Vikan - 15.01.1987, Blaðsíða 61

haldnar stórfenglegar sýningar til að skemmta
lýðnunt. Þúsundum dýra var slátrað og
skylmingamenn drápu hver annan unnvörp-
um. Engar heimildir fmnast fyrir því að þarna
hafi kristnir menn liðið píslarvætti. Orðrómur
um það hefur hins vegar verið svo þrálátur
að Benedikt páfi XIV vígði leikhúsið sem
helgan stað. Eftir að kristni var lögtekin í
Rómaveldi voru skylmingaleikir bannaðir en
leikhúsið var samt notað áfram til dýraats
langt fram á 6. öld. Þá skemmdist það illa í
jarðskjálfta en þeir áttu eftir að verða bygging-
unni skeinuhættir. Um tíma var Colosseum
breytt í virki þar sem tvær hinna stríðandi
ætta rómverska aðalsins höfðu aðsetur sitt. I
margar aldir var leikhúsið einnig notað sem
grjótnáma fyrir byggingaglaða páfa og aðra
mektarmenn borgarinnar. Þegar húsið var
upp á sitt besta rúmaði það milli fimmtíu og
sjötíu þúsund manns í sæti. Áhorfendum var
raðað í virðingarröð, þeir sem mest áttu und-
ir sér sátu neðst en hinir fátækari ofar. Sviðið
er löngu horfið og núna blasir við völundar-
hús ganga og búningsherbergja þar sem
geymdur var sviðsbúnaður af ýmsum gerðurn,
svo og leiktjöld. Það er næsta víst að þetta
hefur verið ntjög flókinn búnaður því til dæm-
is var hægt að fylla sviðið af vatni og láta
fara fram á því sjóorrustur. En þarna fór
ekki bara fram slátrun á dýrum og mönnum,
inn á milli koniu fram trúðar og fjöllistamenn
sern léttu áhorfendunt lund mitt í öllu blóð-
baðinu. Nú eru einu íbúar leikhússins kettir
en eitt af því sern fyrst vekur athygli þeirra
sem koma til Rómar eru þau ógrynni katta
Mithrahelgidómur undir kirkju heilags Klem-
ens.
Markaður Trajanusar.
Fátt er eftir ofanjarðar af Domus Aurea nema gríðarmiklar burðarsúlur.
sem hafast við í rústunum. Ekki er óalgengt
að sjá gamlar konur fleygja matarafgöngum
til kattanna en skýringin á þessu mun vera
sú að á árum heimsstyrjaldarinnar síðari, þeg-
ar Þjóðverjar höfðu lokað öllum aðflutnings-
leiðum til borgarinnar, tóku Rómverjar það
til bragðs að éta kettina sem í rústunum voru
og er sagt að það hafi bjargað mörgum mann-
inum frá hungurvofunni. Fyrir þetta eru nú
görnlu konurnar að launa með því að gefa
afkomendum kattanna, sem enduðu ævina í
maga Rómarbúa, eitthvað í svanginn.
Skammt frá Colosseum er svo sigurbogi
Konstantínusar mikla, firnamikið mannvirki.
Hinum megin við Forum, í skugga minnis-
merkisins um Viktor Emanuel, eru svo hin
keisaralegu torg en þau voru reist af hinum
ýmsu keisurunt þegar Forum Romanum var
orðið of lítið fyrir frekari byggingafram-
kvæmdir. Þar eru meðal annars torg kennd
við þá Sesar og Trajanus. Á torgi Trajanusaj
stendur súla rnikil, um þrjátíu metra há. Á
súlunni er greint frá sigrum keisarans og af-
rekum í myndröð sem vindur sig upp eftir
súlunni, allt í kring eru svo súlnaraðir. Þar
skammt frá er hinn svonefndi markaður Traj-
anusar, gríðarmikil bygging úr múrsteini á
allt að sex hæðum og byggð í stöllum. Þessi
bygging var frá upphafi hugsuð sem verslun-
armiðstöð og í henni var fjöldi smáverslana.
Ofan á öllu saman trónir svo gríðarmikill
turn sem byggður var af Gregoríusi páfa IX
til hernaðarnota en undirstöðurnar munu vera
frá tímum Septimusar Severusar. Þessi turn
er gjarnan kallaður turn Nerós og var talið
að þarna hefði keisarinn staðið og leikið á
fiðlu sína meðan Róm brann. Af því sem
áður hefur verið sagt um þennan turn má ljóst
vera að þessi saga á ekki við rök að styðjast.
I næsta nágrenni við þá staði sem hér hefur
verið lýst er að sjálfsögðu fjöldamargt annað
sem vert er að skoða. Má þar nefna hús Ner-
ós, Domus Aurea (gullna húsið), en þegar
Colosseum var reist var eitt af vötnum þeim
sem prýddu húsið fyllt upp af jarðvegi svo
hringleikhúsið kæmist fyrir. Gríðarmiklar
rauðsteinssúlur eru það eina sem sést ofan-
jarðar af þessari rniklu byggingu en neðan-
jarðar eru feikimiklir ranghalar og herbergi
sem mörg hver eru prýdd veggmyndum og
freskum. Einnig er vert að nefna kirkju heil-
ags Klemens en undir henni hafa fundist leifar
eldri kirkju sem var rifin á 10. öld og þar
undir kom i ljós mjög vel varðveittur Mithra-
helgidómur, með bekkjum, altari og öðru sem
tilheyrði. Heilagur Klemes, sá sem kirkjan er
helguð, var þriðji maður á páfastóli á eftir
sankti Pétri. Mithratrúin var eitt sinn einn
hættulegasti keppinautur kristninnar innan
Rómaveldis. Þetta var sólardýrkun ættuð frá
Persíu en kristnin bar sigurorð af henni,
kannski vegna þess að Mithratrúin var fyrst
og fremst hermannatrú og konum var ekki
leyfð þátttaka í helgiathöfnum. Mithratrúin
var bönnuð árið 395 eftir Krist og eftir það
átti kristnin frítt spil, en nú er mál að linni
og lýkur hér þessum pistli um Forum Roman-
um og nágrenni.
3. TBL VIKAN 61