Vikan - 06.08.1987, Blaðsíða 54

Næturgesturinn
að henni var með öllu varnað máls. Því næst
leitaði hann vandlega um alla stofuna en fann
lengi vel ekki það sem hann sóttist eftir sem
var hirslan þar sem hún geymdi lausafé sitt.
Að lokum fann hann hana í litlu ieynihólfi
bak við eldiviðarkassann - matarbauk úr áli
þar sem sparifé hennar var vel varið fyrir
vætu og músum. Hann taldi upp úr bauknum
á borðinu fyrir framan hana og það reyndust
vera 87.570 krónur.
„Ég hefði raunar þurft á meiru að halda,“
sagði hann, „en þessar fimm hundruð krónur
verðurðu að hafa þangað til kemur að næstu
útborgun svo að þú sveltir ekki í hel.
Vertu ekki að vola, gamla mín,“ sagði hann
og klappaði á koll hennar um leið og hann
fór. „Þakkaðu heldur Guði fyrir að þú færð
að halda lífi og minnstu þess að jarðnesk
auðæfi eru af þeirri gerð sem mölur og ryð
granda.“
Allt þetta og margt fleira sagði Ingibjörg
gamla í Nesi þegar menn komu að lokum til
hennar, leystu hana og tóku handklæðið úr
munni hennar. Og þegar sýslumaðurinn kom
til að kynna sér málavöxtu varð hún ennþá
mælskari. - „Hvað hefði ekki getað gerst?"
sagði hún grátandi. „Hann hefði getað gert
margt verra - tekið mig með valdi, barið mig
til bana og síðan brennt mig inni.“
„Það er nú greinilegt, góða mín, að hann
hefur ekki haft það í huga,“ sagði sýslumaður-
inn þurrlega.
Það er hér sem ég kem inn í þessa mynd.
Ég er bílstjóri á áætlunarvagni, þrjátíu og fjög-
urra ára gamall, kvæntur, heiðarlegur náungi
og vel kunnugur sýslumanninum.
„Þú verður að hafa gluggana opna í kvöld,
Jörgen,“ sagði sýslumaðurinn áður en ég ók
af stað. „Hver veit nema hann hafi farið ein-
mitt þessa leið? Hann hefur áreiðanlega ekki
verið neinn bóksali og ekki heldur haft brúna
barta. Ég kannast við svona karla!“
Sýslumaðurinn vék mér afsíðis og hvíslaði:
„Ég þori næstum að bölva mér upp á að
það er brennuvargurinn sem hefur verið hér
aftur á ferð. Þú veist að hann leitar fanga
fyrst og fremst hjá kvenfólki og þetta er ein-
mitt nauðalíkt honum - fremur ýmsa leikara-
tilburði og frekur eins og fjandinn sjálfur. Enn
hefur engum tekist að klófesta hann. Já, hafðu
gluggana onna, eins og ég sagði.“
Sýslumaðurinn er ágætur náungi. Ég sagði
auðvitað að ég mundi gera mitt besta... Von-
andi verður dóninn ekki svo forhertur að fara
með mér í áætlunarvagninum.
En það var nú einmitt það sem hann gerði.
í þetta sinn var aðeins einn farþegi með
vagninum þegar ég lagði af stað en það var
mjög óvenjulegt á laugardagskvöldum. Það
var hann Helgi gamli á Hóli sem hafði skot-
ist til bæjarins til þess að gera innkaup til
helgarinnar. Það skrölti hátt í töskum hans.
Hann fór út við Birgisbúð þar sem yfirleitt
fáir hafa viðkomu. Hún er við útjaðar greni-
skógarins mikla þar sem vegurinn kemur ofan
frá Efridal. Þar varð ég stansa í þrjár mínút-
ur. Ég var aðeins of snemma á ferðinni. Það
var aftur byrjað að rigna og hvessa og myrkr-
ið var geigvænlegt.
Ég var alveg að því kominn af leggja af
stað þegar hann birtist allt í einu, í illviðrinu
við bílinn, og vatt sér inn. Hann var tötralega
klæddur og illa til reika svo sem nærri má
geta, hafði gamlan bakpoka á öxlinni og
barðastóran hatt dreginn niður yfir andlitið.
En barta hafði hann enga. Hann tók kryppl-
aðan tíu króna seðil upp úr buxnavasanum
og kvaðst ætla að fá far niður að hafnarbakk-
anum í þorpinu. Hann fékk tvær krónur og
fimmtíu aura til baka. Því næst gekk hann
langt aftur í vagninn, hnipraði sig saman í
einu sætinu og sofnaði víst strax.
Nei, þetta gat ekki verið hann. Þetta var
hvorki snyrtilegur né geðþekkur maður, að-
eins venjulegur umrenningur. Hann var
regnkápulaus og því rennandi blautur - vissu-
lega grunsamleg persóna.
En var þetta ekki einmitt ágætt dulargervi?
Hann svaf enn þegar við komum niður eft-
ir. Þar sem orðið var mjög áliðið og veður
hið versta voru engir á ferli og því líkast sem
þessi litli hafnarbær væri kominn í eyði. Póst-
húsið og kaupfélagið, með öllum sínum
ljósum, gerðu auðnina ennþá meira áberandi.
