Vikan - 27.11.1980, Blaðsíða 45

Þjóðlegur fróðleikur
andstyggilega réttarsögu. Ég
bætti við sögulegu efni um
merkismenn sem þar bjuggu.”
segir Steindór.
Annað sem Steindóri fannst
vanta í bók Þorsteins voru yfir-
litsgreinar og sveitalýsingar. Hjá
Þorsteini voru einkum lýsingar á
einstökum stöðum en í nýju
útgáfunni eru lýsingar á öllum
sýslum landsins, svo að dæmi sé
nefnt.
Helgi Magnússon bóka-
vörður, sem prófarkalas handrit
Steindórs, og Örlygur útgefandi
sendu öllum sveitarstjórnum
bréf. Gáfu þeir þar fyrirmynd að
lýsingu á viðkomandi félags-
'legum einingum, og eru því í
nýju úgáfunni lýsingar á öllum
hreppum sýslum. sóknum.
kauptúnum og kaupstöðum á
íslandi.
iliurrt látum sóknaríóikslns \ ktfkjugaróínum
á sjáifa jólanótt en dansfóikió sökk aiit í jörð
rsióur. Er þaó iik scgn og áf dans-nurn i
Hruna Þá eru nefndir bæirn=r HóSi. inni
undir jöklinum, tvennir Hringbotnar og
Fossnes. i>á var og Irú rnanna aó ýrnsar
óvættir hefðust vsð a Brúardólum og aó
reimíelkar vætu þar.
Bróarfoss (Mýf)
Bær á sýör; bakka Hitarár. vió þjóðveginn.
Brúarfoss heitir og ?oss í anrsi hjá bænurn.
Sru er þar yfír Hitará og veiöímannahús oo
sumarbústaður neöanvert víð eystri brúar-
sporöinn. Jóhannes Jósefsson (1883--
1967) gíímukappt og vei{;ngarnaður haiöl
þar suma'rsetur um margra ára skeiö
Scgn er tll um aö áöur fyrr nafi steinbog:
verið á-Hítará njá Brúarfossi. Bií? sinn nafi
dauóadæmdur sakamaöur iiuið af aftöku-
stað qq yfir bogano en urn ieió og hanh var
síopprnn yiir sieyptisi boginn í ána. Atti sá
aiöurður að sanna sakíeys; hans
Fagrir og sérkénniiegir skessukatiar eru
viö Bruarfoss.
Brúsrhl&ö (Árn)
Gijúfur i Hvítá. Viö Brúarhloó er klarrgróður
og undariegar kiettamyndanlr i gljufnnu. A
emum slað stendur esnstakur. hár og mjór
klettadrangur upp úr msðri ánni, myndaöur
ur pursaberg- en þursaberg mlklð og fagurt
er bæði í gilúfrinu og hæðunum urnhven-s.
Þar er brú á Hvitá. gerð 5959. Áln ruddí
bun Pfu a pessum staö 1929 óg í annaó
SrúarNcó P.i
sinn 1930 Er laiiö aö þá hafi dýp? hennar
veriö um 21 m og se.nnsfega eitthvert mesta
öyp: sem þekks? hefur I straumvatns hér á
iandl.
Brúar)ökuJ1 (N-Mui)
Skriöjokuii nprður ur Vaínajökfi aö austan-
veróu. Brúarjökuii nær frá KverktjöHum að
fjallamna þesm sem gengur suöur frá
SnæleíU og Þjöfahfijúkum. Hánn er við-
atfumesíur sknðjökla Valnajokuls. Er urn
40 km loftiína yf*r hanri þveran. trá Kverk-
f|öl!um í Mariutungur, en lengd jökulrand-
arinnar er 55-60 km. Undan Brúarjökil falia
Kreppa, önnur höfuókvísl Jökúisár é Fjoíi-
urn. Kverka og Jökuisé a Bnj, auk ýmissa
smærri kvíslá.
Brúarjökuli er aliur frémur iágur og
bunguva xinn 6g \ wjutega hetdur greiö-
?ær. En oft kemur ; hann ökyrrö miki! oq
htoypur nann pá fram Árlö 152.5 nijóp
voxlur í. Jókuisa á Brú og gekk húo pá 20
áinum hí ofra t glju? rl sínu en venjuieg 8. Var
paö Ken; ð? oKy.rrö = jóklinum. A ssóari hiúta
18. ðida r gekk jok uiiinn tií baká en 1810
hijop har tn Jram. Si ðan ick hann aó n orta á
ný un hann gek K sKyndiiega iram um
rnarga k; 7t árló 1890 ök hann pá á ;. jnaart
sér jarövegí og öliu lausiegu. Varó þá ?;i röð
jarðvegs hrauka urr t pveran Knngiisá irrana
og iongrá'austur El i?ir paö tók hann a? tur a-ö
horfa til baka og var jdkulróndin komln um
10 km frá Tööuhraukum. ; október 1963
hijóp Biúðrjökuí! enn á ný og hélst ókyrrö i
shonum fram i janúar 1964. Ekki gekk hahn
þó ;afniangt Iram þá cg 1390. En svo mikiii
var atgangurinn ; jöklinum að duriur og
dy.nkir heyröus? a efstu bæjum a Jokulda!
tikt og stórleiid sprenglng helði oröið eöa
líkas? þvi aö fjatl hefði hrunlð eins og einn
heymarvottur komst að orði, Hest3r og
sauóté skeltdusl og ?öku tii fótanna þegar
dynklrnir heyrðusl. E-nnig heýröus! um-
brótsn a bælum í Fiiötsöa! og i Moðruöai á
FjÖHurn.
