Vikan - 10.02.1972, Blaðsíða 12

SMÁSAGA EFTIR TOVE JANSSON
HJAGUÐI SKRIFAÐ
Það nægði henni að vita að hann
var til. Þessvegna heimsótti hún hann ekki,
en gekk þeim mun oftar
framhjá glugganum hans. En dag nokkurn
skrifaði hún honum bréf...
Það var snemma vors. Stund-
um á kvöldin stóð hún og
horfði uppí gluggann hjá hon-
um; gluggatjöldin voru blá og
ljósið handan þeirra mjög
dauft. Þótt ekki væri ljós í
herberginu gekk hún ekki rak-
leiðis framhjá, heldur staldr-
aði við og virti gluggann fyrir
sér á sama hátt og venjulega.
Hún vonaði ekki, dáði hann að-
eins. Ópersónulegur eyðileiki
götunnar, kuldinn og það hve
langt var heim var einnig fram-
lag af hennar hálfu, honum
veitt í heiðursskyni. Hann hafði
aldrei séð hana. Hún límdi inn
allt, sem kom um hann í blöð-
unum og grét af reiði ef það
var ekki lof. Myndirnar voru
oft óskýrar og gerðu honum
lítil skil. Bækur hans voru allt-
af um ást. Hún var stolt fyrir
hans hönd fyrir að hann þorði
að skrifa eins og hann gerði,
án þess að láta hið minnsta
undan duttlungum nýrra tíma.
Hann vissi að þrá og feimni og
draumur er innsta eðli ástar-
innar og að á þessu hefur hún
einkarétt, jafnframt óþrjótandi
langlundargeði til að bíða og
fyrirgefa. Hann hafði sent frá
sér bók næstum árlega og hún
átti þær allar, líka fyrstu æsku-
verk hans.
Hún skrifaði honum ekki. Það
veitti henni leynda yfirburði
og möguleika á að halda áfram
að elska, líkt og í draumi,
ákveðið og af sívaxandi reynslu.
Ástarhættir hennar áttu ekk-
ert skylt við ómerkilega von
um að eftir henni yrði tekið.
Hún gat til dæmis flett upp á
númerinu hans í símaskránni
og horft á það unz augu henn-
ar fylltust af tárum, og hún
styrktist stöðugt í því þögla
þolgæði, sem er virðing og
stolt konunnar. Hún hafði ekki
verið kona mjög lengi.
Snjórinn fór að bráðna og
hann gaf út sina dásamlegustu
bók til þessa, og bókin fékk
mjög slæma gagnrýni. Skrif
gagnrýnendanna voru svo
hræðileg að hún gat ekki hugs-
að sér að líma þau inn, hún
brenndi þau og grét. Þetta var
í aprílbyrjun og næstu vikurn-
ar breyttist eitthvað í sam-
bandi þeirra. Hún fór smátt og
smátt að trúa því að hann
þarfnaðist hennar, fyrst hik-
andi en síðan algerlega sann-
færð. Hún skildi hann, lifði
eftir bókunum hans og allt.
sem hann sagði var bergmál af
því sem hún hafði sjálf fund-
ið, álíka og þau hefðu kallazt
á. Hún skrifaði honum. Bréfið
var þurrt og formlegt og næst-
um án lýsingarorða. Hún til-
kynnti honum að hún teldi síð-
ustu gagnrýnina, sem hann
hafði fengið, ósanngjarna, hún
útskýrði hógværlega og stirð-
busalega hvers virði bækur
hans væru henni og lét heim-
ilisfangið ekki fylgja. Það sýndi
furðumikla kænsku miðað við
aldur. Hann fær bréf í þús-
undatali, hugsaði hún, og stolt
hennar var fyrir hönd þeirra
heggja; hún vildi ekki verða
bréf sem svarað var. Hún vildi
vera sú óþekkta, sem hann gæti
ekki látið vera að hugsa til.
Þegar hún hafði póstlagt
bréfið létti henni svo mjög að
hana langaði til að stökkva og
hoppa, hún hljóp inn í garð-
inn og þaut fram og aftur milli
trjánna, þar sem enginn gat
séð hana, hún bjó með fætin
um til skurð í blautan snjóinn
fyrir leysingarvatnið og gróf
í sandinn með höndunum.
f marga daga hugsaði. hún
ekki um hann og gekk aldrei
framhjá glugganum hans. Það
var næstum eins og að svíkja
hann, þótt í smáum mæli væri
að vísu, og að lokum tók hún
að lesa bækurnar eftir hann
upp aftur svo sem til að votta
honum tryggð, og byrjaði á
þeim fyrstu. í þeim öllum
hrærðust karlmaðurinn og kon-
an í tilbiðjandi óframfærni
hvort í kringum annað, nálg-
uðust hvort annað á hundruð-
um blaðsíðna unz að lokum
kom að sameiningunni, sem al-
drei var lýst.
Nótt eina vaknaði hún með
andköfum af hræðslu og vissi
allt í einu að hún hafði beðið
of lengi, hann hafði gleymt
henni. Hún fór á fætur og skrif-
aði honum annað bréf, grát-
bað hann um að hætta ekki
listsköpun sinni, þrátt fyrir
allt. Það skiptir engu máli
hvað þeir skrifa, skrifaði hún,
álit þeirra hefur ekki minnstu
þýðingu, þeir skilja ekkert.
Þeir skilja ekki að einmitt nú,
þegar ástin er lítilsvirt og bor-
in á torg og án allrar dulúðar,
þá þarf mikið hugrekki til að
þora að verja hreinleika henn-
ar. Hún reyndi að útskýra að
hann gerði musteri úr því, sem
annars væri orðið að líffæra-
fræði einungis, en það kom svo
undarlega út að hún strikaði
yfir það og skrifaði bréfið upp
á nýtt. Og að lokum gaf hún
honum upp heimilisfang sitt,
skrifaði það með örsmáum bók-
stöfum neðst á örkina. Hún
hljóp út að póstkassanum á
horninu, dokaði við og horfði
á hann, rifan var hálfopin og
líktist munni sem vildi bíta.
Hún hikaði, en flýtti sér svo
að stinga bréfinu inn um rif-
una, sem síðan small aftur. Og
samstundis gerði hún sér ljóst
af ótilgerðri einlægni að hún
hafði gefið sig hugsanlegum
vonbrigðum á vald.
Hann svaraði undireins. Hann
gerði það reyndar tafarlaust
og hún fékk aldrei tíma til að
búa sig undir og bíða, þarna
var bréfið, það iá á mottunni
í forstofunni og var frá hon-
um. Hún hafði gert sér í hug-
arlund að ef hann skrifaði, ef
hann virkilega gerði það ein-
hvern tíma þegar hann hefði
tíma til eða væri upplagður til
12 VIKAN 6. TBL.