Vikan - 08.12.1977, Blaðsíða 21

iinn «r siður í landi hverju
Gáturó
jólapökkunum
Olof Kaijser, sendiherra Svía hérlendis, hefur
dálitla sérstöðu í þessum heimi. Hann er nefnilega
sá eini, sem hefur gegnt stöðu sendiherra bæði í
syðstu höfuðborg heims og þeirri nyrstu.
Þau hjónin, Villemo og Olof
Kaijser, hafa víða farið og starfað.
1 heimsstyrjöldinni síðari voru þau
2 ár í Noregi og 1 1/2 ár f
Finnlandi, og í Hollandi voru þau í
5 ár. Syðsta höfuðborg í heimi er,
eins og margur veit, Wellington á
Nýja Sjálandi, og þótt langt sé á
milli islands og Nýja Sjálands, telja
Willemo og Olof margt líkt með
íbúum þessara landa.
Áður en þau komu til Íslands
höfðu þau gegnt störfum [
Lusaka, höfuðborg Zambíu, um 5
ára skeið og voru vægast sagt
ánægð með skiptin. Villemo
fórnar höndum, þegar hún minn-
ist veðurfarsins i Lusaka, aldrei
kalt og fjögra mánaða regntími á
ári með þrumum og eldingum.
Hér hafa þau nú veriö í 5 ár og
vonast til þess að verða áfram
næstu 2 ár. Þau eru mikið fyrir
útilíf, fjallgöngur og skíðaferðir,
og þau hafa ferðast vítt og breitt
um landið, eiga eiginlega ekki
annað eftir en Sprengisand, sagði
Villemo, sem talar ágæta íslensku.
Hún vill þó ekki fyrir nokkurn mun
láta hæla sér þar fyrir og sagði mér
hlæjandi, að helst segðist hún
eiga tæplega 5 börn, því það væri
svo erfitt að beygja töluna 4 á
íslensku. Börnin eru sem sagt 4,
öll uppkomin og búsett í Svíðjóð.
Sendiráð Svía og bústaður
sendiherrahjónanna er á Fjólugötu
9, glæsilegt hús frá 1924, en Svíar
hafa átt það frá 1936. Hjónin eru
ákaflega ánægð með aðsetur sitt,
enda híbýlin stór og björt og
falleg. Villemo kvaðst hrifnust af
björtu nóttunum okkar, en ef hún
ætti að kvarta yfir einhverju, þá
væri það flugvéladynurinn, sem
þau fá nóg af á Fjólugötunni.
Olof vandist skammdegi og
björtum nóttum í æsku, þar sem
hann ólst upp f Norður-Svíþjóð.
Villemo ólst upp í sveit suöur af
Stokkhólmi, og það kom í hennar
hlut að segja okkur frá sænskum
jólum.
— Aðventan er svipuð og hjá
ykkur, nema við höfum Lúsíuna,
sem kemur 13. desember. Koma
Lúsíunnar er tengd þvf, að sól
hækkar senn aftur á lofti. Þessi
siður er ítalskur að uppruna frá
ævagamalli tíð, en er álitinn
naumast eldri en frá 19. öld í
Svíþjóð. Lúsían vekur alla
snemma morguns 13. desember
með kaffi og „glögg," og henni
fylgja lúsíumeyjar og stundum
stjörnudrengir. Hér á islandi
heldur sænsk-íslenska félagið allt-
af Lúsíkvöld.
— i sambandi við undirbúning
jólanna má geta þess, að Svíar
gera mikið af því að búa til gjafir
sínar sjálfir og hafa þær ekki
óhóflega dýrar. Ég vandist þeim
sið aö búa um gjafirnar á
sérstakan hátt og setja nokkur orð
á pakkann um það, sem í honum
var, þó ekki mætti segja það
alveg, eins konar gátu. Þetta gat
orðið mjög skemmtilegt.
— Á aðfangadag eiga Svíar
almennt frí allan daginn, og ég
vandist því að taka daginn
snemma. Við borðuðum jólamat-
inn kl. 3—4. Fyrst var svokallaö
,,dopp i grytan," en það er gamall
sænskur siður. Þá fóru allir með
bita af sérastöku brauði, sem á
sænsku kallast vörtbröd, og dýfðu
þeim í skinkusoð. Svo var
„smörgásbord" með brauði og
kjötmeti, svínasultu, kæfu, skinku
og alls konar heimageröum pyls-
um. Þá kom röðin aö lútfiskinum,
sem ómögulegt er að lýsa fyrir
öðrum en reynt hafa, og loks
einhver eftirréttur, sem var ákaf-
lega mismunandi eftir fjölskyld-
um.
— Eftir matinn lásum við alltaf
jólasögu, til dæmis eitthvað eftir
Viktor Rydberg eða Selmu Lager-
löf. Síðan dönsuðum við kringum
jólatréð, sungum og lékum okkur
og tókum loks upp gjafirnar.
— Þegar ég var barn, fórum við
alltaftil kirkju kl. 3 á jólanótt, og ég
man þetta ákaflega vel, þegar
fólkið kom með blys til sveita-
kirkjunnar, og það voru kertaljós í
hverjum glugga. Enn er mikið um
það, að Svíar fari til kirkju
snemma á jóladagsmorgun, til
dæmis kl. 6, en margir kjósa nú
heldur að hlýða á messu í
sjónvarpinu heima hjá sér.
— Svona voru nú jólin okkar,
eins og ég man þau best, en
auðvitað eru þau talsvert öðru vísi
hjá okkur hjónunum núna, þegar
við erum orðin tvö ein, sagði
Villemo að lokum.
K.H.
SAFFRANSBRAUÐ:
(Mikið bakað í Svíþjóð fyrir jólin)
1 g saffran
1 /2 I mjólk
75 g ger
200 g smjör
1 egg
1/2 tsk. salt
2 dl sykur
50 g afhýddar og saxaðar
möndlur
1-2 dl rúsínur
800 g hveiti
Til penslunar og skreytingar:
Egg, perlusykur, saxaðar möndlur
og rúsínur.
Saffranið steytt í mortéli ásamt
ögn af sykri (sykurmola). Smjörið
brætt og mjólkinni bætt saman
við, blöndunni hellt ylvolgri yfir
gerið. Eggi, sykri og saffran
blandað saman við, og loks er
hveiti, salti, rúsínum og möndlum
hrært saman við. Deigið látið lyfta
sér um helming, síðan unnið aftur
og mótaðar kringlur og bollur,
fléttur og kransar og látið lyfta sér
á ný. Penslað með þeyttu eggi,
perlusykri stráð yfir og skreytt
meö rúsínum og möndlum. Litlar
bollur eru bakaðar við 275° hita í
5-8 mín., en fléttur og kransar í
um 15 min. við 225-250/ hita.
49. TBL. VIKAN21