Brúmlmú (K jós)
■ • Varrná (K-ös)
Brúarlundur (Rang)
Féiagsheimiii Landmanna. skammi frá
Sióru-Vöiiuni, í pjóóbrau? náiægt Minni--
Valiaíæk: vígt 1947
Brúaröræfi (N-Múí)
Svo nefríast e-nu nafni oræfin inn af Srú a
Jökuidal. m*l!i ánna Kreppu að vestan og
Af öðrum endurbótum á fyrri
útgáfunni má nefna að bætt
hefur verið við örnefnum á
sjó. Ólafur Valur Sigurðsson.
stýrimaður hjá Landhelgis-
gæslunni, valdi flest uppsláttar-
orð viðvíkjandi örnefnum á sjó
og samdi greinar um þau.
Það er ekki nóg með að
uppsláttarorðin í nýju útgáfunni
af Landinu þinu nálgist 8000 að
tölu. Staðanöfn sem þar koma
fyrir eru líklega hátt á annan tug
þúsunda. í fyrri útgáfunni voru
þau nær 7000 talsins, en ekki
hafa þau verið talin enn i nýju
útgáfunni enda hefur enn ekki
verið gengið frá nafnaskránni
sem mun fylgja fjórða bindinu.
Allar heimildir skoðaðar
„Langmesta vinnan var að
fara yfir heimildirnar,” segir
Steindór. Hann hefur nefnilega
ekki aðeins séð flesta staði á
hálendinu sem getið er í
Landinu þínu. hann hefur farið
yfir allar þær heimildir sem hægt
var að ná til. Bóka- og ritasafn
Steindórs er það mikið að vöxt-
um að hann hefur lítið þurft að
fara út fyrir þau rit sem hann á
innanhúss að Munkaþverár-
stræti 40 á Akureyri.
Nefna má rit Þorvalds
Thoroddsens, Árbækur Ferða-
félags íslands, timaritin Jökul og
Náttúrufræðinginn auk
Lesbókar Morgunblaðsins og
fjöldann allan af ritum og rit-
gerðum. Steindór kveðst hafa
farið yfir allar héraðs- og sveita-
lýsingar sem út hafa komið. „Ég
held satt að segja að það hafi
ekki verið neitt rit um staðfræði
og landafræði íslands sem ekki
var notað,” segir Steindór.
Einstök bók vegna litmynd-
anna
Nýja útgáfan af Landinu þínu
er alveg einstök í bókagerð á
íslandi, jafnvel á Norðurlönd-
um, hvað snertir ljósmyndirnar.
Öll bindin fjögur munu telja 1200
blaðsíður og á þeim verða 1200
litljósmy ndir. Björn Jónsson
skólastjóri var ráðinn sérstak
lega til að ferðast um landið
undanfarin þrjú sumur, og hefur
hann tekið þrjá fjórðu hluta
allra mynda í nýju útgáfunni.
Það kennir margra grasa í
Ijósmyndunum, þar getur að líta
landslag, ibúðarhús, kirkjur.
hafnir, minnisvarða, burkna í
klettum, og allar eru myndirnar
sniðnaraðefninu.
Eins og áður segir hefur
handritið að bókinni Landið þitt
legið fyrir í nokkur ár. Þó hefur
verið bætt við það jafnóðum og
eitthvað hefur gerst sem ástæða
þótti til að bæta í bókina. Margir
hafa lagt hönd á plóginn þegar
allt er saman talið og segir
Steindór að „þetta væri margra
ára verk fyrir einn mann, ef alll
væri lagt saman sem allir hafa
unniðað verkinu.”
Éyrsta bindið af þessari nýju
útgáfu kemur út í nóvember í ár
og síðasta bindið kemur út árið
1982. Óhætt mun að fullyrða að
þetla yfirgripsmikla og
margfróðlega bókverk verður
einstakt í sinni röð, þó ekki sé
nema vegna þess að tveir helstu
höfundarnir, Þorsteinn
Jósepsson og Steindór Steindórs
son. eiga vart marga sína lika.
Örlygur Hálfdánarson orðar
það á þennan veg: „Það fyrir
finnast i dag fáir menn sem færu
í fötin þeirra Þorsteins t p
og Steindórs.” Li
48. tbl. Vikan 4S