Regnið fossaði niður og stormurinn hafði
færst mjög i aukana svo að allt lauslegt var
á ferð og fiugi. Bátarnir veltust við hafnar-
garðinn. Bárujárnið var farið að skrölta á
sumum húsunum og ég óttaðist að það mundi
sums staðar geta fokið af og valdið tjóni.
Afgreiðslunni hafði verið lokað og allir farnir
heim.
„Við erum komnir á leiðarenda," sagði ég
og ýtti ofurlítið við honum.
Hann vaknaði strax og horfði ráðvilltur í
kringum sig. Andlitið var enn í skugga undir
hattbarðinu.
„Já, erum við komnir?" sagði hann syfju-
lega og hélt svo áfram eftir stutta þögn:
„Heldurðu að hér sé ekki einhver skúr nærri
sem ég get skriðið inn í um stund og einhver
yfirbreiðsla? Eða kannski brú þar sem ég
gæti komist í skjól og fengið mér blund?“
„Það er hér gistihús. Ég skal vísa þér veg-
inn þangað.“
Hann glotti undir hattbarðinu. „Hvað er
það sem þér dettur í hug, karl minn? Held-
urðu að gistihús sé rétti staðurinn fyrir þann
sem á aðeins tvær krónur og fimmtíu aura í
vasanum?"
Ég hugsaði mig um stundarkorn en sagði
síðan: „Ég get ekki skilið þig eftir í þessu
veðri. Það er þá réttast að þú fylgir mér.“
Hann glotti að nýju og mælti: „Hvað held-
urðu að konan þín segi við því?“
„Hún er fjarverandi í kvöld. Auk þess er
hún góðgjörn og gestrisin."
„Ef þú ert raunverulega einn heima,“ sagði
hann, „þá horfir málið öðruvísi við.“
Ég slöngvaði peninga- og farmiðatösku
minni á öxlina, brá mér í regnkápuna og læsti
bílnum. Það rigndi eins og hellt væri úr fötu.
Hann yrði holdvotur öðru sinni áður en við
kæmumst heim.
Inni var hlýtt og notalegt eins og venjulega
og þytur stormsins hljóðnaði.
„Baðherbergið er þarna," sagði ég og benti
honum á dyrnar. „Þú hefur kannski föt til
skiptanna í pokanum?“
„Hvað er það eiginlega sem þér dettur í
hug, félagi?“ sagði hann og hló. „Heldurðu
að ég þvælist um með annan fatnað, náttföt
og tannbursta?"
Það var annar og hlýrri hreimur í rödd
hans þegar hann sagði félagi. Var það kannski
einhver þakkarvottur?
„Gptt og vel - ég skal þá lána þér föt af
mér. Ég hygg að þau hæfi þér vel. Þú skalt
skola úr þínum eigin fötum í baðkerinu og
hengja þau síðan upp, þá verða þau þurr í
fyrramálið.“
Hann stóð undir steypunni og naut baðsins
þegar ég kom aftur. Þá leit hann ekki lengur
út sem einhver umrenningur heldur eins og
þrautþjálfaður íþróttamaður - eða eins og
nýmóðins glæpamaður. Þeir hafa lika smám
saman breyst með nýjum tímum.
Það hefði verið tilvalið að hringja í sýslu-
manninn núna á meðan hann var í baðinu.
En ég gerði það ekki. Raunar hef ég aldrei
getað áttað mig á því af hvaða ástæðum það
var.
Hann kom aftur hreinn og vel snyrtur.
Hann hafði meira að segja rakað sig. Fötin
fóru honum vel og voru eins og sniðin á hann.
Hann var nýr og gjörbreyttur náungi.
Ég bauð honum kaffi og meðlæti og mælti:
„Fáðu þér nú sæti og njóttu þessara veitinga
í næði. Svangur skaltu ekki þurfa að vera hjá
mér enda þótt þú hafir rænt öllu sparifé gömíu
konunnar í Nesi.“
Hann hló og sagði: „Heldurðu að ég hafi
gert það?“
„Ég veit það að vísu ekki enn með fullri
vissu.“
Stormurinn dundi aftur á þakinu og regnið
fossaði á rúðunum.
Ég veitti augum hans sérstaka athygli. Þau
voru brún og gæðaleg en fólu í sér einhvern
þunglyndisblæ sem fór honum vel. En þar brá
líka fyrir glettnisglampa. Ég virti hann fyrir
mér drjúga stund og ýmsu sérstæðu skaut upp
í huga mér. Kannski hafði ég verið of einangr-
aður í starfi mínu - ekið bíl árum saman?
Maður varð líklega eitthvað undarlegur af
því að sjá alltaf sama fólkið á hverjum degi
ár eftir ár. Það var vafalaust margt sem ég
vissi ekki. Kannski fór margt fram hjá mér
af þvi sem mestu skipti?
Svo sagði hann allt í einu og hló: „Nú hef-
ur þú athugað mig gaumgæfilega. Þú hefur
séð að ég hef brún augu. En skeggið sérðu
ekki. Það geymi ég niðri í pokanum."
Ég hélt áfram að virða hann fyrir mér -
andlitið, augun, hendurnar. Spennan sleppti
takinu á honum. Aberandi ró færðist yfir
hann í staðinn.
Hann mælti: „Hvað verður úr þessu? Ætl-
arðu ekki að hringja í lögregluna? Éða hefurðu
kannski þegar gert það?“
„Nei, ég hef ekki gert það. Ég ætti að sjálf-
54 VIKAN 32 TBL