Vikan - 08.12.1977, Page 26

Sinn ersiðurí landi hverju
P«ga r fy rsta
stjarnan stst á himni
Sendifulltrúi Pólverja, Antoni
Szymanowski og kona hans Lucyna
Szymanowska, tóku á móti okkur á
heimili sínu að Grenimel 7. Þau hafa
dvalið hér á landi í tvö og hálft ár, en
áður hafa þau dvalið sem
sendifulltrúar lands síns í
Bandaríkjunum, Vietnam, Svíþjóð,
hjá Sameinuðu þjóðunum og víðar.
Antoni hefur starfað í utanríkis-
þjónustu Póllands í yfir 30 ár, og í
ein 20 ár verið tengdur Norður-
landadeild utanríkisþjónustunnar.
Hann kvaðst því lengi hafa þekkt
til islands, en ekki komið hingað,
fyrr en hann var skipaður hér
sendifulltrúi. Sendiherrann er sem
kunnugt er búsettur í Osló.
Þau hjón sögðu, að Pólverjar
vissu almennt talsvert mikið um
ísland, því að furðu mikið hefði
verið gefið út af fornsögum og
nútíma bókmenntum íslenskum,
auk bóka um island eftir Pólverja.
Pólverjar halda almennt, að hér
hljóti að vera mjög kalt vegna
nafnsins og legu landsins. Þau
sögðust ekki hafa ferðast eins
mikið um landið og þau hefðu
kosið vegna lasleika húsbóndans,
sem á við giktveiki að stríða, en
hann sagðist fara eins oft og hann
gaeti í sundlaug Vesturbæjar, sem
hann var hrifinn af. Þau sögðust
þó vonast til að leggja land undir
fót með hækkandi sól. Þau eiga
tvo syni og nokkur barnabörn.
Annar sonurinn er búsettur í
Varsjá, en hinn er við nám í
Svíþjóð. Þau geta farið annað
hvert ár heim til Póllands á
kostnað ríkisins, en ef þau vilja
fara oftar verða þau að gera það
fyrir eigin reikning.
Talið barst nú að pólskum
jólum, sem eru í aðalatriðum
svipuð og jól í vestrænum ríkjum.
Jólahátíðin hefst 25. desember,
en oft hættir fólk vinnu fyrr en
venjulega þann 24. desember
vegna jólaundirbúningsins.
Skreytt jólatré eru á öllum
heimilum, og í kringum þau er
raðað jólagjöfum. Stór og upplýst
jólatré eru sett upp á torgum, og
byrjað er að skreyta verslanir
tveimur til þremur vikum fyrir jól.
Trén standa yfirleitt uppi fram til
6. janúar. Allir borða fisk 24.
desember, ef hann er fáanlegur,
og trúað fólk fastar. Þann 25. á
fólk samkvæmt gömlum sið að
setjast aðjólaborðinu, þegar fyrsta
stjarnan sést á himni, en það þýðir
í reynd, að byrjað er að borða milli
kl. 5 og 6. Annar í jólum er einnig
frídagur. Jólin eru í augum
Pólverja fyrst og fremst fjölskyldu-
hátíð. Hvort sem fólk er trúað eða
ekki, tíðkast að syngja sálma á
jólum, og trúað fólk fer í kirkju á
miðnætti. Fólk borðar yfirleitt
mjög mikið jóladagana, aðallega
kalkúna, nautakjöt og hænsna-
kjöt. Með matnum er yfirleitt borið
fram létt vín og bjór, auk vodka,
sem framleitt er í mörgum
afbrigðum.
Það er mjög gamall siður í
Póllandi að efna til jóla- eða
helgileika, sem ýmist eru leiknir af
lifandi fólki eða brúðum. Þessi
siður er nú orðið fremur haldinn í
heiðri í sveita- eða fjallaþorpum en
í stórborgum. Enn er til siðs, að
börn fari í flokkum milli húsa, banki
á dyr og syngi einhver lög éða
sálma, og fá börnin þá að launum
smápening eða sætindi. Á jólum
er yfirleitt ekki til siðs, að fólk fari í
kirkjugarðana til að hlúa að leiðum
látinna ástvina eins og hér er gert.
Slíkt er aftur á móti gert 1.
nóvember ár hvert, og þá er í
kirkjum landsins sérstaklega
minnst fallinna Pólverja í heims-
styrjöldinni síðari, en eins og
flestum er kunnugt, urðu Pólverjar
fyrir ægilegu manntjóni í barátt-
unni við nasismann.
Við spurðum eins og álfar út úr
hól, hvort þau fengju sendan
jólamat frá Póllandi, óminnug
þess, að hingað til lands má ekki
flytja kjöt. Frú Lucyna kvaðst
engu kvíða, því þeim þætti bæði
fiskur og lambakjötið okkar prýð-
ismatur. Hún gaf okkur svo að
endingu uppskrift af vinsælum
pólskum eftirrétt, sem áreiðanlega
yrði á borðum hjá mörgum
pólskum fjölskyldum um jólin.
SJ
yaai-i*.
EFTIRRÉTTUR:
400 g af valmúafræjum (Poppy
seed) eru látin liggja í heitu vatni í
sólarhring, og skipt er um vatn á
3-4ratíma fresti. (Valmúafræ voru
flutt inn af lyfsölum áður fyrr, en
nú síðustu ár hafa þau verið flutt
inn af SAFA brauðgerðinni).
Blandað saman við ca. einu glasi
af hunangi, eftir því hvað fólk vill
hafa eftirréttinn sætan á bragðið,
og þetta hrært í hrærivél í ca. 10
mínútur. Þá er sett yfir lag af
muldu kexi eðatvíbökum, rúsínum,
suðusúkkulaði, ferskum ávöxtum
eða ávöxtum úr dós. Að lokum er
lag af þeyttum rjóma. Eftirréttur-
inn er geymdur í ísskáp í 2-3 tíma,
áður en hann er borinn fram.
26 VIKAN 49. TBL.