Vikan - 26.01.1989, Blaðsíða 9

og hef mikla samúð með þeim.
Þær hafa átt fyrirmyndaríúll-
trúa á þingi, sérstaklega er
Guðrún Agnarsdóttir til prýði.
Ég held að Kvennalistinn hljóti
að vera tímanna tákn og tíma-
bundið fyrirbæri. Þær vita
innst inni að pólitískur mey-
dómur er þeim nauðsynlegur
til lífs, þær missa sérstöðu sína
um leið og þær taka þátt í ríkis-
stjóm. En þeim helst það varla
Iengi uppi, ef ég get talað
svona eins og karlremba."
Við ræðum áffam um stjórn-
gegn aðskilnaðarstefnunni í
Suður-Afríku, en þeirri baráttu
kynntist hún í Bretlandi. Við
vorum þar fram í september á
þessu ári og þar kynntist hún
fólki sem stendur mótmæla-
vakt allan sólarhringinn við
sendiráð Suður-Afríku í
London. Hún fór að kaupa af
þeim bæklinga og fór síðan að
taka þátt í starfmu. Við urðum
áður en lauk að leyfa henni að
standa næturvaktir, nýorðinni
sautján ára.“
— Svo við höldum áfram
Silja komin til starfa á Þjóðviljanum. Hér lítur hún yfir
síðu, sem verið er að setja upp í prentsmiðjunni.
„Kannski verður Þjóðviljinn jafn gott leikfang og tímarit
Máls og menningar.“
mál samtímans og hvort
eitthvað hafi áunnist. „Rót-
tæklingar 7. áratugarins ætluð-
ust til að fá of miklu framgengt
strax, þessi hamagangur hlaut
að enda með brotlendingu.
Það er ekki hægt að ætlast til
þess að heimurinn og alda-
gamlar hefðir breytist á nokkr-
um árum. Samt hefur margt
breyst og ýmislegt áunnist, ég
held að það komi betur í ljós
með nýrri kynslóð."
Baráttan ekki
til einskis
— Hafa dætur þínar sýnt
áhuga á stjórnmálum?
„Eldri dóttir mín, sem er
23ja ára, segist hafa fengið of
stóran skammt af maóisma og
rauðsokkahreyfingunni í æsku,
en hún er þrátt fyrir allt mjög
meðvituð. Sú yngri er aðeins
sautján ára en er orðin virk í
stjórnmálum, ég sé fortíðina
speglast í henni. Hún er núna
varaformaður í samtökum
með stjórnmálin, hvers vegna
gekkst þú í Aiþýðubandalagið?
„Ég man að ég gekk í Al-
þýðubandalagið til að styðja
Guðrúnu Helgadóttur í próf-
kjöri fyrir Alþingiskosningar
1979. Hún komst í fjórða sæti
á lista í Reykjavík og þar með á
þing í fyrsta skipti. En ég var
þá búin að kjósa flokkinn
lengi.“
— Hvernig finnst þér sem
gamalli kvenréttindakonu
hlutur kvenna í flokknum?
„Það var mikið áfall nú í
haust að engin kona úr Al-
þýðubandalaginu skyldi kom-
ast í ríkisstjórn. Miklu færri
konur en karlar hafa komist til
áhrifa í flokknum og þær hafa
aldrei náð eins langt og þeir.
Þrátt fyrir góð loforð eru karl-
arnir í Alþýðubandalaginu ekki
jafnréttissinnaðri en þetta, því
miður. Ég veit ekki hvort þetta
er algerlega þeim að kenna,
við konur kunnum ekki eins
vel að stefna að settu marki.
Konur eru ekki fyrir að trana
sér ffarn, þær láta fremur biðja
sig en að þær bjóði sig ffarn
sjálfar.
Konur byrja líka oftast
seinna í stjórnmálum, þær vilja
eignast börn og geta ekki snú-
ið sér að baráttunni af fullum
krafti fýrr en þau eru vaxin úr
grasi. Kynin eru ekki eins, við
eignumst börnin og því verður
ekki breytt. Sumar konur af
minni kynslóð reyndu að leysa
vandann með því að eignast
ekki börn, aðrar vildu allt,
starf, heimili og börn. En lífs-
hamingjan vildi gleymast og
mörg hjónabönd enduðu með
skilnaði.
