Vikan - 11.12.1980, Side 38

milljónum tonna af kornmeti til
sérlega þurfandi ríkja eða að
koma upp 500 þúsund tonna
neyðarbirgðum af korni.
Þessi barátta gegn hungri
eflist ekki á meðan spekúlantar á
kornmarkaðnum í Chicago,
stærsta matvælamarkaði í
heimi, geta áfram ákveðið hve
mikill skorturinn verður í ríkjum
þriðja heimsins. Baráttan gegn
hungri hlýtur að liggja niðri á
meðan orkugræðgi hinna ríku er
látin ganga fyrir hungri þeirra
fátæku.
í vaxandi mæli nota iðnríkin
næringarríkar matvælategundir
til að framleiða orkugjafa fyrir
bíla, og er þá ekki horft í það hve
mikil orka hefur verið notuð til
að framleiða þær matvæla-
tegundir sem þannig er sóað. í
Bandaríkjunum hafa fjölþjóða-
fyrirtækið CPC-International og
olíuhringurinn Texaco bundist
samtökum um að byggja
iðjuver. Þar verða fyrir árslok
allra flest farartæki sem fyrst.
Áformað er að einn fimmti hluti
alls ræktarlands í Brasilíu verði
tekinn undir sykurreyrsrækt, í
því skyni að framleiða alkóhól
til brennslu.
Framtíðarsýnin er ekki beint
aðlaðandi fyrir Brasilíu, sem
þarf að flytja árlega inn sex
milljónir tonna af kornmeti. Þar
líður þriðjungur íbúanna
næringarskort, og 400.000 börn
deyja árlega, meðal annars
vegna sjúkdóma sem væru þeim
meinlausir ef þau fengju næga
næringu.
í Indónesíu er í smíðum
tilraunaverksmiðja, sem á að
framleiða 5000 tonn af lifrænu
eldsneyti úr kartöflum. Á
komandi árum mun fjöldi slíkra
verksmiðja í landinu seðja orku-
hungur Japans og færa
Indónesum gjaldeyristekjur.
Ástralíumenn kanna nú
möguleikana á að breyta hveiti-
korni í eldsneyti fyrir vélar.
Önnur ríki svo sem Nýja-
Sjáland og Suður-Afríka hafa á
Orkubruðl
með matvæli
Jón Ásgeir tók saman
Orkugræðgi ríkra
þjóða eykur
orkuskort þeirra fá-
tæku. Næringar-
ríkum fæðuteg-
undum er breytt í
eldsneyti fyrir bíla.
Afskaplega lítið hef-
ur verið gert til að
nýta þá orku sem
hægt er að vinna úr
jurtaleifum og dýra-
úrgangi.
Hungri í heiminum er stjómað af
miklum myndarskap. Hjá Mat-
væla- og landbúnaðarstofnun
Sameinuðu þjóðanna (FAO)
starfa 3000 manns í skrif-
stofuhöll í suðurhluta Rómar-
borgar. Kostnaður við rekstur
þessarar stofnunar nemur nær
þvi 3 milljörðum íslenskra króna
(nýkr.) og er ekki mikið lægri en
niðurstöðutölur fjárlaga íslenska
ríkisins. Embættismenn FAO
eru betur launaðir en gengur og
gerist, og þeirra verkefni er
meðal annars að sníkja hjá
þróuðum iðnríkjum vorra daga
næringu fyrir hálfan milljarð
aðframkominna, sveltandi
jarðarbúa.
Matvæla- og landbúnaðar-
stofnunin ver því sem næst 12
milljörðum króna (nýkr.) í 1500
verkefni víða um heim. Byggð
eru áveitukerfi í Indlandi, stund-
aðar jarðyrkjurannsóknir í Sene-
gal, og bændum í Burundi
kenndar nýjar aðferðir við land-
búnað. Ætlunin er að auka
matvælaframleiðslu fátækra
ríkja.
Baráttan gegn hungrinu hefur
ekki vakið miklar vonir. Ríku
þjóðirnar hafa að vísu við
hátíðleg tækifæri lofað ýmsum
ráðstöfunum, sem ekki hafa
komið til framkvæmda.
Eitthvað hefur vafist fyrir
stjórnvöldum þessara ríkja að
framfylgja ákvörðunum um þá
matvælaaðstoð að veita 10
1981 árlega framleiddar 230
milljónir lítra af alkóhóli úr
maís.
Eftirspurn eftir „gasoholi”, sem
er blanda úr bensíni og alkóhóli
(10 prósent), hefur aukist svo
mikið 1 Bandaríkjunum að í
aprílmánuði einum voru fluttar
inn 46 milljónir lítra af alkóhóli.
Menn spá nú að eftir 4-5 ár
verði árlega dælt 75 milljörðum
litra „gasohols” á tanka banda-
rískra bensíndreka.
í Brasilíu nemur þetta alkó-
hólblandna bensín þegar 20
prósentum af allri eldsneytis-
notkun þarlendra bíla. Þar í
landi er sykur notaður til að
brugga alkóhólið. Stefnt er að
því að áféngisorka knýi sem
„ORKUSÓUN"
Þegar talað er um orkusó-
un eða orkueyðslu í
þessari grein er EKKI átt
við að orkan hverfi eða
hœtti að vera til. Orku er
ekki hœgt að skapa eða
eyða, aðeins breyta henni
úr einni mynd í aðra. Við
eigum því við að orkan
NÝTIST EKKI þegar talað
er um sóun. Og í raun og
veru köstum við slíkri
orku út í veður og vind.
prjónunum áform um stórar
alkóhólverksmiðjur, sem eiga að
draga úr þörf fyrir innflutning á
olíuvörum.
Enginn ávinningur
Því fer fjarri að ávinningur
náist með því að vinna eldsneyti
úr sykri, hveitikorni eða maís.
Við vinnsluna eru notaðar vélar
sem svelgja í sig orku.
Rannsóknaniðurstöður sem
birtust í vísindatímaritinu
„Science” benda til að nettó-
orkutapið við gerjun sykurs til
að framleiða alkóhól sé 10
prósent. Hægt er að ná jafnvægi
milli orkuöflunar og orkueyðslu,
með því að áfengisverksmiðjan
brenrii sykurreyrsleifunum til
38 Vlkan 50. tbl.