Vikan - 04.02.1988, Blaðsíða 42

Poul Watson trúir
því líklega aö hans
málstaður sé hinn
eini rétti og í þeirri
einlægu baráttu
fyrir málefniö er
ekkert athugavert
viö aö sökkva
skipum...
Umhræsnina
Þegar maður flögrar um
mannheima er vart hægt að
segja að andrúmsloftið sé
Criðsamlegt. Þó er meira tal-
að um frið og friðun en flest
annað.
Þrátt fyrir allt friðartalið þá
eru styrjaldir háðar um allan
heiminn og fólk drepið. Þó eru
ekki öll manndráp fordæmd.
Það fer eftir hverjir eru drepnir
og hverjir mótmæla þeim. Til
dæmis er allt annars eðlis að
stuðla að manndrápum í Nicar-
agua með fjárframlögum og
vopnasendingum en að drepa
fólk í Afganistan. Það eru nú
hrein og klár morð.
Fáir hafa formælt írönum
meira en Bandaríkjamenn og
þeir hafa oft eftir fréttum að
dæma lýst því yfir að hernaðar-
brölt frana yrði að stöðva. Það
varð því mikið reiðarslag þegar
upp komst að bandarísk vopn
hefðu verið seld til íran í stór-
um stíl. Hagnaðurinn var svo
notaður til stríðsreksturs og
manndrápa í Mið-Ameríku.
Mjög snyrtileg viðskipti hjá
friðelskandi þjóð.
Svíar eru einnig mjög frið-
elskandi og hafa tekið þátt í
friðargöngum víðs vegar. Stjórn-
málaleiðtogar Svía hafa einnig
tekið virkan þátt í friðarum-
leitunum um víða veröld. Það
varð því einnig reiðarslag þegar
uppvíst varð að Svíar hefðu selt
sín viðurkenndu gæða-drápstól
til stríðshrjáðra þjóða. Flutning-
ana önnuðust friðsamir Danir
með skipum sínum en Danir eru
einnig mjög friðsöm þjóð.
Þegar sagt er frá peningaupp-
hæðum í sambandi við vopna-
sölur þá skynja íslendingar yfir-
leitt ekki verðmætið, því þeir
komast ekki svo hátt í rcikningi
upp á íslandi. Ef hins vegar væri
sagt í fréttum hve mörg and-
virði flugstöðvarbygginga eða
hve mörg ráðhús væri um að
ræða þá myndi fólk mikið frekar
skynja hve svimandi upphæðir
væri um að ræða.
Yfirleitt selja friðelskandi
þjóðir ekki vopn til að drepa
fólk með þeim heldur til vernd-
ar friðnum. Þetta er samkvæmt
kenningunni að litlir karlar gefi
aldrei manni á kjaftinn sem er
höfðinu hærri. Þessi kenning
hefúr samt einhvern tíma farið
úrskeiðis.
En þó friðelskandi þjóðir selji
aðeins vopn til verndar friði þá
hefúr líklega einhvern tíma
komið fyrir að hleypt hafi verið'
af slysaskoti sem af hefúr orðið
mikið bál. En að því geta selj-
endur ekki gert. En ffiðelskandi
þjóðir leggja mikið upp úr
valdajafnvægi í heiminum og að
mannréttindi séu virt. Það þykir
mikitl sigur þegar pólitískum
andófsmönnum er sleppt úr
haldi en slíkt skeður öðru hvoru
víðs vegar um heiminn. En þó
nokkrir tugir manna hafi fallið í
stríðsátökum einhvers staðar þá
er þeirra nánast að engu getið.
Aðeins er sagt hve margir hafi
fallið í hvert skipti. Það sannast
víða hið fornkveðna íslenska
máltæki að það er sitthvað að
heita Jón eða séra Jón.
En hræsni lifir á fleiri sviðum
en á vígvöllum þar sem haldið
er uppi friðargæslu og baráttu
fyrir frelsi. Hvalavernd er held-
ur ekki alveg laus við hræsni
enda kjörið svið fyrir þá sem
vilja vera í sviðsljósinu og vilja
láta bera á manngæsku sinni og
góðvild. Poul Watson er líklega
dæmigerður baráttumaður á því
sviði og hikar ekki við að beita
einlægri hörku ef svo ber við.
Hann trúir því líklega að hans
málstaður sé hinn eini rétti og í
þeirri einlægu baráttu fyrir mál-
efnið er ekkert athugavert við
að sökkva skipum eða vinna
hermdarverk. AJIt er þetta bara í
góðu gert eins og annar stríðs-
rekstur og friðargæsla. Smálygar
í góðum tilgangi saka heldur
ekki.
Þó að höfúðstöðvar friðunar-
samtaka sem berjast fyrir lífi
hvala og sela séu í Kanada þá
eru það Bandaríkjamenn sem
hafa tekið upp forystuna í þess-
um efnum sem svo mörgum
öðrum. Það er annars merkilegt
að Poul Watson skuli ekki hafa
tekið upp baráttuna gegn höfr-
ungaveiðum Bandaríkjamanna
en þeir eru sem stendur mestu
hvaladrápara í heimi. Túnfisk-
bátar þeirra drepa nefnilega 23
þúsund höfrunga árlega sem er
leyfilegt ef þeim er fleygt í sjó-
inn aftur en kjötið ekki selt og
étið. Samkvæmt kenningu frið-
unarmanna er mikill munur á að
drepa hval og fleygja honum.
Mörgum finnst þetta ótrúlegt en
páfar spauga ekki, síst um hvala-
dráp eða manndráp. Líklega vill
Watson ekki styggja Bandaríkja-
menn en þeir eru örlátastir að
gefa fé til friðunarmála og Wat-
son þarf að fá kaupið sitt eins og
aðrir.
Það má líklega einnig slá því
föstu að það sé allt annað að
drepa stóran hval eða Iítinn. Hér
áður veiddu íslendingar um 400
hvali á ári og líklega er aðal sví-
virðingin fólgin í því að kjötið
var selt úr landi og étið. Svo
voru þetta líka stórir hvalir.
Hverju skulu litlir fuglar trúa?
Ráðstefnan um skynsamlega
nýtingu sjávarspendýra sem er
nýlokið vakti óskipta athygli
landsmanna ekki síst vegna áð-
urnefnds Poul Watson sem þó
fékk ekki tækifæri til að hressa
upp á sjö-manna samkomuna á
Hótel Borg. Meðreiðarfólk Wat-
son varð því að uppfræða lands-
menn eftir því sem við var kom-
ið um glæpsamlegar athafnir
þeirra við að veiða hvali og seli.
Höfúðpaurinn var upptekinn
annars staðar. Ef fféttamenn
hefðu ekki verið því áhugasam-
ari en almenningur þá hefði
þessi fundur farið fyrir ofan garð
og neðan.
Fulltrúar friðelskandi þjóða
sem líklega bera líf manna og
dýra fyrir brjósti hafa í mörgu
að vasast um þessar mundir við
að kenna öðrum þjóðum að lifa,
jafnvel þjóðum sem ekki eiga
vopn til að vernda friðinn.
Páfi
42 VIKAN