóða, hafa lagt
fram þessar sömu spurningar,
spurningar um upphaf manns-
Mamma,
af hverju er
Kalli ekki eins
— Það er skaðlegt að láta fimm ára
börn horfa á sjónvarpsfréttir, segir
barnasálfræðingurinn Lillian Gottfarb í þessari
grein í greinaflokknum „Við og
börnin okkar“. Þessi grein fjallar um
spurningar barna og hvernig eigi að bregðast
þeim....
við og
börnin okkar
ins og framtíðina. Hræðsla An-
itu, þegar hún horfir á stríðs-
fréttir, verður til þess að hún
fer að hugsa um dauðann.
Spurningarnar hrannast upp í
huga hennar. Þegar hún horfir
á barnakvikmynd í sjónvarpinu
og þar deyr eitthvert dýr, þá
hefur það mikil áhrif á hana,
einmitt vegna þess að hún er á
þessum aldri.
Hún reynir að skilja atburða-
rásina og þar af leiðandi hugs-
ar. hún að jafnvel hún geti
dáið, mamma getur dáið og
pabbi líka. Og ef eitthvert
þeirra deyr, þá hefur það óhjá-
kvæmilega í för með sér að þau
geta ekki verið saman. Þetta er
míög mikil lífsreynsla fyrir svo
lítið barn.
Hugtakið dauði er svo fjar-
lægt að hún getur ekki skilið
það, en hún skilur það að til
þess gæti komið að hún fengi
ekki að vera samvistum við for-
eldra sína.
Að hugsa sér, ef mamma og
pabbi deyja, þá verð ég ein,
hvernig á ég þá að fara að,
hugsar Anita. Eða ef ég dey?
Hvert fer ég þá? Hver verður
hjá mér?
Hvaða svör eiga foreldrar að
gefa við öllum þessum spurn-
ingum?
— Ég held, segir Lillian Gott-
farb, — að þetta hafi orðið erf-
iðara með tilkomu sjónvarps-
ins, þar sjá börnin svo margt,
sem erfitt er að skýra fyrir
þeim. f fréttatímunum .pr til
dæmis, oftast verið að sýna
myndir af hryllilegum slysum
og hamförum. Það er alveg úti-
lokað að lítið barn geti sett sig
inn í það. Ég held að það sé
beinlínis hættulegt að láta börn
horfa á fréttatímana. Sumpart
vegna þess að það gerir þau
hrædd, meðan þau eru á þessum
viðkvæma aldri, og sumpart
vegna þess að þar er svo margt
sýnt, sem ekki er auðvelt að
útskýra.
Það er eins og börn séu mót-
tækilegri fyrir atburðum sem
þau sjá á teiknimyndum, en
þegar það er lifandi U'k sem
kemur við sögu.
Þegar foreldrar reynt kð út-
skýra dauðann fyrir b-'ninu,
er um að gera að gera pað á
sem einfaldastan hátt. En það
er ekki auðvelt, þegar jafnvel
fullorðna fólkið er angistarfullt
og kvíðir dauðanum.
Þá er að gera sitt bezta. Til
dæmis má benda á dauða flugu
eða fuglsunga, segja barninu að
þessi dýr geti ekki hreyft sig,
geti ekki séð, ekki flogið eða
Framhald á bls. 46.
4. tw. YIKAN 21
flOQ