Jafhréttisbaráttan er svo
erfið, „Löng er þessi barátta..."
sungum við einu sinni og það
eru orð að sönnu. Þegar konur
fengu kosningarétt 1915 hefur
þeim eflaust fundist þær vera
að vinna lokasigur, ekki aðeins
áfangasigur. Núna hugsa marg-
ar okkar sem svo: „Hvað höf-
um við uppskorið effir tíu ára
baráttu, allar vökunæturnar og
fúndina?" En ég er sjúklega
bjartsýn, þetta var ekki til
einskis. Börnin okkar hafa allt
aðra og meiri möguleika en
við höfðum. Þau áttu svolítið
skondna bernsku, en reynslan
verður þeim vonandi bara til
góðs þegar allt kemur til alls.“
Bókin olli fjaðrafoki
Silja hefúr skrifað nokkrar
bækur og þýtt enn fleiri. Hún
gaf út kandídatsritgerð sína
um þjóðfélagsmynd íslenskra
barnabóka á árunum 1960—
1970, tveimur árum eftir að
hún lauk prófi. „Það er leiðin-
leg bók, ég var að telja konur
með svuntur og annað þess-
háttar eins og svo margir aðrir
á Vesturlöndum á þessum
tíma.
En svo skrifaði ég bók sem
ég kalla „bókina mína“, „ís-
lenskar barnabækur 1780-
1979“. Hún var róttæk og ögr-
andi og olli talsverðu fjaðra-
foki. Séra Bolli Gústafsson í
Laufási skrifaði langa grein í
Lesbók Morgunblaðsins um
hana og sagði meðal annars að
ef þessi bók færi inn í skólana
kynnu íslensk börn ekki leng-
ur faðirvorið um aldamót!
Ólafur Jónsson skrifaði gagn-
rýni um bókina sem var svo
löng að hún birtist í tveimur
tölublöðum af Vísi. Megin inn-
takið var um þann hrikalega og
stórhættulega kommúnisma
sem riði röftum í bókinni, en
hann sagði þó að ég væri góð-
ur lesandi og mat mitt á ein-
stökum höfúndum og bókum
væri rétt.
Ég skrifaði viðtalsbók við
Ingibjörgu Einarsdóttur leik-
konu, fyrri konu Halldórs
Laxness, sem kom út um síð-
ustu jól. Það var gaman að
vinna við hana. Nú um jólin
kom út bók sem ég þýddi,
„Hroki og hleypidómar" eftir
Jane Austen. Ég fékk þennan
afskaplega fallega ritdóm um
hana í DV, það er einn sá vand-
aðasti ritdómur sem ég hef les-
ið um þýdda bók.
Finnst gaman
að vinna
- Hvernig persóna er Silja
Aðalsteinsdóttir?
„Ég er mjög dugleg, mér
finnst gaman að vinna, en
værukær í ffítímum. Þegar ég
var skömmuð sem barn var
það fyrir leti, en ég hef verið
svo heppin að vinna við það
sem mér finnst skemmtilegt.
Þegar ég á frí finnst mér gott
að slaka á og lesa bækur. Mér
finnst langmest gaman að lesa
Ijóð og skáldsögur, en þó er ég
nýlega farin að hafa gaman af
ævisögum. Ætli smekkurinn sé
ekki að breytast með aldrin-
um.“
Eins og áður sagði var Silja
ritstjóri Tímarits Máls og
menningar, en við því starfi
tók hún árið 1982. „Ég kom
inn sem meðritstjóri Þorleifs
Haukssonar. Síðan fór hann úr
landi og skildi mig eftir með
tímaritið. Þetta er skemmti-
legasta starf sem ég hef unnið
og fyrir mér verður Tímarit
Máls og menningar alltaf
merkilegasta tímarit í heimi.
Það var skemmtilegt leikfang.
Ég held að Þjóðviljinn verði
seint eins góður vinnustaður
og’ Mál og menning en kannski
verður blaðið jafngott leik-
fang.“
— Hvernig líst þér á að taka
til starfa á Þjóðviljanum?
„Mér finnst alltaf gaman að
reyna eitthvað nýtt. Ég hef haft
áhuga á landsmálum og stjórn-
málum yfirleitt frá því ég var
stelpa og þetta starf gefur ýms-
um hliðum á mér tækifieri til
að njóta sín sem hafa verið
bældar í tíu ár, eða allt frá því
ég hætti í Rauðsokkahreyfing-
unni. Þegar ég var úti í Bret-
landi í fyrra var ég í myndlist-
arnámi og ákvað að að innrita
mig í Myndlistaskólann þegar
ég kæmi heim í haust og halda
áffam listadundinu. Síðan kom
þetta tilboð frá Þjóðviljanum
og næstu mánuði mun ég í
mesta lagi teikna krassmyndir
við símann á meðan stjórn-
málamennirnir anda niður á
hálsinn á mér.“ □
2.tbl. 1989 VIKAN 9