Vikan - 10.05.1973, Qupperneq 44

Dularfullir atburftir i
'eybimörkinni. örn
.Indiánanna.'Guðinn
Hytur Skugga
marz 1956 lýsti hann í smáat-
riðum manninum sem setjast
myndi í fjórða stól í þriðju röð
vinstra megin í safni 1 Verona
— og lýsingin reyndist rétt.
Hæfileikinn til þess að sjá
inn í framtíðina birtist á ýms-
an hátt. Spákonur og menn
lesa í spil, krystalkúlur og
kaffibolla, en spár hafa líka ver
ið framkvæmdar milliliðalaust.
Hann sá Xitanicsylsið fyrir.
Árið 1898 gaf óþekktur ame-
rískur rithöfundur, Morgan Ro-
bertson, út bók, sem hann kall-
aði Fánýti og lýsti í henni
slysi, sem henti skipið Titanic.
Skipið, sem byggt var í bók
Morgans Robertson, var 800
feta langt, hafði þrjár skrúfur
og gat tekið 3000 farþega. Bú-
inn kerfi vatnsþéttra hólfa átti
Titan ekki að geta sokkið og
þess vegna voru einungis 25
björgunarbátar á skipinu. Samt
sem áður voru dagar Titans
taldir þegar skipið rakst á ís-
jaka með 25 hnúta hraða. Það
gerðist þegar jómfrúrferð þess
var að verða lokið og það átti
skammt ófarið að strönd Banda-
ríkjanna. Mörg hundruð far-
þegar, sem ekki komust í björg-
unarbátana, hurfu sporlaust í
hafið. Þetta voru álitnar tómar
ímyndanir 1898. Ekkert skip
þeirra tíma var búið vatnsþétt-
um hólfum og hlutir eins og
þrjár skrúfur og of fáir björg-
unarbátar voru svo ósennileg-
ir, að fólk brosti bara að þeim.
Meira en fjórtán árum síðar,
aðfaramótt 14. apríl 1912 sökk
risavaxið skip, mjög líkt því
sem Robertson hafði lýst, ekki
langt frá strönd Ameríku eftir
að það hafði rekizt á ísjaka á
23 hnúta hraða. Það var 882
feta langt, á því voru 2500 far-
þegar, þrjár skrúfur og 25
björgunarbátar. Skipafræðing-
ar töldu að það þyrfti ekki á
fleirum að halda þar sem Ti-
tanic var búinn 16 vatnsþéttum
hólfum, sem áttu að verja skip-
ið „gegn öllum tæknilegum
áiföllum". Þegar Titanic lét úr
höfn í Southamton fjórum dög-
um áður, skrifaði blaðamaður
í Daily Echo: „Ekki einu sinni
Guð getur látið Titanic sökkva!"
Nokkrum mánuðum áður en
bók Robertsons kom út, kom
önnur bók á markaðinn í Eng-
landi. Höfundur hennar var
Matthew Philip Shiel, sem var
vel þekktur höfundur á þeim
tíma. í henni er sögð harmsaga
Evrópu. Hún hefur fallið í
hendurnar á hóp glæpamanna,
sem stjórna konimgdæmum og
lýðveldum. Þeir taka mikinn
fjölda saklauss fólks af lífi. í
einum kafla bókarinnar er lýst
ofnunum, sem glæpamennirnir
brenna menn, konur og börn í.
Það merkilega er, að Shiel
kallaði þessa glæpamenn SS.
Það var að vísu ekki skamm-
stöfun fyrir stormsveitir held-
ur Spörtusambandið.
Leiðum hugann að skyggni
og spádómsgáfu. Hugsum um
hæfileika mannsins til þess að
skynja heiminn án hjálpar
skilningarvitanna, óháðir tima
og rúmi. Maðurinn stendur á
þröskuldi alvizkunnar, fyrsta
eiginleika guðs. Hugsum okkur
ennfremur það, að menn geta
haft áhrif á hluti án þess að
snerta þá. Maðurinn nálgast al-
mættið — annan eiginleika
guðs. Við hljótum að skelfast
við tilhugsunina.
Er maðurinn smám saman að
nálgast það stig, sem hann var
á í hinni glötuðu Paradís? Eða
er það fyrst núna, að maður-
inn nálgast ókunn öfl eftir
aldalangar þrengingar reynsl-
unnar? Eða skiptist á Ijós og
myrkur, stjórnað af almáttugri
og algóðri hendi guðs?
Rétt er að minnast japanska
munksins, sem strikaði undir
þessa setningu í Oðru bréfi
Páls postula til Korintumanna:
„Hið gamla er forgengilegt, sjá
hið nýja mun koma“. ☆
44 VIKAN 19. TBL.